Fahiş fiyat artışları, tarımın her alanda sahteciliğe yol açarken gübrede bile hileli üretime neden oldu. 2020’de ton fiyatı 2 bin 140 lira olan gübre bugün 25 bin 200 liradan satılıyor. CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer de geçersiz gübre olaylarını TBMM gündemine getirdi. Gürer, “Gübredeki fahiş fiyat artışları nedeniyle çiftçi toprağa kâfi gübreyi veremiyor. Sulu tarımda gübre kullanımı da dekarda 85 kiloyu buluyor” dedi.
Son periyotta birbiri gerisine uydurma gübre yakalandığını tabir eden Gürer, “2024’te çiftçiye verilen gübre takviyesi, 4 milyar 965 milyon lira. Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı çiftçi sayısı ise 2 milyon 750 bin. Çiftçi başına düşen dayanak 1.805 lira. Taban gübrenin fiyatı ise 5.800 TL’ye ulaştı” diye konuştu.
KAYIT DIŞILIK ARTTI
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Murat Kapıkıran, çiftlerin çuvallardaki Gübre Takip Sistemi barkodlarının denetim edilmediğini bazen de ekonomik zahmetler nedeniyle ucuz gübre aldığını söz etti.
Sahte gübrelerin muadili olan gerçek gübrelerin yarı fiyatına çiftçilere satıldığını belirten Kapıkıran, şu bilgileri aktardı: “Şikayetler üzerine yakalanan düzmece gübrelere el konulduğu ve bu gübrelerin varsayılan içerikte olmadığı tespit edilen bir çok olay yaşandı. Kayıt dışı, ruhsatsız düzmece gübre üretimini kontrolü ve engellenmesinde yaşanan eksiklikler yeni bir kontrol uygulama sistematiğine gereksinim olduğunu gösteriyor.”
Gürer’den Bakan Yumaklı’ya 5 soru
CHP’li Fethi Gürer, TBMM Başkanlığı’na sunduğu önerge ile de Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’ya da şu soruları yöneltti: “2024 yılında kaç ton geçersiz gübre yakalanmıştır? Bir evvelki yıla nazaran arttı mı? Sahte gübre nedeniyle çiftçilerin uğradığı zararın tutan nedir? Çiftçimize bu bahiste dayanak verilmiş midir? Uydurma gübre nedeniyle hakkında yasal süreç yapılan kişi sayısı kaçtır? Müsaadeli gübre satış yerlerinde de geçersiz gübre olaylarına rastlanmış mıdır? Gübrede sübvansiyon sağlanacak mı?”
‘Tek motivasyon maliyeti düşürmek’
Hikayenin topraktan başladığını söyleyen Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Komite Başkanı Nurten Sırma, tarladan sofraya inançlı bir zincir olması gerektiğini söz etti. Sırma, çabucak hemen her alanda sahteciliğin ve tağşişin olduğunu söz ederek şunları söyledi: “Bunu yapan insanların, tek motivasyonu maliyeti düşürmek. Sorun bence tüccardan kaynaklanıyor.”
