Enfeksiyon hastalıkları uzmanları ve halk sıhhati otoriteleri, dünyanın en büyük sıhhat tehditlerinden biri olarak kabul edilen “antimikrobiyal direnç” (AMR) konusunda alarm veriyor.
Mevcut ilaçlara karşı direnç geliştiren ve “süper bakteri” olarak isimlendirilen mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonlar nedeniyle mevt oranları tasa verici düzeylere ulaştı.
Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) de ortalarında bulunduğu kuruluşlar, tedbir alınmazsa 2050 yılına kadar bu enfeksiyonlardan ölenlerin sayısının kanseri geçerek yılda 10 milyona ulaşabileceği ikazında bulunuyor.
Süper bakteri nedir?
“Süper bakteri” terimi, yalnızca bakterileri değil, tıpkı vakitte virüs, mantar yahut parazit üzere, kendilerine karşı geliştirilen ilaçlara direnç kazanmış tüm mikroorganizmaları söz eder. Bu durum, daha evvel kolaylıkla tedavi edilebilen hastalıkların tedavisini sıkıntı yahut imkânsız hale getiriyor.
ABD’deki Mayo Clinic üzere araştırma kuruluşları, bu enfeksiyonların organ nakli, kemoterapi ve ameliyat üzere rutin tıbbi prosedürleri bile hayati tehlike taşıyan operasyonlara dönüştürebileceği konusunda uyarıyor.
Uzmanlar, bu global krizin ardındaki en büyük nedenin, toplumun tüm katmanlarındaki yanlış ve çok antibiyotik kullanımı olduğunda hemfikir. Esas nedenler şunlar:
Kendi Kendine İlaç Kullanımı: Bilinçsizce ve doktor reçetesi olmadan antibiyotik kullanmak.
Eksik Tedaviler: Hastaların, kendilerini daha düzgün hissettiklerinde, tabibin önerdiği tedavi mühletini tamamlamadan ilacı bırakmaları.
Tarım ve Hayvancılıkta Çok Kullanım: Hayvan sıhhati ve tarım dalında antibiyotiklerin bilinçsizce kullanılması da dirençli bakterilerin gelişimine katkıda bulunuyor.
Arjantin örneği: Krizin vahim yüzü
Süper bakteri tehdidinin ne kadar önemli olduğu, Arjantin’den gelen bilgilerle net bir halde görülüyor. Arjantin Sağlık Bakanlığı, ülkede bu tür dirençli mikropların neden olduğu enfeksiyonlardan kaynaklanan vefat oranının %49 ila %52 ortasında olduğunu bildiriyor. Bu, enfekte olan her iki şahıstan birinin hayatını kaybettiği manasına geliyor.
Durumun ciddiyeti nedeniyle, Arjantin’de Sağlık Bakanı liderliğinde üst düzey bir tepe düzenlenerek, Ulusal Antimikrobiyal Direnç Denetim Kurulu’nun (Conacra) 2026-2029 hareket planları masaya yatırıldı.
DSÖ, antibiyotik direncini “küresel sıhhat, besin güvenliği ve kalkınma için en büyük tehditlerden biri” olarak tanımlıyor. Latin Amerika Pediatrik Bulaşıcı Hastalıklar Derneği Lideri Dr. María Luisa Ávila, “Antimikrobiyal direnç, global sıhhat için en büyük tehditlerden biridir. 2050 yılına kadar tedavi edilemeyen bakterilerden, kanserden ölenlerden daha fazla insanın öleceği iddia ediliyor” diyerek durumun ciddiyetini vurguladı.
Bu “sessiz pandemi” ile çaba etmek için, hem sıhhat profesyonelleri hem de halk ortasında farkındalık yaratmayı ve antibiyotik kullanımını düzenlemeyi amaçlayan ulusal ve memleketler arası stratejiler geliştiriliyor.
