Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) Zelzele Dairesi datalarına nazaran; Ege Denizi’nde evvelki günden beri en büyüğü 4.8 olan 200’ü aşkın zelzele oldu. Zelzeleleri kıymetlendiren DEÜ DAUM Müdürü ve Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, “Son günlerde Ege Denizi’nde Santorini Adası’nın çabucak kuzeyinde büyüklükleri 3 ile 4.8 ortasında değişen zelzele fırtınası halinde bir aktivitenin devam ettiği anlaşılmaktadır. Bu zelzelelerin jeolojik ortamına baktığımızda Atina- Santorini- Datça- Bodrum sınırı boyunca yay biçiminde bir geometriye sahip faal bir volkanik ada yayı içinde geliştiğini görüyoruz. Güney Ege Volkanik Ada Yayı olarak bilinen bu yay halli ortamda değişik büyüklükte Santorini, Milos, Nisiros üzere volkanik adalar bulunur. Bu adaları oluşturan volkanlar etrafında tarihî ve aletsel devirde çok sayıda zelzeleler, tarihî devirlerde bu adalarda volkanik patlamalar gelişmiş. Bu nedenle, bu adaları oluşturan volkanların günümüzde de faal olduğu kabul edilmektedir” diye konuştu.
‘DENİZ ALTINDAKİ FAYLAR DA ZELZELE ÜRETMEKTE’
Bunun yanında, bölgede bu volkanik çıkışları denetim eden deniz altı canlı faylar bulunduğuna da dikkati çeken Prof. Dr. Sözbilir, “Bu canlı faylar da birebir halde volkanik yay geometrisine uygun olacak formda, Yunanistan ile Türkiye arasındaki Ege Denizi altındaki kabuğu kırarak, sarsıntı üretmekte ve böylelikle bölgedeki gerilmeyi karşılamaktadır. Ege kabuğunun altında ise Girit Adası güneyinden geçen ve Ege dalma batma zonu olarak bilinen yay biçimli levha hududu bulunur. Bu sonun güneyinde ise Afrika levhası Ege levhasının altına yılda 20 milimetre süratle dalmaktadır. Bu nedenle Girit Adası ile Rodos Adası ortasında da çok sayıda sarsıntı meydana gelmektedir” tabirlerini kullandı.
‘SON SARSINTILAR YENİ BİR VOLKANİK AKTİVİTE BAŞLANGICINI GÖSTERİYOR’
Yunan meslektaşlarının son 10 yılda Ege Denizi altındaki faylarla ilgili yaptığı yayınlara da değinen Prof. Dr. Hasan Sözbilir, şunları söyledi:
“Santorini kuzeyinde, Santorini-Amorgos fay sisteminin varlığını ortaya çıkarmış ve bu fay sistemi boyunca değerli bir aktivitenin olacağını ve bu aktivitenin etkin volkanizma ile bağlantılı olabileceğini belirtmişlerdir. Geçen yıl yapılan bir çalışmada da 9 Eylül 1956 yılında meydana gelen 7.5 büyüklüğündeki ve 25 kilometre odak derinliğindeki Amorgos sarsıntısının deniz tabanında 75 kilometre uzunluğunda yüzey kırığı geliştirdiği ve yakın adalarda tsunamiye neden olduğu anlaşılmıştır. Kayıtlarda 1956 zelzelesinden yalnızca 13 saniye sonra odak derinliği 45-90 kilometre olan ve büyüklüğü 6 ila 7.2 olan 2’nci bir sarsıntı daha meydana geldiği bilinmektedir. Bu sarsıntılarda Santorini ve Amorgos’ta 3 bin 200 binanın hasar gördüğü ve 54 kişinin can verdiği kayıtlardan anlaşılmaktadır. Son günlerde ocak sonu, şubat başında meydana gelen zelzeleler de Santorini-Amorgos fayı ve bu fayın yakın etrafındaki fayların tetiklendiği anlaşılmaktadır. 1956 yılında Amorgos fayının kırıldığını düşündüğümüzde son bir haftadır meydana gelen sarsıntıların magmatik kaynaklar ve hidrotermal aktivite nedeniyle tetiklenmiş sarsıntılar oldukları ve yeni bir volkanik aktivite başlangıcını gösterdiği kabul edilebilir. Bu nedenlerle, bölgedeki Anafi-Astypalea fay sistemi, Los fay sistemi ve Kinairos fayının yakın gelecekte yıkıcı zelzele üretme ihtimali yüksek görünmektedir”
‘TÜRKİYE’NİN BU SARSINTILARDAN ETKİLENME DERECESİ DÜŞÜKTÜR’
Türkiye için rahatlatan açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Sözbilir, “Bu fay sistemlerinin Türkiye kıyılarına uzaklığı 150-200 kilometreyi bulduğundan, Türkiye’nin bu sarsıntılardan etkilenme derecesi düşüktür. Ama bu bölgedeki deniz altı faylarının 7’den büyük sarsıntı üretmesi durumunda Kuşadası-Bodrum-Datça kıyılarının tsunami tehlikesi açısından modellenmesi ve buna nazaran tedbir alınması gerekmektedir” dedi.
