Avrupa Birliği (AB), 24 Ocak’ta yaptığı bildirim ile Türkiye’den İsviçre’ye gönderilen öğütülmüş kakule tozunda yüksek ölçüde etilen oksit kalıntısına rastlanıldığını belirtti.
Gıda Bülteni’nin haberine nazaran; marketlerde satılan eserler üzerinde yapılan tahlilde, kakule tozunun kilogramında 1,5 ile 0,48 miligram etilen oksit saptanırken, kilogramda 0,1 miligram olan tolere edilebilir limiti yüksek oranda aşan eserler için toplatma ve satış yasağı kararı alındı.
RASFF sistemine yapılan bildirimde, İsviçre’de satışa sunulan ziyanlı eserin Türkiye’den ihraç edildiği belirtilirken, Türkiye’nin kakule üretiminin yapıldığı ülkeler ortasında yer almaması baş karışıklığına neden oldu.
ZEHİRLİ BAHARAT TÜRKİYE’YE NASIL GİRDİ?
Anavatanı Hindistan olan ve zencefiller ailesine ilişkin bir baharat çeşidi olan kakule, Türkiye’de yetiştirilmiyor. Buna rağmen antioksidan tesiri nedeniyle son yıllarda talep artışının görüldüğü baharata olan ilgi, Türkiye’deki firmaların da ilgisini çekmiş olabilir. Avrupa’ya gönderilen yüksek tartıdaki baharat sevkiyatının hangi firmaya ilişkin olduğu bilinmezken, İsviçre’ye giden ve yasal sonun üzerinde etilen oksit bulunduran baharatların Türkiye’ye de ithalat yolu ile girdiği düşünülüyor.
KANSEROJEN UNSURLAR ORTASINDA ÜST SIRALARDA
Kakule, antioksidan tesiri nedeniyle son yıllarda sık sık kansere karşı savaşta kullanılması tavsiye edilen eserler ortasında yer alıyor. Buna rağmen, yasal hududun üzerinde belirtilen etilen oksit, kanserle savaşmak bir yana, başlı başına kanserojen bir unsur olması nedeniyle insanların sıhhatini tehlikeye atabilir. Avrupa Birliği, bu nedenle, besin kodeksinde 2022 yılında yaptığı değişiklikle, etilen oksit için tolere edilebilir limit kıymetini yok düzeyine düşürerek, etilen oksit kalıntısının besinlerde bulunmasını yasaklamıştı.
TÜRKİYE’DE 2023 YILINDA YASAKLANDI
Etilen oksite yönelik yasak 2020 yılında Hindistan’dan Avrupa’ya gönderilen susam tohumlarında ölçülen etilen oksit kalıntılarıyla gündeme gelmişti. Almanya’da ise etilen oksitin besinlerde kullanımı 1981’den beri yasak. Türkiye’de de 2023 yılında yönetmelik değişikliği yapılarak, etilen oksitin besin katkı unsurlarında sterilizasyon gayesiyle kullanılması yasaklandı.
Yönetmelikte ilgili unsur şöyle; “Gıda katkı unsurları karışımları dâhil olmak üzere Türk Besin Kodeksi Besin Katkı Unsurları Yönetmeliğinin EK-II ve EK-III’ünde belirtilen besin katkı unsurlarında, kökeni ne olursa olsun, etilen oksidin 0,1 mg/kg’ın üzerinde kalıntısı bulunmamalıdır.
