Trump, seçim kampanyasında Kanada, Meksika ve Çin’den ithal edilen eserlere tarife getireceği telaffuzlarını gerçekleştirdi. ABD Liderinin imzaladığı kararname ile Kanada ve Meksika’dan yapılan ithalata yüzde 25, Çin’den yapılan ithalata ise yüzde 10 ek gümrük vergisi getirildi. Kararnamede, Kanada’dan ithal edilen güç kaynaklarına ise yüzde 10’luk daha düşük bir tarife uygulanacağı belirtilirken, tarifelerin 4 Şubat’ta ABD lokal saatiyle gece yarısından sonra yürürlüğe gireceği kaydedildi.
Öte yandan, bir “misilleme maddesi” de içeren kararnamede, kelam konusu ülkelerin misilleme yapmayı seçmesi halinde tarifelerin artırılabileceği aktarıldı. Analistler, açıklamanın geçen haftanın son gününde yapılması nedeniyle tesirlerinin bu hafta içinde daha net hissedilebileceğini belirterek, ABD’ye yönelik mümkün misillemelerin bilhassa ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’te tarım eserlerinde oynaklığa yol açabileceğini kaydetti.
Bununla birlikte, Trump’ın uygulayacağı siyasetlerin enflasyonist baskı oluşturabileceği ve bu durumun ABD Merkez Bankasının (Fed) enflasyonla uğraşta elde ettiği kazanımları tehlikeye atabileceğine ait telaşlar da fiyatlamalar üzerinde tesirli oldu. Öte yandan, jeopolitik belirsizlikler ve Trump’ın yeni gümrük tarifeleri planlarına yönelik telaşlar, inançlı liman talebini de artırarak altın fiyatlarını rekor düzeye taşırken, pahalı metaller de müspet seyretti.
Geçen hafta ons altın, 2 bin 817 dolar düzeyine ulaşarak tüm vakitlerin en yüksek düzeyini gördü. 2024’ü 2010’dan bu yana en güçlü yıllık performansla tamamlayan ons altın, böylelikle 2025’e de güçlü bir başlangıç yapmış oldu. Bu gelişmeler ile ons bazında fiyatlar, geçen hafta altında yüzde 1 ve paladyumda yüzde 3,5, platinde 3,3 yüzde, gümüşte yüzde 2,2 arttı.
BAZ METALLER ETKİLENDİ
Trump’ın uyguladığı tarifeler geçtiğimiz hafta baz metaller üzerinde de tesirli oldu. Global madencilik şirketi Broken Hill Proprietary Company, Güney Avustralya’daki bakır izabe ve rafineri tesislerinin genişletilmesini desteklemek maksadıyla iki mühendislik firmasıyla mutabakata vardı. Bu projeler ortasında, dünyanın en büyük bakır projelerinden biri olan Olympic Dam da yer aldı. Şirket, Cuma günü mühendislik şirketleri Fluor Australia ve Hatch ile önerilen genişlemeyi kademeli olarak gerçekleştirmek için mukaveleler imzaladı.
Dünyanın en büyük bakır üreticilerinden Şili’nin bakır üretimi, aralık ayında yıllık bazda yüzde 14,3 artarak 566 bin 547 tona ulaştı. Şili Ulusal İstatistik ajansının (INE) geçen hafta yaptığı açıklamaya nazaran, bu artış ülkedeki madencilik bölümündeki toparlanmanın bir işareti olarak kıymetlendirilebileceği kaydedildi.
Öte yandan analistler, Kanada’da Quebec eyaletinin alüminyum üretiminde dünyada 4. sırada yer aldığını belirterek, Trump’ın uyguladığı tarifelerin alüminyum piyasaları üzerinde bir tesir yaratabileceğine dikkati çekti. Baz metallerde tezgah üstü piyasada geçen hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 0,8, alüminyumda yüzde 0,7, nikelde yüzde 2,3, ve çinkoda yüzde 2,8 azalırken, kurşunda yüzde 0,5 arttı.
FED PETROL FİYATINININ DÜŞÜŞÜNÜ TETİKLEDİ
Petrol fiyatları geçen hafta, Trump’ın yeni ticaret siyasetlerine yönelik açıklamalarının ve Suudi Arabistan ile Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyelerinden petrol fiyatlarını düşürmelerini talep etmesinin fiyatlanmasıyla akabinde haftaya düşüşle başladı. Fed’in faiz oranını sabit tutması ve Fed Başkanı Jerome Powell’ın politika duruşunu ayarlamak için çabuk etmelerine gerek olmadığını açıklaması petrol fiyatlarının gerilemesinde tesirli olan diğer bir öge olarak öne çıktı.
Amerikan Petrol Enstitüsü (API) geçtiğimiz hafta yayınladığı raporda, ABD’nin ticari ham petrol stoklarına nazaran 2 milyon 860 bin varil arttığını öngördü. Piyasa beklentisi, stokların 3 milyon 700 bin varil artacağı tarafındaydı. ABD Güç Enformasyon Yönetiminin (EIA) ABD’de petrol stoklarının arttığına işaret eden bilgiler fiyatları baskıladı.
EIA’nın haftalık petrol raporuna nazaran, ABD’nin ticari ham petrol stokları, yaklaşık 3 milyon 500 bin varil artışla 415 milyon 100 bin varil düzeyine yükseldi. Beklentiler, stokların yaklaşık 2 milyon 860 bin varil artacağı istikametindeydi.
Avrupa Birliği’nin, 2022’de Rusya doğal gaz krizine karşı uygulamaya koyduğu doğal gaz fiyat sınırlaması, yürürlüğe girmesinden bu yana hiç uygulanmadan sona erdi. Bununla birlikte, doğal gaz fiyatları havaların ısınmasıyla güzelleşen iklim şartları, jeopolitik ve siyasi gelişmeler ile birlikte geçen hafta satıcılı bir seyir izledi.
Bu gelişmelerle Brent petrolün varil fiyatı geçen haftayı yüzde 2 azalışla kapatırken, New York Ticaret Borsası’nda süreç gören doğal gazın İngiliz termal ünitesi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 10,3 azalışla tamamlandı.
TRUMP KAHVEYİ REKORA TAŞIDI
Geçen hafta tarım emtia, tarife telaşlarının yanı sıra iklim şartlarından da etkilenirken, muhtemel bir ticaret savaşı telaşı piyasalar üzerinde tesirli oldu.
Analistler, Trump’ın tarifelerle tehdit ettiği ülkelerde, misillemelere ve ticaret savaşlarına yol açabileceğini, bunun da ABD’nin tarım ihracatını olumsuz etkileyebileceğini belirtti.
Öte yandan, Hindistan’ın şubat ayında ortalamanın üzerinde sıcaklıklarla müsabakası bekleniyor. Buğday ve kolza tohumu yetiştiren en önemli eyaletlerde kimi günlerde sıcaklıklar mevsim normallerinin 5 derece üzerine çıkabileceği öngörülüyor. Hindistan, emsal bir durumun yaşandığı 2022’de buğday ihracatını yasaklamak zorunda kalmıştı.
Mısır fiyatlarına ait de değerlendirmede bulunan analistler, mısırın biyodizel yakıt üretiminde de kullanıldığını hatırlatarak, Brent petroldeki düşüşe paralel paha kaybetmiş olabileceğini belirtti.
Bu gelişmelerle, geçen hafta Chicago Ticaret Borsası’nda kile başına fiyatlar buğdayda yüzde 2,9 artarken, soya fasulyesinde yüzde 1,3, pirinçte yüzde 5,6 ve mısırda yüzde 0,9 azaldı.
Hindistan Maliye Bakanı Nirmala Sitharaman, pamuğun Hindistan’da fazlası bulunmadığını ve hektar başına 450 kilogramlık randımanının global ortalamanın altında olduğunu belirterek, pamuk üretimini artırmak ve ekstra uzun elyaf pamuk çeşitlerini teşvik etmek için beş yıllık bir plan duyurdu.
Öte yandan, geçen hafta kahvenin en büyük üreticisi Brezilya ve ikinci büyük üreticisi Vietnam’da yaşanan kuraklık nedeniyle hasatın zayıflayacağı kaygıları, global piyasalarda fiyat artışını desteklemeye devam etti. Bununla birlikte Trump’ın, Kolombiya’ya yüzde 25 gümrük vergisi uygulama tehdidinde bulunması ve akabinde bu tehditten çekilmesine karşın piyasalar yeni rekor düzeye ulaştı. Her ne kadar tarife yürürlüğe girmemiş olsa da tehdidin yarattığı belirsizlik kahve piyasasında paniğe neden olurken, fiyatları rekor düzeylere taşıdı.
ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’de libre bazında fiyatlar, pamukta yüzde 2 azalırken şekerde yüzde 2,4 kahvede yüzde 8,7 arttı. Kakaonun ton başına fiyatı da haftayı yüzde 4,9 azalışla tamamladı.
