Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca hazırlanan yeni “Yerli Malı Tebliği” Resmi Gazete’de yayımlandı.
Yerli malı evrakı almak için başvurusu yapılan eserin yerli malı olduğunun belirlenmesi ve belgelendirilmesine ait metot ve temelleri belirleyen bildirim, idarelerin Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alımları ile Bakanlığın yerli malına ait öteki düzenlemelerini kapsıyor.
Eski bildiri sanayi eserlerinin yerli malı olarak kabul edilebilmesi için aranan kuralları düzenlerken yeni bildirimle uygulamaya yazılım eserleri de dahil edildi.
Buna nazaran, yazılım eserinin yerli malı sayılabilmesi için yerli katkı oranının en az yüzde 51 olması gerekecek.
Ayrıca kelam konusu eser için Bakanlıkça verilen Teknolojik Eser Dokümanı sahipliği mecburî olacak.
Sanayi eserlerini oluşturan girdiler için “zorunlu yerli girdi listesine” nazaran yerlilik koşulu aranacak. Girdinin müracaat sahibi üretici tarafından üretilmesi durumunda yerli malı evrakı aranmamakla birlikte en az yüzde 51 yerli katkı oranına sahip olması, öteki bir üreticiden temin edilmesi durumunda ise bu girdinin yerli malı dokümanının olması gerekecek.
GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK ESERLERİ İÇİN YERLİ MALI ŞARTLARI
Gıda, tarım ve hayvanlık eserleri için yerli malı kaidelerine ait de düzenleme yapıldı.
Bu kapsamda Kapalı Ortamda Bitkisel Üretim Kayıt Sistemi Yönetmeliği kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığınca belgelendirilen üreticilerce üretilen eserler yerli malı sayılacak.
Orman Genel Müdürlüğüne bağlı orman fidanlıklarında ve gerçek yahut hukukî bireyler tarafından işletilen özel fidanlıklarda, üretimi ve satışı gerçekleştirilen tohumlukların, yetkili ünite tarafından kaydının tutulması ve orman bitki pasaportuna sahip olması gerekecek.
Hayvansal eserlerin, Tarım ve Orman Bakanlığı kayıt sistemlerine kayıtlı olan ve Türkiye’de doğan yahut yetiştirilen canlı hayvanlar ve bu hayvanlardan elde edilen eserler yerli malı olarak kabul edilecek.
Ürünün büsbütün Türkiye’de üretilmesi, yetiştirilmesi, elde edilmesi yahut üretim sürecinin değerli kademelerinin ve ekonomik taraftan gerekli görülen en son temelli personellik ve aksiyonun Türkiye’de yapılmış olması yerlilik koşulları ortasında yer alacak.
Toplayıcılık faaliyeti kapsamında bitkisel ve hayvansal kaynaklı eserlerin Türkiye’de toplanılması, avcılık faaliyeti kapsamında hayvansal eserlerin Türkiye’de yahut Türk kıta sahanlığında avlanılması gerekecek.
Ayrıca, Türkiye’de çıkarılan madenler ve madencilik eserlerinin yerli malı sayılabilmesi için Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığınca yahut yetkili kurumlarca ruhsatlandırılmış işletmelerce Türkiye’de ve kıta sahanlığında çıkarılması yahut üretilmesi koşulu aranacak.
YERLİ MALI EVRAKININ SINIFLANDIRILMASI
Tebliğle “yerli katkı oranı”nın hesaplanma sistemi belirlenirken, “yerli malı evrakı sınıfı” da oluşturuldu.
Buna nazaran, yerli katkı oranı yüzde 91-100 olanlar A, yüzde 81-90 olanlar B, yüzde 71-80 olanlar C, yüzde 61-70 olanlar D ve yüzde 51-60 olanlar E sınıfında yer alacak.
BAŞVURULAR
Yerli malı evrakı almak isteyen üretici, üretim hesabındaki bilgilere uygun biçimde “yerli katkı oranı hesap cetvelini” düzenleyecek.
Üretici, cetvel ile üretim hesabı evraklarının mali uzman tarafından denetim edilmesini ve onaylanmasını sağlayacak.
Başvurular, yerli malı dokümanını düzenleyecek ilgili oda yahut borsaya, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) yahut Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) tarafından kurulan çevrim içi sistem üzerinden gerçekleştirilecek.
E-DEVLET KAPISI ÜZERİNDEN GİRİŞ YAPILACAK
Tebliğin yürürlüğe gireceği 1 Ocak 2026 tarihinden evvel TOBB yahut TESK’e bağlı oda yahut borsa tarafından düzenlenen yerli malı dokümanları, geçerlilik mühletinin sonuna kadar kullanılabilecek. Bu tarihten evvel “eksper” olarak görevlendirilen bireylerin yetkisi yürürlük tarihinde sona erecek.
Öte yandan 13 Eylül 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Yerli Malı Bildirisi (SGM 2014/35) yürürlükten kaldırıldı.
