ABD’li ve Rus iştirakçiler, Ukrayna savaşını ele almak üzere son aylarda İsviçre’de saklı görüşmeler gerçekleştirdi. Reuters’a konuşan üç kaynak, bu temasların geçen hafta da devam ettiğini belirtti.
Görüşmelere katılanların diplomatik ve güvenlik mevzularında tecrübeli yetkililer olduğu, lakin rastgele bir hükümet yetkilisi olarak hareket etmedikleri tabir edildi. Kaynaklar, görüşmelere kimlerin katıldığı konusunda detay vermekten kaçındı.
Bu görüşmeler, ABD Başkanı Donald Trump’ın 5 Kasım’daki seçim zaferinin akabinde geçiş süreci boyunca sürdü. Hususa direkt hakim olan bir kaynak, Trump’a yakın en az birkaç danışmanın bu temaslardan haberdar olduğunu söyledi.
Görüşmelerin başlangıç tarihi, gündem unsurları ve Ukraynalı temsilcilerin katılıp katılmadığı üzere pek çok ayrıntı belirsizliğini koruyor. Lakin Ukrayna’lı yetkililer, rastgele bir barış sürecinde yer almadıklarını tekraren belirtmişti.
‘ÇİFT RAYDA’ BİR BARIŞ TRENİ
Trump, misyona gelmesinin üzerinden şimdi bir ay geçmişken, Ukrayna savaşına dair ABD’nin yaklaşımını büyük ölçüde değiştirdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile direkt temas kurdu ve çatışmanın süratli bir formda sona erdirilmesi için baskı yapmaya başladı. Bu değişimin sebebinin İsviçre’deki görüşmeler olabileceği argüman edildi.
Salı günü, üst seviye Amerikalı yetkililer Suudi Arabistan’da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da dahil olmak üzere Rus yetkililerle bir ortaya geldi.
İsviçre’deki görüşmelerin “Çift Ray” diplomasisi kapsamında yürütüldüğü belirtiliyor. Diplomasi literatüründe bu terim, hükümetlerin resmi görüşmelerin dışında, fikir alışverişinde bulunmasını ve bağlantısı geliştirmesini amaçlayan gayriresmi temaslar için kullanılıyor.
İsviçre Dışişleri Bakanlığı, Ukrayna savaşıyla bağlantılı taraflar ortasında vakit zaman gayriresmi toplantıların düzenlendiğini doğruladı.
GERÇEK GÖRÜŞMELER, GİZLİ
Bakanlık yaptığı açıklamada, bu cins temasların devletler dışı aktörler tarafından organize edildiğini ve hükümetleri direkt dahil etmeden görüş alışverişi yapma fırsatı sunduğunu belirtti.
Yetkililer, “Bu faaliyetler, çatışmayla ilgili diplomatik gayretlerin sürdürülmesine yardımcı oluyor” açıklamasını yaptı. Kaynaklara nazaran, geçtiğimiz hafta Münih Güvenlik Konferansı sırasında Cenevre’de en az bir buluşma gerçekleşti.
2023 ve 2024’ün başlarında Putin’in ateşkes sinyalleri verdiği öteki Çift Ray görüşmeleri olduğu lakin bunların somut bir sonuca ulaşmadığı biliniyor.
Tarihsel olarak, Çift Ray diplomasisi, diplomatik yolların kapandığı yahut inancın en düşük düzeye indiği durumlarda taraflar ortasında diyalog oluşturmak için kullanıldı.
2023’te, NBC’nin haberine nazaran, eski ABD ulusal güvenlik yetkilileri Kremlin’e yakın Rus yetkililerle bâtın görüşmeler yapmış, kimileri daha sonra Lavrov ile bir ortaya gelmişti.
Ancak bir kaynak, son periyotta ABD ve Rus yetkilileri ortasındaki direkt temasların artmasıyla, bu çeşit gayriresmî görüşmelerin tesirini kaybedebileceğini öne sürdü.
