Ayşen Gruda, Erman ailesinin ortanca kızı olarak 1944’te, İstanbul Yeşilköy’de Osmanlı devrinde karargah olarak kullanılan, birebir vakitte Halid Ziya Uşaklıgil’in kitaplarını yazdığı köşkte dünyaya geldi.
Kardeşleriyle, tiyatrocu annesinin gölge oyunlarını izleyerek büyüyen sanatkarın yeteneği, Ermeni komşularının taklidini yaparken keşfedildi.
Ayşen Gruda, babasının vefatı üzerine lise eğitimini yarıda bırakarak çalışmak zorunda kaldı.
“Kongre Eğleniyor” isimli vodvilde küçük bir rol alarak 1962’de hizmetçi karakteriyle Tevfik Bilge’nin turne tiyatrosunda oyunculuğa başlayan usta sanatçı, 1965’te tiyatro oyuncusu Yılmaz Gruda ile evlendi ve çiftin Elvan ismini verdikleri kızları dünyaya geldi.
PERFORMANSIYLA “DOMATES GÜZELİ” OLDU
Kızı Elvan’ın doğumundan sonra bir müddet tiyatroya orta vererek kızıyla ilgilenen Gruda, 1977’de bir televizyon skecinde oynadığı “Domates Hoşu Nahide Şerbet” karakterinin akabinde “Domates Güzeli” olarak anılmaya başlandı.
Türk sinemasının az sayıdaki bayan komedyeninden biri olan ve Ertem Eğilmez sinemalarının ana takımında yer alan usta oyuncu, mesleği boyunca Kemal Sunal, Münir Özkul, Tarık Akan ve Adile Naşit’in de ortalarında bulunduğu pek çok ünlü oyuncuyla başrolü paylaştı.
Tiyatro eğitimi almadan şimdi 14 yaşındayken başladığı oyunculuk hayatı boyunca onlarca sinemada rol alan başarılı sanatçı, 1974’te “Hababam Sınıfı”, 1975’te “Bizim Aile”, “Delisin”, “Bitirimler Sınıfı”, “Bir Ortaya Gelemeyiz” ve “Hanzo”, 1976’da “Öyle Olsun”, “Aile Şerefi”, “Güngörmüşler”, “Süt Kardeşler” ve “Tosun Paşa”, 1977’de “Çöpçüler Kralı”, “Gülen Gözler”, “Hababam Sınıfı Tatilde”, “İbo ile Gülşah”, “Şabanoğlu Şaban” ve “Sarmaşdolaş”, 1978’de “Avanak Apti” ile “Neşeli Günler”, 1979’da “Doktor”, “Şark Bülbülü”, 1980’de “Renkli Dünya”, 1981’de “Gırgıriyede Şenlik Var”, “Davaro”, “Gırgıriye” ve “Hababam Sınıfı Güle Güle” isimli üretimlerde rol aldı.
Gruda, 1982’de “Çiçek Abbas”, “Doktor Civanım”, “Dolap Beygiri”, “Görgüsüzler”, 1983’te “Şekerpare”, 1984’te “Gırgıriyede Büyük Seçim”, 1985’te “Aşık Oldum”, “Uyanıklar Dünyası”, “Namuslu”, “Fakir Milyoner”, “Şendul Şaban”, 1986’da “Ağa Bacı”, 1987’de “Aile Pansiyonu”, “Seyyar Kamil”, 1988’de “Süper Baba”, 1993’te “Rumuz Sev Beni”, 1994’te “Şenlik Var”, 2003’te “Hababam Sınıfı Merhaba”, 2006’da “Dünyayı Kurtaran Adamın Oğlu”, “İlk Aşk”, “Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü?” ve “Keloğlan Karaprens’e Karşı” sinemalarında oynadı.
TİYATRO, SİNEMA VE MÜZİKALLERDE İZLEYİCİ KARŞISINA ÇIKTI
Unutulmaz Yeşilçam sinemalarında canlandırdığı başarılı karakterlerle hatırlanan sanatçı, tiyatro oyunu ve müzikallerde de seyirci karşısına çıktı.
Televizyon dizilerinden “Kaygısızlar”, “İbret-i Alem”, “Peri Masalı”, “Cennet Mahallesi” ve “İki Aile” isimli üretimlerin takımında da yer alan oyuncu, 2008-2018’de “Gece Gündüz”, “Kağıt”, “Pazarları Hiç Sevmem”, “Seni Seviyorum Adamım”, “Kötü Kedi Şerafettin”, “Dedemin Fişi”, “Babamın Ceketi” ve Cem Yılmaz’ın “Pek Yakında” sinemalarında izleyiciyle buluştu.
Ayşen Gruda, 2006’da Sadri Alışık Ödülleri’nde ve 2010’da Memleketler arası Altın Portakal Sinema Şenliği’nde “En Düzgün Yardımcı Bayan Oyuncu”, 2012’de İstanbul Sinema Şenliği’nde “Onur Ödülü”, 2015’te ise “52. Milletlerarası Antalya Sinema Festivali”nde “Yaşam Uzunluğu Onur Ödülü” aldı.
Usta sanatçı, 2017’de “Kırkından Sonra” isimli tiyatro oyununda, 2018’de ise “Sevgili Komşum” sinemasında rol aldı.
Gruda, 23 Ocak 2019’da 74 yaşındayken hayata veda etti, cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
“SANATÇI ÇOCUĞU OLMAK SIKINTI BİR ŞEY”
Geçen yıl aralık ayında yaşama veda eden, sanatkarın kızı Elvan Gruda sanatçı çocuğu olmanın güç bir şey olduğunu belirterek “Olgunlaştıkça, büyüdükçe çok gurur duyarsınız fakat küçükken ona duyulan sevgi ve ilgiyi paylaşmak, anlamak vakit alır. Bir ünlü çocuğu olmak, karakterini, kişiliğini oluşturma gayretindeki bir çocuk için zorlayıcı bir durumdur.” tabirini kullanmıştı.
Elvan Gruda, annesinin rol aldığı Yeşilçam sinemalarındaki muvaffakiyetinin en değerli nedeninin samimiyet olduğunu vurgulayarak “Türkiye’de her bölümden ailenin bir ferdi üzereydi onlar. Annem sinemaya geçtiğinde çok deneyimli bir tiyatro oyuncusuydu. Bilhassa güldürünün inceliklerini yeterli biliyordu” demişti.
Ayşen Gruda’nın çok güzel bir gözlemci olduğunun altını çizen kızı, “Titizdi, çok disiplinliydi, çok okurdu, gündemi uygun takip ederdi. Bunu sinemada da devam ettirdi. Daima kendini geliştirmeye odaklıydı” değerlendirmesinde bulunmuştu.
