Anadolu Selçuklu Devleti’ne bağlı Mengücek Beyliği devrinde 1228 yılında Süleyman Şah oğlu Ahmet Şah ile eşi Melike Turan Melek tarafından yaptırılan ve 9 yıllık onarım sürecinin sona ermesi ile geçen yıl mayıs ayında tekrar ibadete ve ziyarete açılan Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, mimari özellikleriyle hayran bırakıyor. Başta kapılar ve sütunları ile külliyenin birçok yerinde olan, Ahlatlı ve Tiflisli ustaların ellerinden çıkan, taş işçiliğinin en nadide ve ince örneklerini yansıtan motifler ilgi çekiyor.
Cami ve darüşşifadan ibaret ve İslam dünyası ile tarihinde eşi gibisi olmayan bu külliyenin taç kapıların mimarı ve heykeltıraşı olan Ahlatlı Hürrem Şah, motif dünyasına getirdiği yenilikler, mimari tasarım dehası olması ve bilhassa kıble kapısındaki cennet kapısı tasarımı ile 12-13’üncü yüzyılda İslam sufizmi sanat alanındaki bir temsilcisi olarak gösteriliyor.
‘ANADOLU’NUN EL HAMRASI’
1985 yılında Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından, Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alınan eser, uzaktan bakıldığında simetrik olduğu düşünülen, ancak özünde asimetrik olan bezemelerde yer alan on binlerce motifin hiçbirinin bir daha kendini tekrar etmemesi özelliğini taşıyor.
Bu özellik, kainattaki farklı varlıkların ahenk ve istikrar içinde olduklarının taşa nakşedilmesi manasına geliyor. Mimari üslubu, süsleme ve örtü sistemlerinin istikrar ve uyumlu dizaynıyla değer kazanan yapı, dünyada görülmeye kıymet eserler listesinde de yer alıyor. Evliya Çelebi’nin de ziyaret ettiği ve ‘Methinde lisanlar kısır, kalem kırıktır’ tabirlerini kullandığı eser, ‘Anadolu’nun El Hamrası’ olarak da nitelendiriliyor.
DOĞU EKSPRESİ İLE MASALSI BİR YOLCULUK
Sivas’ın en kıymetli tarihi yapıtlarının başında yer alan Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, yine seferlerine başlayan Turistik Doğu Ekspresi yolcularının da ziyaret noktalarının başında yer alıyor. Haftada 3 sefer gerçekleştirilen Turistik Doğu Ekspresi’nin durak noktalarından biri olan Divriği’de yolcular rehber eşliğinde Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası’nı ziyaret ederek, eşsiz yapı ile ilgili bilgiler alıyor.
Turistik Doğu Ekspresi ile masalsı bir seyahat yaptıklarını tabir eden yolcular, ismini duydukları lakin birinci defa yakından gördükleri Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası’ndan çok etkilendiklerini belirterek, seyahatin en manalı ziyaret noktalarından biri olduğunu söyledi.
‘MUAZZAM BİR YAPI’
İstanbul’da öğretmenlik yapan ve yapıtı birinci sefer görme fırsatı bulduğunu belirten Neslihan Kiremitçi, “Öğretmen arkadaşlarımızla Doğu Ekspresi ile seyahate çıktık. Hem biraz Doğu Anadolu’yu görelim hem de tarihi yerleri gezelim dedik. Çok keyifli geçiyor. Evvel İstanbul’dan Doğu’ya gelince biraz üşüdük. Erzurum’u, Kars’ı gezdik. Şimdiyse Sivas’tayız. Hem turistik bir seyahat yaptık hem de bu türlü yöresel lezzetleri tattık. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası muazzam bir yapı. Birinci sefer geldim. Gezdiğimiz birçok yerde eserler ziyan görmüştü ancak buranın bu biçimde ayakta olması hakikaten çok etkileyici. Eser hakkında da ayrıntılı bilgiler aldık. Çok şahane bir yapı ve çok beğendik” dedi.
‘TURUN İNCİSİ OLDU’
İstanbul’dan gelen, yaptığı seyahatları toplumsal medyadan paylaşan Helin Beğenilen Yılmaz, yapıta hayran kaldığını belirterek, “Gerçekten çok etkilendim. Buranın uygun tanıtımının yapılmadığını düşünüyorum. Her kentin bir ulu mescidi olur lakin burası sahiden çok etkileyici. İçerisi ve motifleri çok hoş ve etkileyici. Sivas’a daha evvel gelmiştim fakat Divriği’ye birinci kez geliyorum. Bura hakkında çok bilgi sahibi değildim lakin beni çok etkiledi. Güzel ki bu cinse gelmişim. Âlâ ki burayı gezmişim. Çok memnun bir halde ayrılıyorum. Benim için bu cinsin incisi burası oldu. Çok mutluyum” diye konuştu.
‘CANLI CANLI GÖRMEK BAŞKA’
Bursa’dan seyahate katılan Filiz Kuru da “Burayı 5-6 sene evvel gelip ziyaret etmiştim. Hala aklımda hoş anıları vardı. Tekrar etmek için bir daha geldim. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası’na hayranım. Bizim ecdadımızın hastaları güzelleştirmek için su ile tedavi ettikleri bir merkez. Diğer yabancılar akıl hastalarını yakarken, bizim ecdadımız su ile hastaları iyileştiriyorlarmış. Bunun haricinde Divriği’yi konaklarıyla çok beğendim. Caminin motifleri bir mükemmel. Yüzyıllar öncesinden günümüze kadar gelmesi de bir olağanüstü. Birinci geldiğimde restorasyondaydı. Uzun sürdüğünü biliyorum. Fakat nitekim kurtarılmış ve şahane bir yapı kazandırılmış. Televizyonlarda izlemek diğer gelip, canlı canlı görmek başkadır” dedi.
