Araştırmacılar, mentol solumanın beyindeki iltihaplanmayı düzenleyen interlökin-1-beta (IL-1β) proteininde azalmaya yol açtığını belirledi. Olağanda bedenin bağışıklık reaksiyonunu düzenleyen bu protein, denetimsiz olduğunda ziyan verebiliyor. Alzheimer hastalarında artan iltihaplanma, hastalığın ilerlemesine katkıda bulunuyor.
Araştırma grubu, Nisan 2023’te yayımlanan çalışmada, makul kokuların Alzheimer için terapötik bir araç olarak kullanılabileceğini öne sürüyor. Araştırmacılar, “Eğer hangi kokuların hangi beyin ve bağışıklık sistemi reaksiyonlarını tetiklediğini belirleyebilirsek, bu bilgiyi sıhhat alanında kıymetlendirmek mümkün olabilir.” diyor.
İspanya’daki Uygulamalı Tıbbi Araştırmalar Merkezi’nden (CIMA) immünolog Juan José Lasarte, “Olfaktör sistemin (koku alma sistemi) bağışıklık ve merkezi hudut sistemi üzerindeki rolüne odaklandık. Hayvan modellerinde mentolün bağışıklık sistemini uyarıcı bir koku olduğunu doğruladık” dedi.
Ancak Lasarte’ye nazaran araştırmanın en enteresan yanı, altı ay boyunca kısa periyodik mentol soluma seanslarına tabi tutulan Alzheimer’lı farelerin bilişsel gerileme yaşamadığının görülmesi. Üstelik sağlıklı genç farelerde de bilişsel yetilerde artış gözlendi.
Daha evvel yapılan araştırmalar mentol solumanın bağışıklık sistemini güçlendirdiğini ortaya koymuştu. Bu yeni çalışmada ise mentolün farelerin bilişsel işlevlerini da geliştirdiği laboratuvar testleriyle kanıtlandı.
Alzheimer’lı farelerde altı ay süren mentol soluma süreci, hafıza ve bilişsel yetilerin bozulmasını durdurdu. Birebir vakitte IL-1β proteininin beyindeki düzeylerini inançlı aralığa çektiği gözlemlendi.
CIMA’dan immünolog Noelia Casares, “Bu çalışma, bağışıklık sistemi, merkezi hudut sistemi ve koku duyusu ortasındaki ilişkiyi anlamada kıymetli bir adım. Sonuçlar, kokular ve bağışıklık düzenleyicilerin Alzheimer ve öteki merkezi hudut sistemi hastalıklarının önlenmesi ve tedavisinde kıymetli bir rol oynayabileceğini gösteriyor” dedi.
Ancak bilim insanları, bu sonuçların beşerler üzerinde de test edilmesi gerektiğini belirtiyor. Mentol üzere kokuların insan beynindeki tesirlerini daha güzel anlamak için daha fazla araştırmaya muhtaçlık duyuluyor.
Mentol, nane bitkisinden (özellikle Mentha arvensis ve Mentha piperita) elde edilen yahut sentetik olarak üretilen organik bir bileşiktir. Serinletici ve ferahlatıcı tesiriyle bilinen mentol, besin, kozmetik ve ilaç endüstrinde yaygın olarak kullanılır. Antiseptik, ağrı kesici ve teneffüs açıcı özellikleri nedeniyle öksürük şurupları, burun spreyleri ve topikal kremlerde sıkça bulunur.
