Dünya Sıhhat Örgütüne (DSÖ) nazaran, dünyada 55 milyon kişi demans hastalığıyla yaşıyor ve her yıl 10 milyon yeni hadise teşhis ediliyor. Alzheimer hastalığı, tüm demans olaylarının yüzde 60-70’ini oluşturuyor. Türkiye’de demans ve Alzheimer, yaşlı nüfusun artışıyla kritik bir halk sıhhati sorunu haline geldi.
Prof. Dr. Talip Asil, Alzheimer hastalığının risk faktörleri üzerine yapılan çalışmalara dikkati çekti.
İngiltere’deki Oxford ve ABD’deki Tufts üniversitelerinde gerçekleştirilen araştırmalara atıfta bulunan Asil, virüslerin Alzheimer üzere nörodejeneratif hastalıkların gelişiminde değerli bir rol oynadığını belirtti.
Çalışmalarda, laboratuvar ortamında oluşturulan “mini beyin” modellerine uygulanan travmaların, herpes simplex virüsü tip-1’in (HSV-1) faal hale gelmesine neden olduğunu aktaran Asil, bunun sonucunda Alzheimer hastalığına mahsus amiloid plaklar ve tau protein yumakları biriktiğinin gözlendiğini bildirdi.
Asil, “HSV-1, dünya genelinde yetişkinlerin yüzde 80’inde bulunurken, Varisella Zoster (su çiçeği) virüsünün yol açtığı zona hastalığı, yüzde 95’lik bir oranla bağışıklık sisteminde yer alıyor. Lakin bu virüslerin baş travmaları sonrası faal hale gelerek beyinde hasara yol açabileceği, son yıllarda yapılan çalışmalarla daha fazla kıymet kazandı” sözlerini kullandı.
“Kafa travmasına açık meslek kümeleri, dikkatli olmalı”
Alzheimer hastalığının sırf genetik faktörlerle hudutlu olmadığını, çevresel ve enfeksiyon kaynaklı tetikleyicilerin de göz önünde bulundurulması gerektiğini vurgulayan Asil, “Özellikle inşaat çalışanları, madenciler, sportmenler, nakliyecilik dalı çalışanları ve güvenlik güçleri üzere baş travmasına açık meslek kümelerinde, bu tıp risk faktörlerine daha dikkat edilmesi gerekiyor. Herpes virüslerinin aktive olması, Alzheimer gelişimi açısından önemli bir tehdit oluşturuyor” değerlendirmesinde bulundu.
Araştırmaların, antiviral ilaçların ve anti-inflamatuar tedavilerin Alzheimer’ı önlemede tesirli olup olmayacağı üzerine ağırlaştığını kaydeden Asil, bilhassa herpes zoster virüsünü önleyen aşının Alzheimer riskini azaltabileceğine dair bulguların, bilim dünyasında umut vadettiğini söz etti.
Herpes virüslerinin Alzheimer üzerindeki tesirinin uzun yıllardır bilindiğine işaret eden Asil, şunları kaydetti:
“Ancak bu yeni çalışmalar, baş travmalarının süreci hızlandırabileceğini açıkça ortaya koyuyor. Bu bahiste toplumda farkındalık oluşturulması gerekiyor. Bu alandaki çalışmalar, artırılmalı. Baş travmalarının önlenmesi, meslek kümelerinin daha fazla korunması ve erken tedavi yollarının geliştirilmesi, bu hastalığın toplum üzerindeki tesirini azaltmak için büyük ehemmiyet taşıyor.”
