Jeopolitik belirsizlikler ve dolardaki dalgalanmalar, birçok ülkeyi para stratejilerini tekrar gözden geçirmeye itiyor.
Temel maksat; ABD para ünitesine olan bağımlılığı azaltmak, mahallî ekonomileri güçlendirmek ve milletlerarası piyasalarda daha fazla finansal egemenlik kazanmak. Bu doğrultuda, ticari faaliyetlerde euro, Çin yuanı ve başka lokal para ünitelerinin kullanımı giderek yaygınlaşıyor.
cronista’da yer alan habere nazaran doların tesirini sınırlamaya yönelik siyasetler, Avrupa ve Avrasya’da farklı seviyelerde uygulanıyor. Bu politikayı benimseyen ülkelerden kimileri şunlar:
Rusya: 2022’den bu yana memleketler arası ticaret mutabakatlarında mahallî para ünitelerinin (özellikle ruble ve yuan) kullanımını faal olarak teşvik ediyor.
Belarus: Dolara erişimi kısıtlayarak ticarette ruble ve yuana öncelik veriyor.
Macaristan ve Sırbistan: Dolara olan bağımlılıklarını azaltarak euro ve başka para üniteleriyle süreçlerini çeşitlendirme yoluna gidiyorlar.
Akım global bir boyut kazanıyor
Avrupa’nın ötesinde, birçok ülke ekonomilerinde doların rolünü azaltmak için daha sert adımlar atmış durumda:
Çin: Yuan ile yapılan ticaret mutabakatlarını global ölçekte teşvik ederek kendi para ünitesini güçlendiriyor.
İran ve Venezuela: ABD yaptırımlarına cevap olarak ticari süreçlerde dolar kullanımını büyük ölçüde terk ederek alternatif para ünitelerine yöneldi.
Küba ve Kuzey Kore: Siyasi ve ekonomik izolasyon siyasetleri çerçevesinde finansal sistemlerinde dolar kullanımına müsaade vermiyor.
Yeni bir ‘çok kutuplu’ ekonomik tertibe doğru
Dolarsızlaşma eğiliminin global iktisat üzerinde birden fazla tesiri olması bekleniyor:
Yerel para ünitelerinde istikrar: Dolara olan bağımlılığın azalması, ülkelerin kendi para ünitelerini güçlendirmelerine ve sert kur dalgalanmalarından korunmalarına imkan tanıyabilir.
ABD’nin finansal gücünde değişim: Dolara olan global talebin azalması, ABD’nin rezerv para ünitesi olma pozisyonunu vakitle zayıflatabilir.
Yuan’ın yükselişi: Çin’in başını çektiği bu akım, yuanın milletlerarası ticaretteki değerini ve kullanımını artırıyor.
Dünya, ekonomik gücün daha fazla merkeze dağıldığı “çok kutuplu” yeni bir sisteme yanlışsız ilerlerken, dolarsızlaşma süreci bu büyük değişimin en değerli simgelerinden birini oluşturuyor. Doların baskın rolü, önümüzdeki yıllarda global finans sisteminin en kıymetli tartışma konusu olmaya devam edecek.
