Bilim insanları, koşan sıçanların beyin aktivitelerini kaydederek, beynimizin kat ettiğimiz arayı nasıl ölçtüğünü gösteren dahili bir “kilometre sayacı”nı birinci defa tespit etti.
Current Biology mecmuasında yayımlanan çığır açıcı bu çalışma, yalnızca istikamet bulma yeteneğimizin sırlarını aralamakla kalmıyor, birebir vakitte bu sistemin Alzheimer hastalığının erken teşhisi için yeni bir umut olabileceğini de ortaya koyuyor.
St Andrews Üniversitesi’nden Prof. James Ainge liderliğindeki grup, deneylerde sıçanları muhakkak bir ara koşmaları için eğitti. Bu sırada, beynin navigasyon merkezindeki “ızgara hücreleri” ismi verilen özel nöronların, hayvanın kat ettiği her 30 cm’de bir adeta bir saat üzere nizamlı olarak “tik tak” sesi çıkararak ateşlendiğini gözlemlediler.
Prof. Ainge, “Bu hücreler, beynin iç haritasını, yani zihninizde nerede olduğunuzu bilme yeteneğini sağlıyor” diyor. Araştırma, bu hücrelerin nizamlı ateşlenmesinin, aralık ölçme yeteneğimizle direkt ilişkili olduğunu gösteren birinci çalışma olma özelliğini taşıyor.
Ortam bozulduğunda ritim de bozuluyor
Araştırmanın en değişik kısmı ise, bilim insanlarının deney alanının halini değiştirdiğinde yaşandı. Ortamın geometrisi bozulduğunda, hücrelerin tertipli “tik tak” ritmi de bozuldu ve hem sıçanlar hem de deneye katılan beşerler, gitmeleri gereken arayı gerçek varsayım edemeyerek çok erken durmaya başladılar. Prof. Ainge, bu durumu “siste ansızın görsel ipuçlarını kaybetmeye” benzetiyor ve ekliyor: “Sis, yalnızca yolu görmemizi engellemez, birebir vakitte aralık kestirim yeteneğimizi de zayıflatır.”
Bu temel bilimsel keşfin, tıp dünyası için de büyük bir manası var. Prof. Ainge, “Kayıt aldığımız bu ızgara hücreleri, Alzheimer hastalığında etkilenen birinci beyin bölgelerinden birinde yer alıyor” diye açıklıyor.
Ekip artık, bu bulgudan yola çıkarak, insanların aralık iddia yeteneğini test eden ve hastalığı şimdi başlangıç evresindeyken tespit edebilecek akıllı telefon oyunları üzere yeni teşhis araçları geliştirmeyi umuyor.
