Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yüksek frekanslı bilgi sağlayan kartlı harcamaların ekonomik talebi izleme açısından kıymetli bir gösterge olduğunu fakat bu bilgilerin gerçek yorumlanabilmesi için ödeme alışkanlıklarındaki değişimlerin dikkate alınması gerektiğini açıkladı. Banka, son periyotta kartlı harcamalardaki artışın yalnızca talep kaynaklı değil, nakitten karta geçişin hızlanmasıyla da bağlantılı olduğuna vurgu yaptı.
TCMB’nin blog yazısında, kartla yapılan harcamaların 2021 sonrası özel tüketim kaleminden bariz biçimde ayrıştığına işaret edildi. Bu farklılaşmanın, tüketici talebinden çok ödeme tercihlerindeki dönüşümle irtibatlı olduğu belirtildi.
Özellikle dijitalleşme, temassız ödeme sistemleri ve yüksek enflasyon nedeniyle nakit kullanımının azalmasının kartlı harcamaları artırdığı tespitine yer verildi. Banka, bu nedenle kartlı harcamaları talep göstergesi olarak değerlendirirken, ödeme alışkanlıklarından kaynaklı artışı arındırmanın ehemmiyetine dikkat çekti.
Bu kapsamda TCMB, akaryakıt bölümünden örnek alarak toplam satışlar üzerinden kart kullanım oranı hesapladı. Bu sistemle, ödeme tercihinin tesirinden arındırılmış kartlı harcama verisinin özel tüketim eğilimleriyle daha uyumlu hareket ettiği görüldü.
Sonuç olarak, TCMB’nin tahliline nazaran, kartlı harcamalar ekonomik talep için hâlâ kıymetli bir gösterge lakin sağlıklı kıymetlendirme için ödeme alışkanlıklarındaki değişimin hesaba katılması gerekiyor. Bu düzeltmeyle birlikte, mali sıkılaşmanın tesiriyle tüketimdeki artışın daha ölçülü seyrettiği gözlemleniyor.
