Polonyalı Prens Adam Jerzy Czartoryski teşvikleriyle 19. yüzyılda kurulan köyün nüfusu, kentleşme ve Polonya kökenlilerin yurt dışına göçmeleri üzere nedenlerle giderek azalıyor.
Köyde kalan az sayıda Polonya kökenli ise hem kültürlerini korumak hem de jenerasyonlarını devam ettirmek için büyük çaba gösteriyor.
AA’nın “İstanbul’un Yüzleri” başlıklı evrakının yedinci haberinde, Polonezköy’ün “son Polonyalıları”, AA muhabirine köyün kültürel dönüşümünü anlattı.
‘HEM POLONYALI HEM TÜRKÜZ’
Polonezköy’ün 5. kuşak Polonyalısı olan Dilara Biskupski, nerdeyse tüm akrabalarının köyü terk ettiğini birçoğunun da Polonya’ya yerleştiğini söyledi.
Ailesiyle köyde yaşamaya devam etmek istediğini belirten Biskupski, “6. kuşağın de son annelerinden biriyim, 3 oğlum var. Onlar da Polonezköy’deki son Polonyalı kuşağı. Biz direnebildiğimiz kadar kendi işimizi yapıp, kendi çocuğumuzu büyütüp, kendi kültürümüzü yaşatıp burada yaşamaya devam etmek istiyoruz” dedi.
Biskupski, Polonezköy’deki çok kültürlü ömrün çağdaş dünya için eşsiz bir örnek olduğunu belirtti.
Farklı kültürlerin bir ortada yaşamasının köye zenginlik kattığını anlatan Biskupski, “Tamamen hoşluğun, birlikteliğin, birlikte olmanın manasını yaşatan çok hoş bir köy Polonezköy.” diye konuştu.
Biskupski, Polonezköy’de Müslümanlar ve Hristiyanların iki asırdır problemsiz, dostça ve kardeşçe yaşadığına dikkati çekti.
“Bütün Hristiyanlar ve Müslümanlar her bayramda birbirlerini kesinlikle ziyaret eder, kesinlikle ikramını getirir” diyen Biskupski, bu kültürel zenginliğin son yıllarda yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını söz etti.
Biskupski, “Benim bütün halalarım yurtdışına yerleşti. Babamın sülalesinden burada kalan bir tek benim. Polonezköy 1842’de kuruldu ve kurulduğundan beri Müslümanlar ile Hristiyanlar dostça, kardeşçe birbirini ayırt etmeden her vakit herkese kapıları açık olarak yaşadılar. Bu her vakit da bu türlü olacak.” tabirini kullandı.
‘BİZLER SON NESİLİZ’
Polonezköy’deki 6. jenerasyon Polanyalılardan olan Antoni Dohoda da nüfuslarının azaldığını tabir etti.
Dohoda, Polonezköy’de bilinen birinci konutun büyük dedesi tarafından yapıldığını ve Zofia Rizi Anı Konutu olarak bugün de Polonezköy’e gelen ziyaretçilere köyün tarihi ve kültürü hakkında bilgiler sunduğunu söyledi.
Burada hiçbir ayrımcılıkla karşılaşmadıklarını vurgulayan Dohada, şunları kaydetti:
“Burada dostça büyüdük, dostça yaşadık. Zati büsbütün Türkleşmiş durumdayız. Bundan da çok memnunuz, çok gururluyuz fakat birebir vakitte nereden geldiğimizi de asla unutmadık. Polonya’da akrabalarımız var lakin bağlarımız artık kopmaya başladı. Artık tatilden tatile gezmeye tozmaya gidiyoruz. Hem ekonomik kurallardan yerlerini satıp gidenlerden ve yaşça büyük olanların vefatlarından ötürü popülasyon düzgünce düşüyor ve bu kültürü devam ettirebilecek jenerasyon olarak yalnızca gençler kaldı. Gençleri de günümüz kurallarında Polonezköy’de tutmak çok zorlaştı.”
‘NÜFUS YÜZDE 50’LERE KADAR DÜŞTÜ’
Polonezköy Muhtarı Özer Okumuş ise 40 yıldır Polonezköy’de yaşadığını ve buradaki kültürel dokunun eşsiz bir yapıya sahip olduğunu belirtti.
Polonezköy’ü kuranların Polonyalılar olmasının ve çok kültürlü yapısının değerli olduğunu anlatan Okumuş, “Tamamen köyü kuran onlar. Makul bir periyot sonra yurtdışına çok fazla göç veriyor ve nüfus azalıyor. Son devirde de gençler, okumaya gidenler, yurtdışına gidenler yurtdışında kalıyor. Geri dönme niyetleri de olmuyor. Burada kalan yaşlı nüfustan da vefatlar oluyor. Giderek sayı 50’lere kadar düştü” tabirlerini kullandı.
Köyde olağanüstü bir çocukluk ve gençlik geçirdiğini lisana getiren Okumuş, anılarını şu sözlerle özetledi:
“Çocukluğum burada geçti. Burada Daniel, Antoni, Fredi ağabeylerin elinde büyüdük. Buranın kültürünü yaşadık, içimize çektik. Polonya’yla olan kökler burada hiçbir vakit kopmamış. Bu kültürü yaşatmak için Polonya’nın da konsolosluğun da çok büyük katkıları var. 40 sene öncesinde bu köye birinci geldiğimizde her akşam bir meskenin bahçesinde toplanır, masa kurulur, eğlenilirdi. Her akşam kesinlikle maç oynanırdı. Buradaki en büyük özellik her akşam 5-7 ortası kesinlikle maç oynanmasıydı. En yakın arkadaşlarım Deniss Novvicki, Klara Zilkovski ve Cüneyt Berik, biz daima beraberdik, iç içeydik. Yeniden burada herkes düğünde, cenazede birbirinin yanında ve ardında. O hususta kimse bir eksiklik hissetmiyor.”
