Bankanın internet sitesinde “Ekonomi Notları” kısmında “Mevduat Büyüklüğüne Nazaran Faizlerdeki Ayrışmayı Etkileyen Faktörler” bahisli bir çalışma yayımlandı.
Çalışmada, bankaların mevduata uyguladıkları faiz oranlarının mevduat büyüklüklerine nazaran besbelli olarak ayrıştığı ve küçük dengeli mevduata, büyük dengeli mevduata nazaran daha düşük faiz oranı uygulandığı belirtildi.
Yüksek ve düşük dengeli mevduat faiz oranları ortasındaki farkın enflasyon beklentilerinin bozulduğu ve para siyasetinin sıkılaştığı periyotlarda yükseldiği aktarılan çalışmada, “Mevduat büyüklüğüne nazaran faiz ayrışmasının boyutu, tahlil edilen tüm devirlerde bankaların büyüklüğüne hassasken, bankaların likiditesi de kelam konusu ayrışmada tesirli olabilmektedir. Son olarak, kelam konusu ayrışmanın siyaset düzenlemelerine de hassas olduğu ve bilhassa Türk lirasına geçiş amaçlarının uygulanmakta olduğu 2022 yılı son çeyreği sonrasında faiz farklılaşmasının arttığı gözlenmektedir.” tabirlerine yer verildi.
Mevduat büyüklüğünün mevduat faiz oranları üzerinde tesirli olan faktörlerden biri olduğu ve tahlil edilen son 10 yıllık devirde yüksek dengeli mevduata uygulanan faiz oranlarının düşük dengeli mevduata uygulanan faiz oranlarından daha yüksek gerçekleştiği bildirilen çalışmada, “Literatürde değinildiği üzere, yüksek dengeli mevduat sahibinin finansal okur yazarlığının daha fazla olması, banka riskliliğini daha âlâ izlemesi ve faiz oranları değişimine daha hassas olması, bankaların bu müşterilerine daha yüksek faiz vermelerine neden olmaktadır. Düşük dengeli mevduatın sigortalanan kısmının daha fazla olması ve bankaların sigortalı mevduata daha az faiz önermesi de faiz farkının oluşmasına yol açan faktörlerden başkasıdır.” değerlendirmesinde bulunuldu.
BANKALARIN BÜYÜKLÜĞÜNÜN ETKİSİ
Çalışmada, Türkiye örneğinde yüksek ve düşük dengeli mevduat data setinden yararlanılarak elde edilen betimsel ve ampirik bulguların yüksek ve düşük dengeli mevduat hesaplarının faiz oranları ortasındaki farkın, enflasyon beklentilerinin bozulduğu ve para siyasetinin sıkılaştığı periyotlarda yükseldiğine işaret etttiği vurgulandı.
Literatürle uyumlu olarak, bankaların büyüklüğünün ve likit olma durumlarının (piyasa fonlaması payının) da mevduat büyüklüğüne nazaran faiz farklılaşmasında tesirli olduğunun görüldüğü belirtilen çalışmada, şunlar kaydedildi:
“Ayrıca tahlil periyodunda uygulanan TL mevduat hissesinin artırılmasına yönelik siyasetlerin, faiz farkının yükselmesine neden olduğu bulunmaktadır. Tekrar literatürle bağlantılı olarak, banka spesifik değişkenlerden, mevduat dışı fonlama hissesi ve maliyeti, sermaye yeterlilik rasyosu ve kredi büyümesi de dönemsel olarak mevduat faizlerinde tesirli olmaktadır. Bununla birlikte, kur muhafazalı hesapların mevduattaki hissesi düştükçe ve enflasyon beklentileri güzelleştikçe kelam konusu faiz farkının azalacağı bedellendirilmektedir. Düşük dengeli mevduata sahip yatırımcıların yüksek dengeli mevduata emsal faizler alması, yatırımcının tüketim yerine tasarruf tercihini artırarak enflasyon görünümüne olumlu katkıda bulunacaktır.”
