Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı’ndan Dr. M. Coşkun Cangöz, 2024 yılına ait bütçe ve borçlanma datalarını kıymetlendirdi. 3 yıl evvel 2.7 trilyon TL olan Hazine borç stokunun 2024 sonunda 9.2 trilyon lirayı aştığına dikkat çeken Cangöz, “Geçtiğimiz yıl Hazine’nin gerçekleştirdiği toplam borçlanma 2.6 trilyon TL’ye yani yaklaşık olarak gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 6’sına ulaştı. Bu devirde Hazine 1.04 trilyon TL’lik anapara ödemesi için tekrar borçlandı. Ayrıyeten bunun üzerine 1.5 trilyon TL de yeni borç aldı. GSYH’nin yüzde 3.5’ine karşılık gelen bu fiyat son beş yılda yapılan en yüksek net borçlanma düzeyine işaret ediyor” dedi.
DESTEĞİ ÜÇE KATLADI
2024’te Hazine’nin 1 trilyon 43 milyar TL’lik ana para ödemesine karşılık 1 trilyon 175 milyar TL’lik faiz ödemesi yaparak borç servisini gerçekleştirdiğini kaydeden Cangöz, “Böylece Hazine kriz periyotları dahil olmak üzere birinci kere borç anaparasından fazla faiz ödemesi gerçekleştirmiş oldu” notunu düştü. Faiz sarfiyatının GSYH’ye oranının son 3 yılda giderek artarak yüzde 2.9’a ulaştığını belirten Coşkun Cangöz, “Ödediğimiz vergilerin de giderek artan oranda faiz ödemeleri için kullanıldığını görüyoruz” tabirini kullandı. Bütçe datalarına nazaran hanehalkı ve işletmelere geçen yıl 445.6 milyar TL dayanak verilirken, bütçenin faiz masrafı 1 trilyon 270 milyar TL’ye ulaşmıştı.
Faiz harcamaları daha da artacak
Merkez Bankası Aralık 2024’te faiz indirimlerine başladı fakat Hazine’nin faiz sarfiyatı önümüzdeki yıllarda artmaya devam edecek. Bu duruma vurgu yapan Coşkun Cangöz, “Faiz indirimleri kısa vadede yalnızca Hazine’nin yeni borçlanmalarına ve stoktaki TLREF’e endeksli senetler üzere değişken faizli borçlara tesir edecek. İndirimlere karşın 2025 ve sonraki yıllarda da bütçedeki faiz yükünün arttığını ve faiz masraflarının anapara üzerinde olduğunu görmeye devam edeceğiz” notunu düştü. Hazine’nin 9.2 trilyonluk borç stokunun 5.19 trilyonu (yüzde 56) dövize, 4.05 trilyon lirası (yüzde 44) da TL’ye endeksli.
