Ülkemizde, dolandırıcılık hadiseleri teknolojinin gelişimiyle büyük bir ivme kazandı. Başlangıçta cep telefonları ve e-postalarla başlayan dolandırıcılık, artık ses klonlama ve yapay zekâ ile daha karmaşık hale geldi.
“Oltalama” sistemiyle milyonlarca kişi mağdur oldu. Bilhassa pandeminin akabinde bu çeşit hadiseler önemli halde arttı. 2020’de oltalama yoluyla yılda 460 bin dolandırıcılık hadisesi yaşanırken, 2024’te bu sayı 2,3 milyon adede çıktı. 2024’te önlenen dolandırıcılık teşebbüslerinin sayısı ise toplamda 3,8 milyon oldu. Adalet Bakanlığı’nın 2023 Adalet İstatistikleri’ne nazaran, Türkiye’deki en yaygın hata, mal varlığına karşı işlenen kabahatler oldu.
Dolandırıcılık, hırsızlıkla birlikte mal varlığına yönelik en fazla işlenen hata tipi haline geldi. Adalet Bakanlığı’nın datalarına nazaran, dolandırıcılık davaları son 5 yılda 5 kat arttı ve bu alanda en fazla dava açılıyor.
CEZALAR YETERSİZ
Avrupa Dolandırıcılıkla Çaba Ofisi (OLAF) datalarına nazaran, teknolojiyle yapılan dolandırıcılık teşebbüslerinde Türkiye, en başta yer alıyor. Bunun temel nedeni ise şahsî dataların kolay kolay çalınıp satılabilmesi. Şahsî bilgilerimizin bu kadar rahat elde edilebilmesi, Türkiye’yi dolandırıcılıkta tepeye taşıyor. Cezalar açısından Avrupa ve ABD ile farklar bulunuyor. Türkiye’de dolandırıcılığa verilen ceza, 3 yıldan 10 yıla kadar mahpus olabiliyor, lakin birçok hatalı bu cezaları almadan hür bırakılıyor. ABD’de ise tıpkı cürüm için 10 yıl mahpus ve 10 bin ile 25 bin dolar ortasında para cezası uygulanıyor.
KİŞİSEL BİLGİLERİMİZ TEHDİT ALTINDA
Bilişim uzmanları, şahsî bilgilerin karanlık internet (Dark Web) üzerinde satıldığını ve buna müdahale edilmesi gerektiğini belirtiyor. Ülkedeki bankalar ve GSM şirketlerinin kâfi güvenlik tedbirleri almadığı da vurgulanıyor. Uzmanlar, Türkiye’nin data güvenliği konusunda düşük bir skora sahip olduğunu ve dolandırıcıların teknolojiyi çok yeterli kullandığını söz ediyor.
ENFLASYON DOLANDIRICILIĞI ARTIRIYOR
Prof. Dr. Hakan Kara, enflasyon ile dolandırıcılık hadiselerinin arttığını belirten bir paylaşımda bulundu. Enflasyonun yükselmesiyle, dolandırıcılıkla ilgili olay sayısının paralel olarak arttığı görülüyor.
DOLANDIRICILIĞIN YÖNTEMLERİ
E-posta Oltalama (Email Phishing): Düzmece e-posta göndererek şahsî bilgileri çalmayı emeller. Çoklukla tanınmış kurumlar üzere görünür.
Hedeflenmiş Oltalama (Spear Phishing): Kişisel bilgiler kullanılarak yapılan, daha inandırıcı ataklardır.
CEO Sahtekârlığı (Business Email Compromise-BEC): Şirket çalışanları, üst seviye yöneticilerin e-posta adreslerini taklit ederek kandırılır.
Telefon Oltalaması (Vishing): Telefonla yapılan, banka vazifelisi yahut polis üzere davranarak ferdî bilgi toplama formülüdür.
SMS Oltalaması (Smishing): Sahte SMS ile kişiyi yanıltarak ferdî bilgilerini çalmaya çalışır.
Sosyal Medya Oltalaması: Düzmece hesaplar yahut reklamlarla ferdî bilgileri ele geçirmeye çalışır.
Kötü Emelli Yazılım Oltalaması (Malware Phishing): E-posta ekleri yahut irtibatlarla makûs emelli yazılım bulaştırmaya çalışır.
