AKP’li kaynaklardan edinilen bilgiye nazaran, mart ayının birinci haftasında sunulması beklenen TBMM’ye sunulması hedeflenen yargı paketi üzerindeki çalışmalar, hem Cumhurbaşkanlığında hem de birkaç bakanlıkla birden sürdürüldüğü için şimdi tamamlanmadı. Türk Ceza Kanunu, Uygar Kanun ve infazla ilgili kanun başta olmak üzere mevzuatta detaylı düzenlemelere gidiliyor.
Yeni düzenlemeler, 23 Ocak 2025’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kamuoyuna açıklanan 4. Yargı Islahatı Strateji Dokümanı çerçevesinde yapılıyor.
AKP’li kaynaklar, yargıyla ilgili tüm düzenlemelerin tek pakette Meclis’e gelmesinin mümkün olmadığını, o nedenle düzenlemelerin farklı ayrı kanun teklifleriyle Meclis’e getirileceğini anlattı.
Kanun teklifindeki başlıkların mevzu ilişkilerine nazaran belirleneceğini söz eden kaynaklar, şöyle konuştu:
-Mesela aile hukukunu ilgilendiren nafaka, boşanma, evlilik birliğiyle ilgili hususiyetler, nüfus ve vatandaşlık kayıt süreçleri üzere hususlar farklı başlık, ceza infaz kanunuyla ilgili bahisler başka başlık olur.
-Cezasızlık algısının ortadan kaldırılmasına yönelik çalışıyoruz. Kimi ceza hususlarında ‘yatar’ dediğimiz, infaz kanunu yeterince aşikâr kabahat tiplerinde infaz oranı ½ olduğu için, mesela hakaret, haneye tecavüz, trafikte hengame, kişinin camını aynasını kırmak üzere toplumsal manada vatandaşın rahatsız olduğu hareketler var.
-Bu bireyler aslında yargılanıp ceza alıyor, 2 yıl. Kararın açıklanmasının geri bırakılması, paraya çevirme, erteleme….
-Ama yatar dediğimiz şey yok. 2 yılın altında ceza aldığında paraya da çevrilmese, ertelemese de, kararın açıklanması geri bırakılmasa dahi kısa müddette hürriyeti bağlayıcı ceza infaz kanunu mucibince ½’si infaza tabi, ½ âlâ hal durumu… ½ de kontrollü özgürlük. Toplum da zannediyor ki bu cürmü işleyen beraat etti. ‘Trafikte beni dövdü küfretti, ceza almadı’ diyor. Aslında ceza aldı.
İnfaz kanunu yeterince şüphelinin, mahkumun sonuçları prestijiyle topluma kazandırılması noktasında üniversal hukuk sisteminde kimi kısa periyodik hürriyeti bağlayıcı cezaların yaptırımlarının hafif geçiştirilmek suretiyle, tekrarı halinde artırılması temeli var. Fakat vatandaş o denli bakmıyor.
Bu kabahatlerin cezalarının 2 yıla kadar olanları, 1 yıl ile 2 yıl ortasında olanları mesela bir ay mesela kapalı infaz kurumunda geçirse, 6 aya kadar olan kısa süren mahpus cezalarında bir kamu hizmeti yapılsa bu daha faydalı bir düzenleme olur. Örneğin, bu cezaları alanlar 10 gün hastanede paklık yapsın, paspas yapsın, avluyu temizlesin. Buradaki hedefimiz bu cins hatalarla ilgili caydırıcılığı artırmak. Bu cürümlerin karşılığındaki cezalar da toplumsal görünürlük noktasında vatandaşın bu sisteme inancını güçlendirmeye yönelik düzenleme yapacağız. Toplumdaki cezasızlık algısının ortaya çıkmaması lazım. Cezasızlık algısı üzere bir durum ortaya çıkmaması lazım. Vatandaş aksiyonunun, işlediği cürmün cezasını alsın. Bunların kimisi kısa vadeli hürriyeti bağlayıcı ceza olarak aşikâr müddetlerde infaz kurumunda, çok düşük olanlarda da gitsin kamu vazifesi yapmak formunda olacak, okul temizleme, hastane temizleme üzere kamu hizmeti.”
NAFAKA ÖDEME MÜHLETİ EVLİLİK MÜDDETİYLE YANLIŞSIZ ORANTILI DÜZENLENECEK
AKP’li kaynaklar, nafaka ödeme müddetinin de evlilik müddetiyle ilişkilendirilerek düzenleneceğini belirtti. AK Parti kaynakları, şunları kaydetti:
-Çok kısa vadeli evlilik birlikleri sona erdiğinde çok uzun süre nafaka ödemek zorunda kalan taraflar ortasında, çok az da olsa bayanlar da ödüyor lakin çoğunlukla erkekler ödüyor. Bu durum yeni evlilik yapılmasını zorlaştırıyor, ekonomik olarak birtakım külfetlere sebebiyet veriyor. Bunu bir mühlete bağlayacağız. Mevcut kanun mühlet öngörmemiş. Kanunda ‘hakim tarafından yapılabilir’ diyor lakin Yargıtay şu andaki içtihat yeterince bunu süresiz uyguluyor.
Nafakayı da belirli bir mühlete bağlayacağız. Mesela 3 yıla kadar olan evliliklerde 5 yıla kadar nafaka ödenir üzere ancak bunu da yeniden hakim takdir etsin. Evlilik 3 yıl sürmüşse mesela en fazla 5 yıl nafaka ödesin. Evlilik 3 yıl ila 10 yıl ortasında sürmüşse en fazla 10 yıl ödesin. Bu mevzuyu tartışıyoruz takımla.
15 yıldan fazla evliliklerde de en fazla 20 yıl ödesin. Çünkü evlilik birliği uzun sürdükçe, boşandığı vakit mağduriyet ve öteki muhtaçlıklar da yaşlılıkla birlikte artıyor. Yaş ilerlediği için iş bulama, farklı gelir elde edememe üzere. Kişi tahminen genç yaşta rahat iş bulacak, gelir oluşturacak ancak ileri yaşta iş bulamama noktasında mağduriyet yaşayabilir.”
‘BOŞANMA SÜRECİ MAKUL BİR MÜHLETE ÇEKİLECEK’
Yetkililer, çekişmeli boşanmalarda yaşanan sıkıntıların önüne geçmek maksadıyla da düzenlemeler yapılacağını vurguladı.
Boşanmaların, tazminat, velayet, mal bölüşümü, toplumsal haklar üzere nedenlerle uzayabildiğini ve bundan kaynaklı sonu şiddete varan sıkıntılar yaşanabildiğini söz eden AK Partili kaynakları, şunları söyledi:
-Fikren ve ruhen artık eşlerin birbiriyle bir ortaya gelmesinin mümkün olmadığına kanaat getirilirse hakim evvel boşanmaya karar versin, boşanmayı gerçekleştirsin.
-Tazminat, velayet, mal bölüşümü üzere öbür konulardaki uyuşmazlıklar sonraki etapta görülsün. Zira kişi uzun mühlet boşanamayınca, boşanma makul müddette tamamlanmayınca şiddete yöneliyor.
Bunun da sebepleri, mahkeme daha adil yargılanma noktasında şahısların hem tazminat sorumlulukları hem de eşler ortasında bir bağ oluşturmasa da nafaka, varsa çocukların velayet durumu ve ferdî hukuk münasebetini sağlamak hedefiyle aile hakimlikleri psikologlar, sosyologlar, aile danışmanlarının uzun mühlet sonunda vereceği raporları bekliyor, buna dayanarak karar vermek için. Bu da olağan doğal sorun oluşturuyor.
Dolayısıyla hakim, evlilik birliğinin bozulduğuna karar verirse evvel boşanmayı gerçekleştirecek. Sonra tazminat, nafaka, velayet ve başka hukuk alakaları ile ilgili problemleri daha sonraki davalarda karara bağlayacak. Böylelikle, uzun periyodik boşanamama hali ve bunun sonucunda ortaya çıkabilecek şiddetin önlenmesi emeliyle, boşanma süreci makul bir düzeye çekilecek.
Yetkililer, son periyotta kamuoyunun gündemine gelen LGBT’lilere yönelik düzenleme olup olmayacağı konusunda da ”cinsiyet değişikliği” ile ilgili hem Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı hem de konu SGK’yı ilgilendirdiği için Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığının çalışma yürüttüğünü bildirdi.
Cinsiyet değişikliğine yönelik tedavi, ameliyat, ilaç üzere mevzulardaki masrafların bir kısmının SGK tarafından karşılandığını hatırlatan yetkililer, şöyle konuştu:
-Bu sıkıntı bir alan. Hem toplumu ilgilendiriyor hem gençleri ve çocukları. Özendirici mahiyette ortam oluşturulmasının engellenmesi, olabildiğince bunun zorlaştırılması gerekiyor zira bunun dönüşü yok. ‘Trans çocuk’ ismi altında maalesef kendi iradesi oluşmamış bireylerde bile bunu özendiriyorlar.
– Siz 18 yaşından evvel evlilik müsaadesi vermiyorsunuz. Lakin 18 yaşından evvel 14-15 yaşında, 10 yaşında ‘trans çocuk’ ismi altında çocuğun cinsiyetini tercih etme noktasında yönlendiriyorsunuz. 10 yaşında çocuk ‘ben kız olacağım’ diyebilir mi? Dediğini düşünelim kabul edilebilir mi? Edilmemesi lazım. İrade beyanı bunun geçerli kabul edilebileceği bir durum değil ki. Özendirici, yönlendirici bu çeşit hususlarda devletin tedbir alması gerekiyor.”
Bu bahiste bir yaş hududu getirilip getirilmeyeceği konusunda ise yetkililer, şunları kaydetti:
-Şu anda 18 yaşından sonra yapılıyor. Tam teşekküllü devlet hastanesinden rapor alabiliyorsun, hem ruhen hem ruhsal olarak uzun periyodik devlet sizi izliyor ve buna onay verdikten sonra ameliyat oluyor. Fakat bu tekrar de erken zira geri dönüşü yok. Hormonal takviyeyle birlikte kişi ruhsal travmaya uğruyor. Sonradan ‘vazgeçtim’… Bu, deneme yanılma yoluyla yapılabilecek bir şey değil ki. Çok uzun süre ruhsal durumunu izleme, analiz etme, bu çeşit şeyleri manaya, kabulleniş…
-Kadın ruhu ve erkek ruhu çok birbirine yakın ve dönüşebilecek alanlar değil. Uzun süre hormon dayanağıyla de bunu sağlayamazsınız. Maalesef çok önemli yan etkileri olan ilaç kullanımıyla birlikte bunu yapmaya çalışıyorlar. Bu sahiden, güç bir alan. Hasebiyle olabildiğince kişiyi, bireyi muhafaza noktasında devletin tedbir alması gerekiyor. Çok kolay ulaşmaması lazım kimi şeylere.
-Bir bayanın erkeğe, erkeğin bayana dönüşmesi güç bir olaydır fakat çift cinsiyet dediğimiz yaratılışla bir arada tıbben durum da var. Bunu da âlâ izlemek lazım. Raporlarını da çok yanlışsız yapmak lazım ki ilerde bireyin çok büyük çöküş ve çok büyük sıhhat sorunları yaşamasın.
