Göcek Tüneli skandalında sular durulmuyor. Devletin yaptığı Göcek 2 Tüneli’ni parasız alma karşılığında tünelleri 6 yıl 20 gün erken devretme kelamı veren firmanın, sonradan bu kelamından cayarak İstanbul Tahkim Merkezi’ne başvurduğu ve halkın ziyanına karar çıkarttığı bildirildi.
Göcek Tüneli İnşaat ve Taahhüt AŞ’nin 2006’da bitirip 2032 yılına kadar işletme hakkı aldığı Göcek 1 Tüneli vakitle yetersiz kaldı.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) trafiği rahatlatacak Göcek 2 Tüneli’nin imal işini de firmaya önerdi. Karşılığında işletme müddetini uzatmayı teklif etti. Tek tünelden bol para kazanan firma teklifi reddetti. KGM, 16.5 milyon dolar (yaklaşık 590 milyon TL) harcayıp Göcek 2 Tüneli’ni kendisi yaptı.
SÖZLEŞMEYE İTİRAZ ETTİ
KGM, 2018’de bitirdiği Göcek 2 Tüneli’nin işletmesini de firmaya verip karşılığında her iki tünelin zamanının 31 Aralık 2025’e çekilmesini önerdi. Firmanın eski Yönetim Kurulu Lideri Necmettin Aydın, “Sözleşme gereği haklı olsak da halkın faydasını düşünerek işletme süremizden 6 yıl 20 gün feragat ettik” dedi.
Anlaşma üzerine Yüksek Planlama Kurulu kararı çıkarılıp yürürlükteki mukaveleye eklendi. Şirket ise tüneli devraldıktan sonra indirimden vazgeçti. Mukaveleye itiraz edip İstanbul Tahkim Merkezi’ne başvurdu. Tahkim 7 Temmuz 2021’de verdiği kararla 6 yıl 20 günlük kesintiyi iptal etti, bölüm tarihini 20 Mayıs 2030 olarak belirledi. KGM karara itiraz etti. Lakin Ankara Bölge Adliye Mahkemesi davayı reddetti. Başvurulan Yargıtay da tahkim kararını 19 Temmuz 2022’de onayladı.
Tahkim zırhı firmayı koruyor
Yap-işlet-devret (YİD) mukavelelerinde, uyuşmazlık durumunda firma çıkarlarını teminat için ‘tahkim’ kuralı bulunuyor. YİD projelerindeki uyuşmazlıklar tahkim merkezlerinde karara bağlanıyor. Tahkiminin kararını hiçbir mahkeme temelden bozamıyor. Tahkim zırhı yüzünden, firma faydasını gözeterek yapılmış projelerinin kamu lehine düzeltilmesinin mümkün olamayacağı belirtiliyor.
‘Söke söke alırlar’ demişti
Gökçek Tüneli skandalında yaşananlar akıllara Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 2011’de muhalefetin ve çevrecilerin reaksiyon gösterdiği Kanal İstanbul projesinin birinci köprüsü için düzenlenen temel atma törenindeki konuşmasını akıllara getirdi. Erdoğan merasimde yaptığı konuşmada tahkime değinerek, “Yatırımcıları tehdit ediyorlar. ‘Geldiğimizde bilesiniz ki ödeme yapmayacağız, elinizden alacağız’ diyorlar. Bankaları, projeye ilgi duyan ülkeleri tehdit ediyorlar. Söke söke sizden bu paraları memleketler arası tahkim yoluyla alırlar” demişti.
