Psikiyatri Uzmanı Dr. Anıl Talas Özçimen, depresyon hakkında açıklamalarda bulundu.
‘UYKUSUZLUK GÖRÜLEBİLİR’
Depresyonun tarifini yapan Uzm. Dr. Özçimen, “Depresyon sürekli hüzün, çökkün ruh hali ve zevk alamamayla karakterize bir duygudurum bozukluğudur. Depresyonda kişinin günlük fonksiyonelliğini olumsuz etkileyen ve en az iki hafta süren çökkün ruh hali yahut zevk alamamayla bir arada uykusuzluk yahut çok ahenge, iştahsızlık ya da çok yeme, huzursuzluk, sonluluk, hareketlerde yavaşlama, yorgunluk, güç kaybı, kararsızlık, değersizlik ve suçluluk niyetleri, dikkatte azalma ve mevt fikirleri görülmektedir” diye konuştu.
‘RUHSAL TRAVMALAR NEDEN OLABİLİR’
Depresyonun nedenlerinden bahseden Uzm. Dr. Özçimen, şu bilgileri paylaştı:
“Depresyon ile bağlı etmenler çoklukla genetik yatkınlığa ek olarak ekonomik durum, eğitim seviyesi, işsizlik, cinsiyet, yaş üzere demografik ve sosyo-ekonomik etmenler, ruhsal travmalar, savaş, göç üzere çevresel olaylar ve son yıllarda da obezite, fizikî aktivite, alkol ve unsur kullanımı üzere hayat şekline ait değişkenlerdir.
Depresyon tek bir risk etmeninden fazla kelam konusu olan risk etmenlerinin birbiriyle olumsuz etkileşimi ile ortaya çıkmaktadır. Genetik datalar; duygudurum bozukluklarının gelişiminde genetik geçişin kıymetli bir etmen olduğunu göstermektedir. Gerilimli hayat olayları (ailevi sıkıntılar, ekonomik sorunlar, ağır iş temposu, travmatik ömür olayları) depresyona sebep olabilmektedir. Ayrıyeten kronik hastalıklar, hormonal değişiklikler, birtakım ilaçlar, alkol ve unsur kullanım bozuklukları da depresyon gelişimine neden olan etkenlerdir.”
‘TÜRKİYE’DE DEPRESYON ORANLARI ARTTI’
Araştırmalarda Türkiye’de depresyon oranının son yıllarda kıymetli oranda arttığının görüldüğünü lisana getiren Uzm. Dr. Özçimen, “Pandeminin etkisiyle toplumsal izolasyon, belirsizlik ve ekonomik zorluklar üzere faktörlerin depresyon oranlarını artırdığı çeşitli çalışmalarla gösterilmiştir. Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), 2020’de depresyonun dünya genelinde arttığını ve Türkiye’de de emsal bir artışın yaşandığını belirtmiştir” dedi.
‘SOSYOLOJİK ETKENLER ARTIŞI TETİKLEYEBİLİR’
Depresyonun artışının nedenlerine dikkat çeken Uzm. Dr. Özçimen, “Türkiye’de depresyon oranları, son yıllarda toplumsal, ekonomik ve ruhsal faktörlerin tesiriyle artmıştır. Gelir ve eğitim seviyesi arttıkça depresyon riski azalmaktadır.
Yapılan araştırma sonuçlarına nazaran, sosyo-ekonomik seviyesi düşük olan ve metabolik sendrom üzere kronik hastalığı olan bireylerde depresyon riski, sosyo-ekonomik seviyesi yüksek ve kronik hastalığı olmayan bireylere nazaran daha yüksektir.
İşsizlik, toplumsal eşitsizlikler ve ekonomik meseleler da gerilim düzeyini yükselterek depresyonun ortaya çıkmasını kolaylaştıran nörobiyolojik süreçlere neden olmaktadır. Araştırmalar Türkiye’de depresif belirtilerin yaygınlığının yüksek olduğunu, sosyo-demografik etmenler ve kronik hastalıklarla da alakalı olduğunu göstermektedir” açıklamasında bulundu.
‘KADINLARDA DAHA FAZLA GÖRÜLÜYOR’
Türkiye’de depresyonun dünyada olduğu üzere bayanlarda, erkeklere nazaran daha fazla görüldüğünü ve yaş ile birlikte de bir artış gösterdiğini aktaran Uzm. Dr. Özçimen, “Eğitim düzeyi açısından üniversite ve üzeri eğitimi olanlarda depresyon daha az görülmektedir. Tekrar araştırmalar sonucuna nazaran evli olmayan ve boşanmış bireylerin depresyona yakalanma riski evlilere kıyasla daha yüksektir” dedi.
‘KIŞ DEPRESYONUNUN SEBEPLERİ’
Kış depresyonunun, mevsimsel bir duygudurum bozukluğu olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Özçimen, şunları söyledi:
“Mevsimsel depresyon, belirtilerin birebir periyotta; çoklukla sonbahar ve kış aylarında başlayıp, tıpkı devirde; ekseriyetle ilkbahar ve yaz aylarında bitmesi ile karakterizedir. Kışın gün ışığının azalması insan bedeninde kimi biyolojik ve kimyasal değişikliklere yol açar ve ruh hali değişikliklerine neden olabilir.
Kış depresyonunun neden ortaya çıktığı kesin olarak bilinmemekle birlikte güneş ışığının azalmasının, uyku sistemi ve ruh hali üzerinde direkt tesirli olan melatonin ve serotonin üzere kimi beyin kimyasallarının istikrarını bozduğu düşünülmektedir. Azalan güneş ışığı, melatonin üretiminin artmasına ve serotonin düzeylerinin düşmesine neden olabilir.
Bu durum da yorgunluk ve depresif hislere sebep olabilir. Kış aylarında D vitamini eksikliği de yaygın görülür ve depresyon belirtilerini tetikleyebilir. Soğuk havayla azalan toplumsal etkinlikler ve fizikî aktiviteler de kış depresyonunu tetikleyebilir. Bu faktörlerin farkında olmak, kış depresyonunun nedenlerini daha âlâ anlayarak tedbir almamıza yardımcı olabilir.”
‘DÜZENLİ ANTRENMAN YAPMAK DEPRESYONA UYGUN GELİR’
Depresyona uygun gelen durumları anlatan Uzm. Dr. Özçimen, “Depresyon, kişinin kendi gayretiyle üstesinden gelmesi güç olabilen ruhsal bir hastalıktır fakat profesyonel tedavi ile birlikte birtakım şahsî prosedürler düzgünleşme sürecine yardımcı olabilir. Tabibin önerdiği ilaçları sistemli almak, terapi seanslarına katılmak tedavide temeldir.
Depresyon hakkında bilgi sahibi olmak, kişinin durumunu anlamasına ve bununla nasıl başa çıkacağına dair teknikler geliştirmesine yardımcı olur. Ayrıyeten, aile ve arkadaş dayanağını almak, durumu onlarla da paylaşmak yardımcı olabilir. Alkol ve uyuşturucu üzere unsurlardan uzak durmak, depresyon belirtilerini yönetmede çok kıymetlidir. Sistemli idman yapmak, daha evvelce zevk alınan aktiviteleri nizamlı yapmaya çalışmak, istikrarlı beslenmek ve kâfi uyku da depresyonla çabada etkilidir” dedi.
‘İLAÇ TEDAVİSİ UYGULANABİLİR’
Son olarak teşhis ve tedavi yollarından bahseden Uzm. Dr. Özçimen, “Depresyon tanısı, doktor tarafından yapılan fizik muayene, laboratuvar testleri ve psikiyatrik değerlendirmelerle konur. Depresyon çoğunlukla tedaviye güzel cevap veren ruhsal bir hastalıktır. Tedavide en tesirli yaklaşım ilaç tedavisi ile birlikte psikoterapi müdahaleleri entegre etmektir.
Dirençli hadiselerde yahut intihar riski halinde hastanede yatarak tedavi ve EKT (elektrokonvulzif tedavi) de uygulanabilmektedir. Depresyon tedavi edilmezse, kişinin hayat kalitesini önemli halde bozabileceği ve daha ağır ruhsal problemlere yol açabileceği unutulmamalıdır” sözlerini kullandı.
