Polonyalı Prens Adam Jerzy Czartoryski teşvikleriyle 19. yüzyılda kurulan köyün nüfusu, kentleşme ve Polonya kökenlilerin yurt dışına göçmeleri üzere nedenlerle giderek azalıyor.
Köyde kalan az sayıda Polonya kökenli ise hem kültürlerini korumak hem de jenerasyonlarını devam ettirmek için büyük çaba gösteriyor.
AA’nın “İstanbul’un Yüzleri” başlıklı belgesinin yedinci haberinde, Polonezköy’ün “son Polonyalıları”, AA muhabirine köyün kültürel dönüşümünü anlattı.
– “Biz hem Polonyalı hem de Türk’üz aslında”
Polonezköy’ün 5. kuşak Polonyalısı olan Dilara Biskupski, nerdeyse tüm akrabalarının köyü terk ettiğini birçoğunun da Polonya’ya yerleştiğini söyledi.
Ailesiyle köyde yaşamaya devam etmek istediğini belirten Biskupski, “6. kuşağın de son annelerinden biriyim, 3 oğlum var. Onlar da Polonezköy’deki son Polonyalı jenerasyonu. Biz direnebildiğimiz kadar kendi işimizi yapıp, kendi çocuğumuzu büyütüp, kendi kültürümüzü yaşatıp burada yaşamaya devam etmek istiyoruz.” dedi.
Biskupski, Polonezköy’deki çok kültürlü ömrün çağdaş dünya için eşsiz bir örnek olduğunu belirtti.
Farklı kültürlerin bir ortada yaşamasının köye zenginlik kattığını anlatan Biskupski, “Tamamen hoşluğun, birlikteliğin, birlikte olmanın manasını yaşatan çok hoş bir köy Polonezköy.” diye konuştu.
Biskupski, Polonezköy’de Müslümanlar ve Hristiyanların iki asırdır meselesiz, dostça ve kardeşçe yaşadığına dikkati çekti.
“Bütün Hristiyanlar ve Müslümanlar her bayramda birbirlerini kesinlikle ziyaret eder, kesinlikle ikramını getirir.” diyen Biskupski, bu kültürel zenginliğin son yıllarda yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını tabir etti.
Biskupski, “Benim bütün halalarım yurtdışına yerleşti. Babamın sülalesinden burada kalan bir tek benim. Polonezköy 1842’de kuruldu ve kurulduğundan beri Müslümanlar ile Hristiyanlar dostça, kardeşçe birbirini ayırt etmeden her vakit herkese kapıları açık olarak yaşadılar. Bu her vakit da bu türlü olacak.” tabirini kullandı.
– “Son nesiliz”
Polonezköy’deki 6. kuşak Polanyalılardan olan Antoni Dohoda da nüfuslarının azaldığını tabir etti.
Dohoda, Polonezköy’de bilinen birinci konutun büyük dedesi tarafından yapıldığını ve Zofia Rizi Anı Konutu olarak bugün de Polonezköy’e gelen ziyaretçilere köyün tarihi ve kültürü hakkında bilgiler sunduğunu söyledi.
Burada hiçbir ayrımcılıkla karşılaşmadıklarını vurgulayan Dohada, şunları kaydetti:
“Burada dostça büyüdük, dostça yaşadık. Aslında büsbütün Türkleşmiş durumdayız. Bundan da çok memnunuz, çok gururluyuz lakin tıpkı vakitte nereden geldiğimizi de asla unutmadık. Polonya’da akrabalarımız var lakin bağlarımız artık kopmaya başladı. Artık tatilden tatile gezmeye tozmaya gidiyoruz. Hem ekonomik koşullardan yerlerini satıp gidenlerden ve yaşça büyük olanların vefatlarından ötürü popülasyon uygunca düşüyor ve bu kültürü devam ettirebilecek kuşak olarak yalnızca gençler kaldı. Gençleri de günümüz kurallarında Polonezköy’de tutmak çok zorlaştı.”
– Polonya kökenli nüfusu 50’lere kadar düştü
Polonezköy Muhtarı Özer Okumuş ise 40 yıldır Polonezköy’de yaşadığını ve buradaki kültürel dokunun eşsiz bir yapıya sahip olduğunu belirtti.
Polonezköy’ü kuranların Polonyalılar olmasının ve çok kültürlü yapısının kıymetli olduğunu anlatan Okumuş, “Tamamen köyü kuran onlar. Muhakkak bir periyot sonra yurtdışına çok fazla göç veriyor ve nüfus azalıyor. Son periyotta de gençler, okumaya gidenler, yurtdışına gidenler yurtdışında kalıyor. Geri dönme niyetleri de olmuyor. Burada kalan yaşlı nüfustan da vefatlar oluyor. Giderek sayı 50’lere kadar düştü.” sözlerini kullandı.
Köyde mükemmel bir çocukluk ve gençlik geçirdiğini lisana getiren Okumuş, anılarını şu sözlerle özetledi:
“Çocukluğum burada geçti. Burada Daniel, Antoni, Fredi ağabeylerin elinde büyüdük. Buranın kültürünü yaşadık, içimize çektik. Polonya’yla olan kökler burada hiçbir vakit kopmamış. Bu kültürü yaşatmak için Polonya’nın da konsolosluğun da çok büyük katkıları var. 40 sene öncesinde bu köye birinci geldiğimizde her akşam bir meskenin bahçesinde toplanır, masa kurulur, eğlenilirdi. Her akşam kesinlikle maç oynanırdı. Buradaki en büyük özellik her akşam 5-7 ortası kesinlikle maç oynanmasıydı. En yakın arkadaşlarım Deniss Novvicki, Klara Zilkovski ve Cüneyt Berik, biz daima beraberdik, iç içeydik. Yeniden burada herkes düğünde, cenazede birbirinin yanında ve ardında. O mevzuda kimse bir eksiklik hissetmiyor.”
