Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Alper Sönmez, dislipideminin nedenleri ortasında sıhhatsiz beslenme ve hareketsiz ömrün önemsenmesi gerektiğini belirtti.
Prof. Dr. Sönmez, dislipidemi nedenleri ile ilgili, “Lipidleri taşıyan moleküllerin (Lipoproteinlerin) karaciğer ve dokularca sirkülasyondan gereğince temizlemeyişi dislipidemilerin en sık görülen genetik nedenlerindendir. Bu sorun kalıtımsal olarak anne yahut babadan çocuğa geçer. Yüksek kolesterol seviyeleriyle seyreden bu tablo kimi ailelerde genç yaşta kardiyovasküler olay yahut ölümlerin sık görülmesinin nedenidir. Doymuş yağ ve trans yağ içeren besinlerin (hızlı atıştırmalıklar, paketlenmiş besinler vb.) fazlaca tüketilmesi ve bitkisel liflerin yetersiz alınması, kan yağlarını yükseltebilir.
Yetersiz fizikî aktivite lipid metabolizmasını olumsuz tesirler, dolanımdaki lipidlerin yükselmesine ve fonksiyonlarının bozulmasına neden olur. Bunların yanı sıra obezite, Tip-2 diyabet, hipotiroidi, böbrek hastalıkları, karaciğer ve safra yollarının hastalıkları ve sık kullanılan kimi ilaçlar da dislipidemiye neden olabiliyor. Çocukluk çağında ekseriyetle olağan olan kan yağları yaş ilerledikçe yükselme eğilimindedir. Dolanımdaki lipoproteinleri temizleyen karaciğerdeki alıcıların yaşla birlikte fonksiyonlarının azalmasının bunda rolü vardır” diye konuştu.
DAMAR HASTALIKLARINI ARTIRIYOR
Dislipideminin damar hastalıklarına yol açtığını vurgulayan Prof. Dr. Sönmez, “Dislipidemi damar sertliğine (ateroskleroz) yol açar ve kalbi besleyen büyük damarların, beyin damarlarının yahut bacak damarlarının olağandan daha genç yaşlarda tıkanmasına neden olur. Toplumsal bilgiler dislipidemilerin damar sertliği ve buna bağlı hastalıkları yüzde 30-35 oranında arttırdığını göstermektedir.
Eğer bireylerde damar sertliğine neden olan öbür risk faktörleri de (sigara içimi, obezite, diyabet, hipertansiyon vb.) varsa tablo daha süratli ilerlemekte ve kalp krizi yahut inme üzere olumsuz sonuçlar daha fazla görülmektedir. Dislipidemi, beyin damarlarında tıkanıklık yaparak inmeye neden olabilir. Lakin dislipidemilerin beyinde öteki olumsuz tesirleri de görülür. Bunlar içinde hafıza, dikkat ve konsantrasyon bozuklukları, vasküler demans ve Alzheimer riskinde artma sayılabilir” dedi.
Sağlıklı besleme ve kâfi fizikî aktivitenin yaygınlaştırılmasının dislipideminin önlenmesi için toplumsal olarak kıymetli bir adım olduğunun altını çizen Sönmez, şunları söyledi:
“Dislipidemi erken tanınması mümkün, tedavisi kolay bir metabolik hastalıktır. Türkiye, dünyada genetik geçişli lipid yüksekliklerinin en sık görüldüğü ülkelerden birisidir. Ülkemizde yaklaşık 20 erişkinden birinde kolesterol seviyeleri tedaviyi hak edecek kadar yüksektir. Yaklaşık 160 erişkinden biri ‘Ailesel Hiperkolesterolemi’ ismini verdiğimiz genetik geçişli dislipidemi kriterlerini karşılamaktadır. Dislipideminiz olup olmadığını anlamak için lipid profilinizi en az bir kere ölçtürün ve tespit edilen sonuçları hekiminizle birlikte değerlendirin. Hastalıkları tedavi etmenin en kolay yolu onları önlemektir. Dislipidemileri tespit edip vaktinde müdahale ederek, kardiyovasküler hastalıkların gelişmesini önlemek mümkündür.”
