ABD Başkanı Donald Trump, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Ukrayna’daki savaşı sona erdirmek için bir mutabakat yapılmaması durumunda, Rusya’ya yönelik yaptırımlar yeni gümrük vergileri ekleyeceğini söyledi. Trump, bu yaptırımların “diğer iştirakçi ülkelere” de uygulanabileceğini belirtti.
Trump, kendisine ilişkin olan Truth Social platformundaki paylaşımında, “Eğer yakında bir ‘anlaşma’ yapmazsak, Rusya’nın ABD’ye ve çeşitli başka iştirakçi ülkelere sattığı her şey için yüksek seviyede vergiler, tarifeler ve yaptırımlar uygulamaktan diğer bir seçeneğim yok” dedi.
Trump, “katılımcı ülkeler” sözüyle hangi ülkeleri kastettiğini yahut bu iştiraki nasıl tanımladığını açıklamadı. Ancak bu söz, Rusya’nın en büyük ticari ortaklarından biri olan Türkiye için âlâ bir durum teşkil etmiyor.
ABD VE RUSYA ARASINDA
Türkiye, Rusya – Ukrayna savaşının başladığı 2022 yılında Rusya’yla 68,1 milyar dolar düzeyinde ticaret hacmine ulaştı. Statista datalarına nazaran savaşın birinci yılı olan 2023’te Türkiye, Rusya’yla en çok ticaret yapan üçüncü ülke oldu.
Türkiye, Rusya’dan büyük ölçüde buğday ve bakliyat ithal ederken, Rusya’ya meyve ve sebzeler, kuruyemiş, plastik ve plastik eserleri ihraç ediyor.
Ancak Türkiye’nin ihraçları, bunlarla sonlu değil. 2021 datalarına nazaran Türkiye, yüzde 28 makine teçhizat ve araçları ihraç ediyor. Bu eserlerin değerli bir kısmı, askeri endüstride kullanılabiliyor.
Ukrayna – Rusya savaşında bir mutabakata varılamaması, Rusya’nın en büyük ticari ortaklarından biri olan Türkiye’nin de ABD yaptırımlarına maruz kalması manasına gelebilir.
BRICS’e yakın hal alan Recep Tayyip Erdoğan’ın, Kazan’daki aile fotoğrafına katılması da dikkat çekmişti. Bunun yanında Türkiye’nin ayrıyeten Ukrayna ve Rusya ortasındaki Karadeniz Tahıl Anlaşmasını’n arabuluculuğunu yapması, Türkiye’yi Rusya ve Ukrayna savaşında belirleyici lakin istikrarlı bir ekonomik güç hale getirdi.
NATO müttefiki olan Türkiye, savaşta mutabakata varılamaması halinde Rusya’yı bir ticari ortak olarak kaybetmek, ya da ABD’nin yaptırımları ortasında bir seçim yapmak zorunda kalabilir.
HEDEF RUSYA DEĞİL, ORTAKLARI
Trump’ın tehdit ettiği ekonomik yaptırımlar, ABD’nin mevcut ticaret bağlantılarına kıyasla Rusya’yı daha hudutlu bir halde etkileyebilir. ABD, 2024’ün birinci 11 ayında Rusya’dan ithalatını 2,9 milyar dolara kadar düşürdü. Bu sayı, 2021’de 29,6 milyar dolardı.
Ancak ABD’nin, Türkiye üzere Rusya ile ticarete devam edem müttefiklerini amaç alması, ABD ve Rusya ortasında seçim yapmak durumunda kalan ülkeleri Rusya pazarını terk etmeye itebilir.
Rusya’nın en büyük ticaret ortakları ortasında Çin, Hindistan, Türkiye, Kazakistan ve Brezilya yer alıyor. ABD’nin müdafaası ve ticari takviyesini alan Güney Kore de, Rusya’yla geniş hacimde ticaret yapan ülkeler ortasında.
ABD’nin muhtemel yaptırımları, bilhassa Türkiye, Güney Kore, Brezilya ve Hindistan’ı olumsuz etkileyerek Rusya pazarından çekilmelerini sağlayabilir.
RUSYA’DAN AÇIKLAMA
Rusya’nın BM Daimi Temsilci Yardımcısı Dmitry Polyanskiy, Trump’ın “anlaşma” derken neyi kastettiğini anlamadan yorum yapmanın sıkıntı olduğunu belirtti.
“Bu yalnızca savaşı bitirme sorunu değil,” diyen Polyanskiy, “Bu, öncelikle Ukrayna krizinin kök nedenlerinin ele alınması gereken bir meseledir” diye ekledi.
Trump, başkanlık seçim kampanyası boyunca Ukrayna ve Rusya ortasında bir muahedeyi misyonunun birinci gününde, hatta öncesinde sağlayacağını tekraren lisana getirmişti.
Ancak yardımcıları, böyle bir muahedenin aylar ya da daha uzun sürebileceğini kabul etmişti.
‘BU SAÇMA SAVAŞI BİTİRİN’
Trump, Rusya iktisadının berbat durumda olduğunu ve Lider Putin’e büyük bir düzgünlük yaptığını sav ederek, “Şimdi bu saçma savaşı bitirin ve mutabakata varın!” çağrısında bulundu.
Ancak Ukrayna’daki savaş, doğu cephesinde yıpratma savaşına dönüşmüş durumda.
İki tarafın müzakere durumları ortasında büyük farklar var ve kimi Ukraynalılar, yıllardır süren yıkıcı çatışmaların akabinde büyük ödünler vermek zorunda kalabileceklerinden korkuyor.
