Gelişmiş ülkelerden gelen plastik atıkları ithal eden Tayland, bilhassa 2018 yılında Çin’in plastik atık ithalatını yasaklamasının akabinde Avrupa, ABD, İngiltere ve Japonya üzere ülkelerden gelen plastik atıkların en büyük destinasyonlarından biri haline gelmişti. Japonya, 2023 yılında Tayland’a yaklaşık 50 milyon kilogram plastik atık ihraç etti.
2018 ile 2021 yılları ortasında Tayland, 1.1 milyon tondan fazla plastik atık ithal etti. Fakat bu atıkların geri dönüşüm yerine ekseriyetle yakılması, etrafa ve insan sıhhatine önemli ziyanlar verdi.
Çevre Müşahede ve Kurtarma Ekolojik Alarm Derneği’nin yöneticisi Penchom Sae-Tang, maddeyi “tehlikeli atıkların ülkeye girişini engelleyen sivil toplum için bir zafer” olarak nitelendirdi. Lakin yasağın tesirli olması için sıkı kontrol ve otoritelerle güçlü bir iş birliğinin kural olduğunu vurguladı.
Çevre Adaleti Vakfı’ndan plastik kampanyası araştırmacısı Punyathorn Jeungsmarn, yasanın uygulanmasının değerine dikkat çekti: “Yasa yürürlüğe girdikten sonra, Tayland hükümeti yasağın aktif bir halde uygulanmasını sağlamalı. Plastik atıkların transit geçişiyle ilgili bir düzenleme olmadığı için Tayland, komşu ülkelere atık sevkiyatında transit bir devlet olarak kullanılabilir. Hükümet buna karşı tedbir almalı.”
Bu yasa, global plastik atık mutabakatını kurtarma uğraşlarının sürdüğü bir devirde devreye girdi. Geçen yıl Busan’da yapılan görüşmelerde, yıllık 400 milyon tonu aşan plastik üretiminin azaltılması ve tek kullanımlık plastik eserlerin basamaklı olarak kaldırılmasını içeren taslak metin üzerinde bir uzlaşma sağlanamamıştı. Petrol üreten ülkelerin direnişi, müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlanmasına neden oldu.
Revolution Plastics Institute yöneticisi Prof. Steve Fletcher, plastik kirliliğinin sadece çevresel bir kriz değil, birebir vakitte insan sıhhati için kritik bir tehdit olduğunu belirtti. Fletcher, “Plastik kirliliğin önlenmesi için kararlı memleketler arası aksiyonlara muhtaçlık var” dedi.
Yakın vakitte yapılan araştırmalar, mikroplastiklere maruz kalmanın felç, kalp krizi ve vefat riskini artırdığını ortaya koydu. Kimi çalışmalar, mikroplastiklerin demans gelişiminde rol oynayabileceğini de öne sürüyor.
Plastik yakmanın neden olduğu toksik dumanlar, bilhassa düşük ve orta gelirli ülkelerde önemli sıhhat riskleri oluşturuyor. Revolution Plastics Institute’ten Dr. Cressida Bowyer, “Dünya genelinde belediye atıklarının yüzde 16’sı açık havada yakılıyor ve bu oran düşük gelirli ülkelerde yüzde 40-65’e kadar çıkıyor. Zehirli dumanlar, global sıhhat yüküne sessiz lakin ölümcül bir katkıda bulunuyor. Acil harekete muhtaçlık var” dedi.
