Fransız mühendis Jules Albert Berly, kenti daha verimli hâle getirmek ve herkesin dakikası dakikasına birebir saatte yaşamasını sağlamak için ihtilal niteliğinde bir sistem önerdi: pnömatik saat.
Bu yenilikçi sistem, kenti adeta bir saat üzere çalıştırmak için tasarlanmıştı. Hava basıncıyla çalışan bu sistem, basınçlı hava pompalardan, dövme demir borulardan ve kurşun borulardan geçerek, kauçuk tüplerle kenti saran saatlere ulaşıyordu.
Zarif dizaynlar ve teknolojinin birleşimi olan bu sistemde, kömürle çalışan buhar makineleri merkezi bir santral aracılığıyla hava kompresörlerini çalıştırıyordu. Lakin Paris’in kalbi olan Seine Irmağı, kış yağmurlarıyla taşarak, kenti sular altında bırakacak kadar yükseldi. Bu yükselme, yalnızca sokakları değil, birebir vakitte saat sistemini de etkiledi.
Saatler, kentin tüm altyapısına ahenk sağlamıştı; her dakika, saatte 20 saniyelik bir basınçlı hava darbesi veriliyordu. Sokak saatlerinden tren istasyonlarına kadar her yerde saatler kusursuz bir ahenk içinde çalışıyordu. Meskenler de bu sistemle donatılabiliyor ve Parisliler, kesintisiz bir vakit dilimi içinde ömürlerini sürdürebiliyordu. Lakin, Seine Nehri’nin kollarından taşan kış yağmurları, ırmağın su düzeyini olağandan 8 metre daha yüksek bir düzeye taşıyarak, tüm sistemi felç etti.
ŞEHİR BÜSBÜTÜN DURDU
O müthiş günde, 10.53’te Paris’teki tüm saatler tıpkı anda durdu. Metro tünelleri ve kanalizasyon sistemleri sular altında kaldı, yollar ırmak haline geldi. Beşerler meskenlerini terk etmek zorunda kaldı, kimileri botlarla, kimileri ise süreksiz tahta köprülerle ulaşım sağlamaya çalıştı. Kent neredeyse büsbütün durmuştu.
Şehir, felaketin akabinde tekrar toparlandı ve sistemi onarmaya başladı. Irmağın su düzeyi mart ayında olağana döndü ve saatler yine çalışmaya başladı. Lakin, bu sel felaketi, Paris’e yaklaşık 1,5 milyar dolar ziyan verdi ve elektronik saatler, 1927’ye kadar pnömatik saat sisteminin yerini aldı.
