Minnesota Üniversitesi (ABD) öncülüğünde bir araştırma takımı, yiyecek arayışına çıkan ve tehdit altında kalan fareler üzerinde bir deney gerçekleştirdi.
Fareler, tehdidin akabinde geri döndüklerinde, takım daha sonraki davranışlarını tahlil ederek, beyinlerinin belli bölgelerinde meydana gelen değişiklikleri inceledi. Bu araştırma, farelerin tehditlere nasıl reaksiyon verdiğini ve beyin aktivitelerinin bu yansılarla nasıl ilişkilendirilebileceğini anlamayı amaçladı.
aristeguinoticias sitesinde yer alan Plos mecmuasında yayımlanan çalışmaya nazaran, farelerin beynindeki belli hücrelerin, olumsuz tecrübelerin akabinde kaçınılması gereken yerleri işaretlediğini ve farelerin bu yerlerden uzaklaştıktan sonra bile bu bölgeleri düşündüklerini ortaya koydu.
Araştırma, farelerin tehditkar durumlara karşı nasıl bir nörolojik haritalama yaptığını ve bu haritalamanın, onların gelecekteki davranışlarını nasıl şekillendirdiğini anlamaya yönelik kıymetli bulgular sağladı. Bu keşif, dert ve gerilim üzere ruhsal bozuklukların beyindeki izlerini daha düzgün anlamamıza yardımcı olabilir.
Olumsuz sonuç mümkünlüğü kaçınmayı getiriyor
Kaygının nedenleri üzerine birçok farklı teori bulunmaktadır. Bunlardan biri, kişinin bir gayeye ulaşmayı arzulaması fakat bu amaçla bağlantılı olumsuz bir sonucun olasılığıyla karşı karşıya kalması durumunda ortaya çıkan “yaklaşma-kaçınma çatışması” olarak bilinen ruhsal olgudur. Bu çatışma, bireyin bir yandan istediği şeyi elde etme isteğiyle motive olurken, öbür yandan bu dileğin muhtemel negatif sonuçları karşısında telaş duyduğu bir durumdur. Bu süreç, tasanın nasıl şekillendiğini ve bireylerin nasıl kararlar aldığını anlamamız açısından değerli bir kavramdır.
Bu olgunun nörolojik temelini incelemek emeliyle araştırmacılar, L biçimindeki bir yolun sonunda yiyecek aramaya giden fareler üzerinde bir deney gerçekleştirdi.
Farelerin bir kısmı, yolun L köşesinde gizlenmiş bir formda bırakıldı. Araştırmacılar, bu farelere vakit zaman bir yırtıcı hayvana misal bir robot ile saldırarak, taarruz simülasyonu yaptı. Robot, kuyruğunu hareket ettirerek ve pençelere emsal bir hareket sergileyerek fareleri tehdit etti. Bu deney, farelerin tehditlere nasıl reaksiyon verdiğini ve bu tıp olumsuz tecrübelerin beyinlerinde nasıl bir tesir bıraktığını gözlemlemeyi amaçladı.
Bu tecrübeden sonra fareler, araştırmacıların robotla ilgili tasayla irtibatlı olduğunu düşündükleri kaçınma davranışları sergilemeye başladılar. Bu davranışlar ortasında tereddüt etme ve inançlı bir yere kaçma üzere reaksiyonlar yer aldı.
Tehdit anında istikametlerini değiştirdiler
Bazı hayvanlara, belli bir yeri ziyaret ettiklerinde aktifleşen “yer hücreleri” ismi verilen nöronları izlemek için, beynin öğrenme ve hafıza ile bağlı olan kısmı olan hipokampüse sondalar yerleştirildi. Bu süreç, farelerin öğrendikleri ve hatırladıkları bilgileri nasıl işlediklerini anlamayı amaçlayan bir nörolojik müşahede sürecini içeriyordu.
Araştırmacılar, farelerin beynindeki nöronların aktivitesini inceleyerek, hangi nöronların yiyeceğin pozisyonuyla ve hangilerinin robotun pozisyonuyla bağlı olduğunu belirleyebildiler. Tehdit edildikten sonra birtakım farelerin yiyeceğe yaklaşmada tereddüt ettikleri gözlemlendi ve bu durumda, robotun ve yiyeceğin pozisyonuyla alakalı yer hücrelerinde bariz bir aktivite artışı görüldü. Araştırmacılar, bu davranışın, yemeği arzulamak ile saldırganla ilgili telaşlar ortasında bir yaklaşma-kaçınma çatışmasını yansıttığını düşünüyor. Ayrıyeten, farelerin tehdit anında taraflarını değiştirdiği ve hücumdan kaçmaya çalıştığı durumlarda, etkin olan yer hücrelerinin çoğunlukla robotun pozisyonuyla ilişkilendirildiği gözlemlendi.
Normalde yer hücreleri, sadece ilgili pozisyon hayvanın tam önünde olduğunda etkin olur; fakat kaçan farelerde, robotla alakalı yer hücrelerinin hala faal olduğu gözlemlendi. Telaş, hipokampus ve yer hücrelerinin yer aldığı ve zihinsel temsilleri hayal etme yeteneğiyle irtibatlı bilinen bir durumdur. Araştırmacılar, farelere anti-anksiyete ilacı diazepam uyguladıklarında, tasayla bağlantılı davranışların çok daha az olduğunu fark ettiler.
Bu ilaç, hipokampal aktiviteyi değiştirerek, anksiyete davranışlarıyla alakalı sinirsel kalıpları azalttı. Müellifler, gelecekteki olumsuz sonuçların zihinsel temsillerini oluşturmanın, geleceğe yönelik tasayı arttırdığına dikkat çekiyor. Yiyecek kaynağını koruyan yırtıcı hayvan gibisi bir robotla karşılaşan fareler, robotun pozisyonuna dair yeni zihinsel temsiller geliştirdi; bu da farelerin, yiyecek aramadan evvel robotun nerede olduğunu süreksiz olarak düşünmelerine yol açtı.
