Yüzbaşı Ömer Şevki Efendi ile Fatma Hanım’ın oğlu Ömer Seyfettin, 11 Mart 1884’te Balıkesir’in Gönen ilçesinde dünyaya geldi.
Usta edebiyatçı, 7 yaşına kadar kaldığı Gönen’de, 4 yaşından itibaren medrese eğitimi veren mahalle mektebine gitti.
Babasının Ayancık’a atanmasının akabinde sübyan mektebine başlayan müellif, verilen eğitimi beğenmeyen ailesi tarafından 1892’de İstanbul’da Mekteb-i Osmani’ye yazdırıldı.
Ömer Şevki Efendi, kendisi üzere asker olmasını istediği oğlunu, Eyüpsultan Askeri Baytar Rüştiyesine yerleştirdi. Burada tiyatroyla tanışan ve yazmaya ilgi duyan Ömer Seyfettin, rüştiyeden arkadaşı Aka Gündüz ile Edirne Askeri İdadisinde eğitimine devam etti. Her iki okul, usta müellifin askeri kimliğinin yanı sıra edebiyata yönelmesinde kıymetli rol oynadı.
İstanbul Kara Harp Okulunu bitirdi
Lise son sınıftayken yazdığı şiirleri çeşitli mecmualara gönderen Seyfettin’in birinci şiiri, Mecmua-i Edebiyye’de okuyucuyla buluştu.
Ömer Seyfettin, 1900’de İstanbul Kara Harp Okuluna girdi. Okuldan 1903’te mezun olan müellif, kura sonucu Kuşadası Redif Taburuna atandı. Tıpkı yıl taburda yaşanan karışıklıklar münasebetiyle Kuşadası yerine Rumeli’de vazifeye başladı.
Selanik ve Manastır’a bağlı Pirlepe’de çeşitli misyonlarda bulunan müellif, elde ettiği muvaffakiyetler münasebetiyle 2 liyakat madalyasıyla ödüllendirildi. İsyanın bastırılmasının akabinde 6 Eylül 1904’te, bağlı bulunduğu taburla Kuşadası’na döndü.
Askeri okullardaki eğitimini muvaffakiyetle tamamlayan Seyfettin, 1907’de İzmir’de açılan Jandarma Okulunda öğretmenlik yaptı ve jandarma örgütünün İzmir’deki kuruluş çalışmalarında yer aldı. Ömer Seyfettin, burada İzmir, Ahenk ve 11 Temmuz isimli gazete ve mecmualarda yazılar kaleme aldı.
Usta edebiyatçı, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Baha Tevfik ve Şahabettin Süleyman’ın da ortalarında bulunduğu kıymetli muharrir ve fikir insanlarıyla tanıştı. Müellif, idadiden arkadaşı Aka Gündüz’den sonra edebi etrafını genişletmeye başladı.
Fransızca şiirlerinde “Perviz” imzasını kullandı
Baha Tevfik’in teşvikiyle Fransızcasını ilerleten Seyfettin’in bu lisanda yazdığı birkaç şiir, “Perviz” imzasıyla Mercure de Soleil mecmuasında yayımlandı. Birebir yıllarda Özgür İzmir, Sedad ve Muktebes isimli vadeli yayın organlarında Seyfettin’in yazı ve şiirleri okuyucuya ulaştı.
Ömer Seyfettin, ordudaki misyonundan 1911’de ayrılarak Selanik’e gitti. Askeri rüştiyede başlayan şiir yazma merakı, artık hayatı boyunca sürdürmek istediği bir uğraş haline geldi.
Selanik ve Manastır’da yayımlanan, Bahçe, Bayan, Hüsn ve Şiir, Tenkid ve Piyano mecmualarına şiirler gönderen muharrir, Fransız edebiyatından bilhassa Catulle Mendes’ten çeviriler de yaptı.
Edebiyat-ı Cedide topluluğuna uygun şiirler ya da Fransız edebiyatından çevirilerle meşgul olan Seyfettin, daha evvel bir iki deneme yaptığı öyküye, bir daha vazgeçmemek üzere döndü.
Ömer Seyfettin ve arkadaşları, 1911’de Genç Kalemler mecmuasını okurla buluşturdu. Mecmuanın birinci sayısında Seyfettin’in imzasız yazdığı “Yeni Lisan” isimli başmakale, ulusal edebiyatın meydana gelmesinde birinci basamağı teşkil etti. Türklerde edebiyat alanında yeni bir uyanışın gerçekleştiğine işaret eden makale ve mecmua, Türk edebiyatının dönüm noktalarından biri olarak gösterildi.
Balkan Savaşları başlayınca orduya döndü
Yazar Seyfettin, Balkan Savaşları’nın başlaması üzerine, yaklaşık 1 yıllık ağır matbuat ve edebi faaliyetten sonra yine orduya döndü.
Garp ordusunda evvel Kosova’da Sırplara, sonra Yanya’da Yunanlılara karşı yaklaşık 5 ay savaşan Seyfettin, esir düştü ve Atina yakınlarındaki Nafliyon kasabasında 10 ay kadar esaret hayatı yaşadı. Müellif, 17 Aralık 1913’te İstanbul’a döndü.
Esaret yıllarını tefekkür devri olarak kıymetlendiren usta edebiyatçı, bir taraftan kıssalar kaleme alırken başka taraftan lisan, kültür ve hayat üzerine kanılarını geliştirmeye çalıştı.
Ziya Gökalp ile tanışmasının akabinde memleket gerçeklerine yönelen müellif, birinci öyküsünü Balkanlar’daki vazifesi sırasında tuttuğu günlüklerden hareketle “İrtica Haberi” ismiyle Genç Kalemler’de yayımladı.
Usta edebiyatçı, 23 Şubat 1914’te askerlikten bir kere daha ayrılarak İstanbul’a döndü.
Kısa müddet sonra annesini kaybeden muharrir, Türk Sözü’nde yine yazarlığa başladı ve bir mühlet de Yeni Mecmua’nın yayın sorumluluğunu üstlendi.
Kabataş Erkek Lisesi ve İstanbul Erkek Muallim Mektebi’nde öğretmenlik yapan müellif Seyfettin, Ali Canip ile kısa mühlet Tetkikat-ı Lisaniye’de encümen üyeliği yaptı. Ömer Seyfettin, ders kitapları ve müfredat çalışmalarına katıldı, kaleme aldığı yazılarında ise yabancı okulların kapatılması ve bunların yerine ulusal okulların açılması istikametinde görüşlerini lisana getirdi.
Harbiye Nezaretinin kültür ve sanat insanları için 1915’te Çanakkale cephesine düzenlediği seyahate katılan usta kalem, birebir yıl İttihat ve Terakki Fırkası’nın ileri gelenlerinden Besim Ethem Bey’in kızı Calibe Hanım ile evlendi. Çiftin, Hatice Fahire Güner ismini verdikleri kızı, 1917’de dünyaya geldi. Seyfettin, çok uzun sürmeyen bu evliliğin akabinde 1918’de yalnızlık ve bekarlık günlerine döndü.
Vefat ettiğinde 36 yaşındaydı
Ömer Seyfettin’in Yeni Mecmua’nın başında bulunduğu devir, hikayeciliği istikametinden en üretken yıllar oldu. “Eski Kahramanlar” serisindeki öykülerini de yazdığı 1917-1918’de, 32 kıssası yayımlandı.
Usta hikayeci, vefatına kadar geçen müddette bir taraftan sıhhat sorunlarıyla uğraşırken başka yandan yazmaya ve öğretmenliğe devam etti. İşgal günlerinin acı ve kaygısı içinde hastalığı ilerleyen muharrir, yatağa düştü.
Henüz 36 yaşındayken 6 Mart 1920’de şeker hastalığı nedeniyle vefat eden Ömer Seyfettin’in cenazesi, Kadıköy Kuşdili Mahmut Baba Mezarlığı’na defnedildi. Burası tramvay garajı yapılınca Seyfettin’in kabri, 23 Ağustos 1939’da Zincirlikuyu Mezarlığı’na taşındı.
Roman denemeleri “Ashab-ı Kehfimiz”, “Harem”, “Yalnız Efe” ve “Efruz Bey” ile 150 civarında öyküyü kaleme alan muharrir, mensur şiir, fıkra, hatırat, mektup, makale ve çeşitli çeşitlerdeki çevirilerden oluşan geniş bir külliyata imza attı.
Modern Türk hikayeciliğinin kurulmasında öncü rol üstlenen Seyfettin, öykülerinin mevzularını belirlerken yalnızca şahsî deneyimiyle hudutlu kalmadı.
Seyfettin, çocukluğundan itibaren okuduğu okullar, çalıştığı, gezip gördüğü yerlerde edindiği izlenimler, duyduğu, dinlediği olaylar, okuduğu kitapların yanında, yaşadığı dönemdeki toplumsal ve siyasi olaylar, Türk tarihi, Türk kültür ve medeniyeti üzere hususlarla kıssalarının çerçevesini oluşturdu.
