Doğu Karadeniz’de son yıllarda sıkça yaşanan, can ve mal kaybına yol açıp alt ve üst yapıda hasara neden olan heyelan, kaya düşmesi, taşkın ve sel üzere doğal afetlerin yanı sıra zelzele ve korozyon riskiyle de gündeme geliyor. KTÜ DE-YAS bilim insanları, sarsıntı kaynaklı artan sismik hareketlilikle korozyon nedeniyle zayıflayan yapıları mercek altına alıp, bölgede kapsamlı yapı stoku belirleme çalışmalarını sürdürüyor. Uzmanlar araştırmalarında, Doğu Karadeniz’in yapıların güçlendirilmesi ve bilhassa dolgu alanlarında korozyonun bölgedeki binalar için tehlike oluşturduğuna dikkati çekerek, 2000 yılından evvel inşa edilen yapıların zelzele açısından büyük risk taşıdığını tespit etti.
‘BÖLGEDE KIYMETLİ TİTREŞİMLER HİSSETMEYE BAŞLADIK’
DE-YAS Müdürü Ahmet Can Altunışık, Türkiye’nin büyük bir kısmının zelzeleyle iç içe yaşamak zorunda olduğunu vurgulayarak, “Ülkemizin ve coğrafyamızın her bir noktası zelzele tehlikesi altında diyebiliriz. Nüfusumuzun büyük bir çoğunluğu, sanayi merkezlerimiz ve değerli mühendislik yapılarımız sarsıntıyla iç içe yaşamak zorunda. Son vakitlerde Doğu Karadeniz’de kıymetli titreşimler hissetmeye başladık. Biz bölgedeki yapıları; Yusufeli ve Deriner Barajı, Rize-Artvin Havalimanı, Yomra’daki yüksek katlı binalar, mescitlerimiz ve tarihi yapıtlarımızı izliyoruz. En son Rize’de ve Trabzon’da meydana gelen sarsıntılardaki sinyalleri hissettik. Halkımızın aşikâr bir kısmı de bu zelzeleleri hissetti. Artık Türkiye’de hangi noktada, bölgede ve ilçede yaşarsanız yaşayın, sarsıntı gerçeğini bilmek zorundasınız. Zelzele gerçeğini bilmeliyiz. Buna nazaran yaşamamız ve yapılarımızı zelzeleye karşı güçlü hale getirmeliyiz” diye konuştu.
KRİTİK NOKTA 2000 ÖNCESİ İNŞA EDİLEN YAPILAR
Bölgede bilhassa 2000 yılından evvel inşa edilen yapıların risk taşıdığını kaydeden Altunışık, “Elimizde Türkiye’nin tüm yapı stoku bilgileri var. Çabucak çabucak her vilayette durum birebir. 2000 yılından evvel inşa edilmiş yapıların zelzele açısından kâfi olmama durumu epeyce fazla. Kritik olan noktamız 2000 yılından evvel inşa edilmiş yapılardır. Bu bölgede dolgu üzerinde inşa edilmiş çok yapı var. Dolgu denilince akla tabanın gelmesi lazım. Makûs yere inşa edilmiş yapıları düşünmemiz lazım. İzmir zelzelesini hatırlayalım; sarsıntının merkezinin çok daha uzağında, makus tabanda meydana gelen sıvılaşmalardan ötürü çok fazla can kaybı yaşanmıştı. Dolgular dediğimiz noktalarda zelzele ivmeleri ve tesirleri artarak yapıya ulaşıyor. Bu da bizim dolgulardaki yapılarımızın sarsıntıya karşı daha hassas olduğunu ortaya çıkarıyor. Sarsıntılardan sonra meydana gelen sıvılaşma en değerli tesirlerden bir tanesi” tabirlerini kullandı.
‘ÖNEMLİ KÜLFETLERDEN BİRİ KOROZYON’
Bölgenin kıymetli problemlerinden birinin de korozyon olduğunu vurgulayan Ahmet Can Altunışık, “Çok nemli bir bölgede yaşıyoruz. Şu an bodrum katı olan tüm binalarda yaşayanlar eline bir keser ve çekiç alsa, kolon kenarlarındaki pas hisselerini kaldırsa ve demirlerin büsbütün paslandığını görebilir. Korozyon, nemli bölgelerde ve bodrum katlarında çok daha fazla tesirli oluyor. Betonun içerisinde bulunan ve sarsıntı anında vazifesi olan yapılar eridiği vakit, mümkün bir felaketin habercisi olur. Bazen bir bina hiçbir şey olmadan zaten çöküyor; işte bunun bir örneği de budur” dedi.
TRABZON’UN YAPI STOĞU BELİRLENECEK
Bölgedeki riskli yapıların tespiti ve yapı stoku belirleme çalışmalarına değinen Altunışık, “Trabzon’da çok fazla eski yapı var. Belirlenmesi gereken kaçak yapılar da var. Vilayetimizin yapı stokunu ortaya çıkarmamız lazım. Çalışmamızın 1’inci kademesi yapı stokunun belirlenmesi. Bu çalışma; İstanbul, Sakarya, Bursa, İzmir ve Elazığ’da yapıldı. Trabzon’da bu vilayetlerin ortasında. Trabzon’da yapı stoku çalışmalarını başlatmak üzere 1 yıldır bir çalışma gerçekleştiriyorduk. Bakanlığımızdan da onayı alındı. Ortahisar ilçesi başta olmak üzere, 18 ilçede yapı stoku belirleme çalışmalarına başlıyoruz. 6 aylık müddette Ortahisar’daki tüm binaların durumunu ortaya koyacağız. Bu çalışmanın, Doğu Karadeniz’in öteki vilayetlerine yayılması için elimizden geleni yapacağız” diye konuştu.
