Trump idaresi, ABD’nin Dünya Sıhhat Örgütü’ne üyeliğini sürdürmesi için tüm örgütü ıslahattan geçirmek istiyor. İki isimsiz kaynağın anlatııklarına ve Reuters ulaştığı bir dokümandan aktarılana nazaran, ABD örgütün liderliğinde kendi vatandaşının olmasını istiyor.
Belgede, ABD’nin süratle DSÖ’den ayrılacağını duyurması ve kuruluşa yönelik “radikal bir yeni yaklaşım” benimsemesi öneriliyor.
Önerilen ıslahatlar ortasında, 2027’de mevcut Genel Yönetici Tedros Adhanom Ghebreyesus’un vazife müddetinin sona ermesinin akabinde bir ABD’linin misyona getirilmesi öne çıkıyor.
Trump, vazifeye geldikten kısa bir müddet sonra DSÖ’den ayrılma kararı almıştı. Reuters’ın ulaştığı datalar, Trump’ın ‘belli koşullar altında DSÖ’ye dönebileceği’ açıklamalarını destekliyor.
ÇIKACAĞI KURUMU DEĞİŞTİRMEK İSTİYOR
Trump idaresi, DSÖ’yü COVID-19 salgınını berbat yönetmekle ve öteki ülkelerin tesiri altında kalmakla suçluyor. DSÖ bu suçlamaları reddediyor.
ABD, Dünya Sıhhat Örgütü’nün en büyük finansörlerinden biriydi. ABD’nin Örgüt’ten çıkma kararı, DSÖ’nün 2026’da en büyük destekçisini kaybetmesi manasına gelecek.
Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, “Yönetim, sıhhat kuruluşlarıyla ilgili mevcut süreçleri gözden geçirmeye ve gerekli ıslahatları uygulamaya devam edecek” dedi. Fakat DSÖ ile devam eden görüşmelere ait yorum yapmadı.
Önerilen ıslahat planı, Trump’ın geçiş takımının talebi üzerine bir dış siyaset uzmanı tarafından hazırlandı. Evrak, DSÖ’nün “en karışık ve en az tesirli BM kuruluşu” haline geldiğini öne sürüyor.
Son yirmi yılda önerilen ıslahatların hayata geçirilememesi nedeniyle örgütün idare ve bilimsel yeterliliğinin gerilediği savunuluyor.
DSÖ’nün dönüşüm yöneticisi Søren Brostrøm ise bu tenkitlere karşı çıktı. “Örgütümüz büsbütün ıslahattan geçti ve hala bu süreci sürdürüyoruz” dedi.
Brostrøm, örgütüm bağımsızlığının artırılması, finansman modelinin değiştirilmesi ve harcamaların daha şeffaf hale getirilmesi üzere ıslahatları örnek gösterdi.
Pandemi devrinde DSÖ’un süreci yönetme formunun “etkisiz ve karmaşık” olduğu savlarını reddeden Brostrøm, “Üye ülkeler ek ıslahat taleplerinde bulunursa, bunları yerine getirmek için çalışırız” diye ekledi.
DSÖ ELÇİSİ ATANACAK
Trump idaresinin ıslahat planı, 2025 yılında Beyaz Saray’a bağlı bir özel elçi atanmasını öneriyor. Bu elçi, ABD’nin çıkışından evvel DSÖ ile müzakereleri yürütmekten sorumlu olacak.
Şu anda DSÖ ile koordinasyon, Dışişleri Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülüyor. Yeni elçi, global sıhhat ajansının başına birinci kere bir ABD’linin getirilmesi için baskı yapacak.
Öneri dokümanında, “Bunun önünde resmi bir mani bulunmamaktadır. DSÖ’de ABD liderliğinin eksikliği, ABD fonlarının boşa harcanmasına ve kuruluşun verimliliğinin düşmesine neden olmuştur” sözleri yer alıyor.
DSÖ ile işbirliğini şimdiden kesen ABD, öne sürülen değişiklikler yapılana kadar DSÖ katılmayacağını gösteriyor.
