Adalet Bakanlığınca hukuk sistemine kazandırılan ve yargı reformuyla daha aktif hale getirilen arabuluculuk sayesinde uyuşmazlıklar kısa müddette tahlile kavuşturuluyor, mahkemelerin iş yükü azaldığı üzere toplumsal uzlaşı kültürüne de katkı sağlanıyor.
İş, ticari, tüketici uyuşmazlıkları dava koşulu aranmadan arabuluculuk sayesinde tahlile kavuşurken, bu sistemin aile uyuşmazlıklarında da uygulanması gündeme geldi.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un arabuluculuk sisteminin kapsamını genişleterek “aile arabuluculuk” sistemi üzerinde çalışma yürüttüklerini açıklaması üzerine Diyarbakır’da arabulucu avukatların bu tarafta eğitimlerine başlandı.
Diyarbakır Arabuluculuk Merkezi Yönetim Kurulu Lideri Avukat Gülben Elhakan tarafından, 84 saat olarak planlanan eğitim programında 22 arabulucu avukata “aile arabuluculuk” sistemi hakkında bilgilendirme yapılıyor.
Avukat Elhakan, AA muhabirine, özel hukukun birçok alanının arabuluculuğa uygun olduğunu belirterek, yasal düzenlemelerle iş, ticaret ve tüketici hukukunda birçok uyuşmazlığın arabuluculukla tahliline imkan sağlandığını, bugüne kadar arabulucu avukatlara güç, banka, finans, sigorta, spor, fikri mülkiyet hukuku ve birçok alanda eğitim verdiklerini söyledi.
“Aile arabuluculuk” sisteminin de dava koşulu haline gelmesi halinde, boşanma, nafaka istemi, maddi ve manevi tazminat, velayet, ziynet eşyası ve mal rejiminin tasfiyesine yönelik talepler üzere birçok uyuşmazlığın arabuluculuk yoluyla çözülebilir hale geleceğini tabir eden Elhakan, verdikleri eğitimlerin bunun temellerini oluşturduğunu belirtti.
– “Bir boşanma davasında yaklaşık 5-6 yıllık bir süreçten bahsediyoruz”
Elhakan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ülkemizde boşanma davalarında birinci derece mahkemesi kararını verdikten sonra taraflardan biri bu kararı beğenmeyince istinaf yargı yoluna taşıma hakkına sahip. İstinaf tarafından verilen karar da beğenilmeyince kararı Yargıtay’a taşıma hakkı bulunmakta. UYAP bilgilerine nazaran birinci derece mahkemesinde boşanma davaları ortalama olarak 1-3 yıl sürüyor. İstinaf evresinde bu mühlet 2 yıl olmakta. Yargıtay evresinde ise 1 yıldan fazla devam eden bir süreçten bahsetmekteyiz. Yani bir boşanma davasında aslında başlangıcıyla nihaileşmesi ortasında yaklaşık 5-6 yıllık bir süreçten bahsediyoruz.”
Çekişmeli boşanma davalarında yalnızca tek talebin boşanma olmadığını anlatan Elhakan, “müşterek çocukların velayeti”, “bu çocukların iştirak nafakaları”, “kusursuz olan eş tarafından yoksulluk nafakası”, “ziynet eşyalarına yönelik talepler” yahut “kusursuz olan eşin kusurlu olana yönelttiği maddi ve manevi tazminat” üzere bahislerin da olduğunu belirtti.
Elhakan, şunları söyledi:
“5-6 yıllık müddette boşanamayan tarafların bu yıpratıcı süreç nedeniyle duymuş oldukları öfke katlanarak devam ediyor. Bunun hem mali hem ruhsal hem de sosyolojik sıkıntılarını ve sonuçlarını gözlemleyebiliriz. Kimi toplumsal algılarla söylenen ‘Senin nikahın altında’ üzere tabirler erkeği kimi noktalarda tahrik edebilmekte. Bu da önemli manada şiddet olaylarına sebebiyet verebilmekte. Gerçekten bunun örneğini birçok vakit toplumsal medya yahut basından görebilmekteyiz.”
– “Hem yargıda hem de toplumsal dönüşümde ihtilal yaratacaktır”
Çiftlerin boşanma sürecinde çocukların velayetle ilgili hususta da olumsuz etkilenebildiğini lisana getiren Elhakan, bunun da önemli sosyolojik sıkıntılara neden olduğunu belirtti.
“Taraflar boşanma sürecini oturup konuşarak, bağlantı kurarak, diyalog yoluyla müzakere ederek çözdüğünde aslında birbirlerine duydukları yahut duyacakları öfke de sonlanmış olacak, çocuklarının yetişmesi, hayatını idame ettirmesiyle ilgili süreçlerle alakalı müşterek hareket edebilecekler.” diyen Elhakan, bunun da toplumsal açıdan çok kıymetli bir mana tabir edeceğini vurguladı.
Elhakan, “Nasıl ki dava kuralı ‘arabuluculuk’ yargıda ihtilal yarattıysa ‘aile arabuluculuk’ sistemi de hem yargıda hem de toplumsal dönüşümde ihtilal yaratacaktır. Biz arabulucular, bu sistemi epey önemsiyor ve bir an evvel yasal tabana kavuşturulmasını sabırsızlıkla bekliyoruz.” dedi.
– “Bu sistemin kamunun, toplumun, eşlerin menfaatine olduğunu düşünüyoruz”
Eğitim programına katılan avukatlardan Şükran Akın, tüzel uyuşmazlıkların arabuluculuk yoluyla tahlilinin yargı yükünde de hafifleme sağladığını tabir ederek, “aile arabuluculuk” sistemi ile ilgili de beklenti içerisinde olduklarını söyledi.
Avukat Hakan Özmen de “aile arabuluculuk” sistemini hayli önemsediklerini, bu sayede uzayan yargı süreçlerinin önlenmiş olacağını belirterek, çiftlerin ve çocukların mahremiyetinin daha çok korunacağına inandıklarını kaydetti.
Özmen, “Bu sistem ile ‘şiddet’ olarak nitelendirdiğimiz ve birçok vakit da mağdurun bayan olduğu durumların da de kısmen önüne geçileceğini düşünmekteyiz. Bu sistemin kamunun, toplumun, eşlerin menfaatine olduğunu düşünüyoruz.” tabirlerini kullandı.
