Deoksiribonükleik asit yani DNA molekülü çabucak hemen tüm hücrelerimizde bulunan ve bize ilişkin karakterleri taşıyan genlerimize konut sahipliği yapan en büyük moleküllerimizden biri. DNA’nın yapı taşları ise birinci sefer bir asteroitten Dünya’ya getirilen örneklerde bulundu ve bu da hayatın uzaydan dünyaya yağdığını ve öbür yerlerde oluşmuş olabileceğini bize gösteriyor.
2016’da NASA’nın Osiris-Rex misyonu, Bennu ismi verilen asteroitine sondaj yapmak için uzaya gönderdi ve kargo 2023’te Dünya’ya geri döndü.
YAŞAMIN ŞİFRESİNİ TAŞIYOR
İlk tahlil, çift sarmal yapısına sahip olan DNA molekülünün basamaklarını oluşturan dört nükleotid birtakımın – Adenin, Guanin, Sitozin, Timin – tümünün mevcut olduğunu gösteriyor.
Dünya’daki her canlı, bir organizmayı inşa etmek ve sürdürmek için gereken genetik bilgiyi depolayan DNA molekülünü içerir.
Bu, dört nükleotid birtakımın bir asteroit üzerinde bir ortada keşfedildiği birinci sefer ve örneklerin ayrıyeten Dünya’daki hayatın protein yapmak için kullandığı 20 aminoasitten 14’ünü içerdiği de bulundu.
Örnekten elde edilen bulgular, hayat şartlarının erken güneş sisteminde yaygın olma mümkünlüğünü da artırıyor.
11 MİNERAL KEŞFEDİLDİ
NASA, bulguların sırf uzay kayalarının Dünya’daki ömrü tetiklediğini değil, tıpkı vakitte hayat şartlarının erken güneş sisteminde yaygın olduğunu da gösterdiğini söyledi.
NASA Bilim Misyonu Müdürlüğü’nün yardımcı yöneticisi Nicky Fox şunları söyledi:
– Bennu, antik bir ıslak dünyadan geldiğine dair delillerle birlikte ömrün birçok öncü yapı taşını içeriyor. Bulgular ömrün kendisine dair ispat göstermiyor, fakat hayatın ortaya çıkması için gerekli şartların erken güneş sisteminde yaygın olma mümkünlüğünü gösteriyor. Bu elbette öbür gezegenlerde de hayatın oluşma mümkünlüğünü artırıyor. Bunların hepsi Bennu’nun Dünya’ya ömür için su ve kimyasal yapı taşları getiren kaynaklar ortasında olduğu teorisini destekliyor.
Bennu’dan alınan örneklerde bulunan minerallerin, tuzlu suyun dünya dışı göletlerde buharlaşmasıyla oluştuğunun da bir ispatı. Bilim insanları ayrıyeten tuzlu su akıntıları buharlaştığında geride kalan sodyum, karbon, kükürt ve fosfor gibi 11 kıymetli mineral keşfetti.
Araştırmacılar, bu dünya dışı yüzey altı göletlerin ömür için gerekli temel bileşenlerin birbirine karışıp daha karmaşık moleküller oluşturabileceği bir kazan sağlamış olabileceğine inanıyor.
BENNU’YA EN YAKIN ADRES CERES
Mars ve Jüpiter ortasındaki asteroit jenerasyonunda bulunan cüce bir gezegen olan Ceres’te de misal şartların mevcut olduğu düşünülüyor; bu da Ceres’in hayatın varlığını araştırmak için güzel bir yer olabileceğini gösteriyor.
Bilim insanları, çoklukla incelenmesi sıkıntı olan asteroit örneklerini dünyaya getiren Osiris-Rex kapsülünden bilgi topluyor. Malzemeyi inceleyen Londra’daki Tabiat Tarihi Müzesi’nde kozmik mineralog olan Sara Russell şunları söyledi:
– Örneklerde bizi büsbütün hayrete düşüren şeyler vardı. Korunan moleküllerin ve minerallerin zenginliği, daha evvel incelenen hiçbir dünya dışı örneğe benzemiyor. Hayatı katalize etmek için gereken bu karmaşık ve hassas şartlar, Dünya’daki biyolojik çeşitliliğin bolluğunu nitekim odak noktası haline getiriyor. Bulgular sayesinde Bennu üzere asteroitlerin nasıl evrimleştiğini ve Dünya’yı yaşanabilir hale getirmeye nasıl yardımcı olmuş olabileceklerini anlamakta büyük ilerleme kaydettik.
HAYATA GİDEN YOLDA BİR SONRAKİ ADIM
Bennu dört buçuk milyar yıldan daha yaşlı ve uzay boşluğunda güneş sisteminin oluşumundan kalma kusursuz bir formda korunmuş bir kalıntı.
Yaklaşık 500 m çapında ve bir vakitler milyarlarca yıl evvel parçalanan çok daha büyük bir asteroide ilişkin. Bilim insanları uzun vakittir Dünya’daki hayat bileşenlerinin gezegenimize asteroitler tarafından getirildiğinden şüpheleniyorlardı, lakin yere indiklerinde kolay kolay kirlendikleri için bunları incelemek epey zordu.
Smithsonian Tabiat Tarihi Müzesi’ndeki meteorit küratörü Tim McCoy, Bennu’nun ‘hayata giden yolda bir sonraki adım’ olduğunu söylüyor.
Son bulgulara ulaşılmasını sağlayan Osiris-Rex misyonu, Bennu’dan yaklaşık 113 gram kaya ve toz toplanmasını sağladı – bir kalıp sabunun yükü kadar – ve örnekler incelenmek üzere dünyanın dört bir yanındaki laboratuvarlara gönderildi.
Yeni bulgular ortasında sodyum klorürden oluşan ve daha yaygın olarak kaya tuzu olarak isimlendirilen halit üzere daha tanıdık mineraller de vardı.
Tim McCoy kelamlarına şunları ekledi:
– Artık Bennu’dan, hayatın ham unsurlarının hakikaten enteresan ve karmaşık biçimlerde birleştiğini öğrendik. Hayata giden yolda bir sonraki adımı keşfettik. Artık hayata gerçek bu yolda ilerlemek için temel yapı taşlarına sahip olduğumuzu biliyoruz, fakat bu ortamın bu yolda ne kadar ilerlemesine müsaade verebileceğini bilmiyoruz.
Araştırma Nature Astronomy mecmuasında yayınlandı.
ASTEROİDİN İSMİ NEDEN BENNU?
11 Eylül 1999’da LINEAR Projesi tarafından keşfedilen Apollo kümesindeki karbon içerikli bir asteroit olan Bennu, Sentry Risk Tablosunda listelenen ve Palermo Skalasında en yüksek kümülatif dereceye sahip olan potansiyel tehlikeli kategoride bir cisim. 2178 – 2290 yılları ortasında Dünya’ya çarpma mümkünlüğü bin 800’de 1 olarak hesaplanıyor. En riskli tarih ise 24 Eylül 2182’dir.
Adını Güneş, yaratılış ve tekrar doğuşla ilişkilendirilen eski Mısır mitolojik kuşu Bennu‘dan alan 101955 numaralı asteroit Arecibo Gözlemevi gezegen radarı ve Goldstone Derin Uzay Ağı tarafından kapsamlı bir biçimde gözlemlenmiştir.
*** The Telegraph – Bilim Editörü Sarah Knapton
