Milattan evvel 8’inci yüzyılda Murat Irmağı’nın kıyısındaki sivri bir doruğun üzerine Urartular tarafından inşa edilen Pertek Kalesi, 1974 yılında Keban Barajı’nın kurulmasıyla su altında kalarak ada görünümüne kavuştu.
Pertek ilçesinin kıymetli tarihi ve turistik kıymetlerinden olan kale, Urartuların yanı sıra Perslere, Helenlere, Roma’ya, Selçuklulara ve Mengüceklilere konut sahipliği yaptı.
Osmanlı İmparatorluğu vaktinde tamiri yapılan 2 bin 800 yıllık kale, iç içe iki surdan oluşurken, surlar ortasında da yapı kalıntıları bulunuyor.
Kalenin güney cephesindeki yontma taşların ortasına kondurulmuş kırmızı sert tuğlalar ve serpiştirilmiş mavi çiniler içinde ise sarnıç ve yapı kalıntıları mevcut. Tarihi kale, pozisyonu itibariyle Elazığ’da bulunan Harput Kalesi ve tekrar Pertek ilçesinde bulunan Sağman Kalesi ile görüş arasında.
Elazığ’dan Tunceli’ye seyahat edenler kale görünümü ile fotoğraf çekmenin keyfini yaşarken, kaleyi ziyaret etmek isteyenler ise feribot iskelesindeki seyahat teknelerini kullanıyor. İlçenin tanıtımına da katkı sunan kaleyi turizme kazandırmak için Tunceli Valiliği’nin dayanaklarıyla Pertek Kaymakamlığı tarafından çeşitli projeler yürütülüyor. Son periyotta sürat verilen projeler kapsamında, yörenin cazibe merkezi olması hedeflenen kalenin bulunduğu alana restoran ve kafe üretiminin sonuna gelindi.
KURAKLIK NİZAMİYEYİ ORTAYA ÇIKARDI
Elazığ ile Tunceli hududunu belirleyen 675 kilometrekarelik alana sahip Keban Baraj Gölü’nün mavi sularının ortasında bulunan Pertek Kalesi’nin Pertek yamacının kıyısında bulunan nizamiye, bu yıl kentte yaşanan kuraklıktan ötürü baraj suyu düzeyinin düşmesiyle ortaya çıktı.
Taşlarla örülen nizamiyenin, askerler ile o periyotta kaleye gelen ziyaretçilerin denetim noktası ve tarım yerlerinin gözetleme kulesi olarak kullanıldığı öğrenildi. Nizamiyenin ortaya çıktığını fark ederek görme fırsatı bulan ilçe sakinleri, 51 yıllık geçmişi olan Keban Barajı’nın kuruluşundan bu yana nizamiyenin ikinci defa ortaya çıktığını söyledi.
‘NORMALDE BU PERİYOTTA KENTTE 2 METRE KAR YERDE OLURDU’
Bu yıl kentte yaşanan kuraklık nedeniyle baraj sularının çekildiğini ve bu durumdan ötürü da Pertek Kalesi’nin alt tarafında bulunan nizamiyenin gün yüzüne çıktığını belirten Kağan Tunç, “Pertek Kalesi geçmişten günümüze kadar birçok medeniyete mesken sahipliği yapmıştır ve onların izlerini taşımaktadır. Kalede de bu medeniyetlere ilişkin yapılar bulunmaktadır. Osmanlı periyodunda bakım yapılarak bu görünümünü almıştır.
Normalde bu devirde kentte 2 metre kar yerde olurdu. Kuraklıktan ötürü baraj sularında bayağı bir azalma oldu. Suların çekilmesiyle tarihî yapılardan biri çıkmış oldu. Bu tarihi yapılardan biri de Pertek Kalesi’nin nizamiyesi. Keban Barajı 51 yıl evvel yapıldı ve sularıyla kaleyi adaya dönüştürdü. Bu 51 yıllık müddet içerisinde nizamiye yalnızca 2 kere gün yüzüne çıktı. O yıllardan biri ise bu yıl. Tarihçilerden ve eski ilçe sakinlerinden öğrendiğimiz kadarıyla nizamiye, kaleye gelen konukların ve askerlerin denetim noktası olarak kullanılmış. Kalenin alt kısmında bulunduğu için güvenlik için değerli bir yerdir” diye konuştu.
‘DEDEM EVVELDEN NİZAMİYEYİ BİZLERE ANLATIRDI’
Kaleye teknesiyle yolcu taşıyan Hıdır Turan da geçmiş devirde burada nizamiyenin olduğunu dedesinden dinlediğini belirterek, “Keban Barajı olmadan evvel burada Murat Irmağı vardı. Burada ulaşım keleklerle yapılıyordu. Yani koyun postunun şişirip sandal yapılması. Keleklerin eski sistemle insanları karşıdan karşıya geçirmek ve balık avlama gayesi varmış. Dedem de buranın en eski kelekçilerindendir. İsmi da Kelekçi Hüseyin’dir ve herkes onu tanır. Uzun yıllar kaleye ulaşım yoktu bu da büyük bir eksiklikti. Eksikliği biz tamamladık. Tekne ve hız motorları alarak kaleye insanları taşıyoruz. Yani dede mesleğini çağdaş olarak devam ettiriyoruz. Dedem daima kalenin eski halini anlatırdı. Bu yıl çok sıcak ve yağışsız geçiyor. Bundan ötürü da baraj düzeyi düştü. Su düzeyinin düşmesiyle de nizamiye gün yüzüne çıktı. Biz de gelip gördük ve çok memnun olduk” dedi
