M.S. 79 yılında Vezüv Yanardağı’nın patlaması sırasında karbonlaşan ve açılmadan günümüze kadar gelen bu parşömenler, 1700’lerde keşfedilmişti. Fakat çok hassas yapıları nedeniyle, fizikî olarak açılmaları mümkün olmadığından içlerindeki metinler okunamıyordu.
Parşömenleri açmadan okumak emeliyle başlatılan Vesuvius Challenge, Kentuckuy Üniversitesi’nden bilgisayar bilimci Brent Seales tarafından yönetiliyor ve Silikon Vadisi’nden fonlanıyor. Bu müsabaka kapsamında yapay zeka ve makine tahsili kullanılarak metinleri çözme çalışmaları yürütülüyor.
Farritor, geliştirdiği makine tahsili algoritması ile parşömenden birinci kelimeyi çözmeyi başardı: “porphyras”, yani Yunanca “mor” sözü. Bu keşif, Farritor’a 40 bin dolarlık ödül kazandırdı ve bilim dünyasına 800 parşömenin geri kalanını çözme umudu verdi.
YAPAY ZEKA KULLANILDI
Yarışmaya katılan araştırmacılar, 3D X-ray taramalarını kullanarak parşömenlerin içindeki yazıları tespit etmeye çalıştı. Klasik tekniklerle okunamayan karbonlaşmış metinler, yapay zeka dayanaklı manzara sürece teknikleri ile incelendi.
Farritor’un algoritması, metinlerin yüzeyindeki ince çatlakları (‘crackle’ desenleri) tahlil ederek mürekkep izlerini belirledi ve birinci sözün ortaya çıkmasını sağladı.
BÜYÜK ÖDÜL 700 BİN DOLAR
Vesuvius Challenge devam ederken, 140 karakter uzunluğunda dört farklı metni ortaya çıkaran araştırmacılar için 700 bin dolarlık büyük ödül sunuluyor.
Uzmanlar, gelecekte ortaçağ el yazmaları, palimpsestler ve eski Mısır mumya kılıflarındaki metinleri de yapay zeka yardımıyla çözmeyi hedefliyor.
