Uzmanlara nazaran, akciğerler hudutlu da olsa kendini onarma ve temizleme yeteneğine sahip. Olağan bu sürecin sağlıklı işlemesi için bizim de kimi destekleyici kimi adımları atmamız son derece kıymetli.
Önümüz kış… Bilhassa grip, zatürre, covid üzere enfeksiyon hastalıklarına karşı akciğerlerimizi güçlü tutmamız kural. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Seha Akduman, işte bunun yollarını açıkladı…
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Seha Akduman
NELER YAPILABİLİR?
Akciğerleri güçlendirmenin bir yolu da akciğer temizliğidir. Bu durum aslında toksinlerin, mukusun atılması olarak tanımlanabilir. Lakin mutlaka bir “detoks” olarak görülmemelidir, Akciğerlerin işlevlerinin toparlanma süreci olarak nitelendirilebilir. Akciğer sıhhatiniz için şunları yapabilirsiniz:
Sigarayı ve e-sigarayı bırakın
Daha sağlıklı bir akciğere ulaşabilmek için ne kadar müddettir içildiğinden bağımsız olarak birinci adım sigarayı bırakmaktır.
Egzersiz yapın
Akciğer kapasitesini artırmak için yüzme, hafif tempolu yürüyüş yarar sağlar. Teneffüs suratının artması da kirli havanın atılmasına yardım eder.
Solunum antrenmanlarını unutmayın
Doğru yapılacak teneffüs idmanları ile akciğerlerdeki hava keseciklerine kadar oksijenin girmesi sağlanabilir. Bu da mukus birikiminin önüne geçmeye yardım eder.
Su için
Su, toksinlerin bedenden atılması-na yardımcı olma-sının yanında akciğerlerdeki mukusu incelterek atılmasını sağlar. Bu nedenle gün içinde 2-2,5 litre su içmekte yarar var.
Evinizi havalandırın
Ev ya da işyerlerinde camları sık sık açarak havayı temizleyin. Kimyasal paklık eserleri, şahsî bakım eserlerinin kullanımını azaltın.
Aşılarınızı tamamlayın
Grip, zatürre aşıları enfeksiyonlara karşı koruyuculuk sağlayacak ve mümkün hasarın önüne geçilecektir.
Bol oksijen alın
Bol oksijen akciğerlerde hücre yenilenmesini sağladığı üzere mukus atılmasına da dayanak olur. Bu nedenle akciğerleri temizlemesine yardımcı olmak için deniz kenarı, orman ya da yayla üzere oksijen zengini ortamlarda bulunmak yarar sağlar. Bol oksijenli ortamlarda 15-20 gün geçirmek yarar sağlar.
Beslenmenize dikkat edin
Zerdeçal, zencefil, sarımsak, soğan, brokoli, lahana, kuşkonmaz, havuç, portakal, limon, somon, ceviz, yoğurt üzere C vitamini, Omega 3, A vitamini, antioksidan ve probiyotik açısından güçlü besinler inflamasyonun (iltihap) azaltıl-masında yardımcıdır. Akciğer paklığı için başta sigara kullanımı olmak üzere başka risk faktörleri ortadan kaldırılmadığı takdirde sağlıklı beslenme tek başına tesirli olamaz.
Düzenli uyuyun
Akciğer hücreleri de gece yenilendiği için kâfi ve kaliteli bir uyku almaya çalışın.
Maske kullanın
Özellikle toplu taşıma üzere kalabalık alanlarda ya da hava kirliliğinin ağır olduğu vakitlerde maske kullanın.
ÖNLENEBİLİR RİSK FAKTÖRLERİ
Akciğer sıhhatini tehdit eden risk faktörleri; hastalık, genetik, çevresel ve ömür biçimi kaynaklı olmak üzere farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Lakin akciğer sıhhati için önlenebilir risk faktörlerini şöyle sıralamak mümkün.
1- Tütün eserleri sigara ve e-sigara kullanımı: İstatiklere nazaran akciğer kanserlerinin yaklaşık yüzde 85’i ve KOAH hadiselerinin da çok büyük bir çoğunluğunun nedeni sigaradır. Son yıllarda kullanımı giderek artan elektronik sigara da akciğerde DNA hasarına ve akciğer dokusunda inflamasyona neden olabilir. Pasif içicilerin de risk altında olduğu unutulmamalıdır.
2- Hava kirliliği: Dünya genelinde milyarlarca insanın sıhhatini etkiliyor ve ölümlere yol açıyor. Hava kirliliğine maruziyet bilhassa çocuklarda, astım, KOAH ve akciğer kanseri riskinin artmasına neden oluyor.
3-Solunum yolu enfeksiyonları: Yine bilhassa son yıllarda covid, RSV ve zatürre üzere enfeksiyonlar da bilhassa KOAH üzere akciğer hastaları ve yaşlı hastalar için risk faktörü oluşturuyor.
4- Mesleksel maruziyet: Asbest, kömür tozu üzere hususlara maruz kalarak çalışmak zorunda olan şahıslarda akciğer kanseri açısından risk artıyor.
Sağlıklı olduğu nasıl anlaşılır?
Bir kişi günlük hayatı içinde nefes almakta zahmet çekmiyorsa, göğsünde sıkışma hissetmiyorsa, öksürük ya da balgam ezası yaşamıyorsa, gece uyku sırasında teneffüs durması yaşamıyorsa ve 10-15 dakika boyunca meselesiz biçimde yürüyebiliyorsa büyük olasılıkla akciğerleri sağlıklıdır.
Ancak somut datalar sistemli denetimlerle elde edilir. Yılda bir sefer teneffüs işlev testi yaptırılmalı ve akciğerler denetim ettirilmelidir.
Akciğerler her vakit kendini yeniler mi?
Akciğerler, kirleticilere maruz kalmadıkları sürece kendi kendini temizleyen organlardır. Fakat kendilerini yenileme özellikleri sonludur. Birtakım hasarları onarma kapasitesine sahipken, fibrozis (virüsler, tütün dumanına maruz kalma, genetik üzere nedenlerle akciğer dokusunda sertleşme) üzere geri dönüşü olmayan hasarlarda bu mümkün değildir.
Tamamen temizlenmesi ne kadar sürer?
Akciğerin kendini büsbütün temizlemesi için öncelikle sigaranın bırakılması, hayat usulü değişikliklerine gidilmesi, pak hava solunabilecek ortamda yer alınması gerekir. Lakin bunlar sağlandığı takdirde kişinin genel sıhhat durumu, yaşı, hasarın derecesi üzere birçok faktöre bağlı olarak aylar ya da yıllar içinde tamamlanabilir.
Sigarayı bıraktıktan sonra neler olur?
American Cancer Society bilgilerine nazaran sigarayı bıraktıktan sonraki dakikalar içinde bile düzgünleşme başlar. Birinci 24 saat içinde kandaki nikotin düzeyi sıfıra düşer. Bıraktıktan 1-12 ay ortasında öksürük ve nefes darlığı azalır ve bıraktıktan 10 yıl sonra akciğer kanseri riski sigara kullanan bir kişinin yarısına ulaşır. Beraberinde mesane, yemek borusu ve böbrek kanseri riskleri de azalır.
