Yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür, 6 Şubat zelzelelerinin yıl dönümünde muhtemel Marmara sarsıntısı için İstanbul uyarısı yaptı.
Gaziantep-Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde meydana gelen 50 binden fazla kişinin vefatına neden olan 6 Şubat sarsıntılarının 2’nci yıl dönümü… Yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür, 6 Şubat sarsıntıları ve mümkün zelzelelerle ilgili ANKA Haber Ajansı’na konuştu.
“99 Kocaeli zelzelesi olsun, Van sarsıntısı olsun, Maraş, Hatay sarsıntısı olsun bizim bu sarsıntılardan gereğince ders aldığımızı söylememiz mümkün değil” diyen Görür, şunları söyledi:
-Bu zelzelelerle uğraştık, üzüldük, meşakkatini çektik, ülkenin sarsıntı dirençli olmasını istedik ancak gereğini tam manasıyla yerine getiremedik. Bunun sonucunda da bugün rahatlıkla şunu söyleyebiliriz.
-Ülkemiz, insanımız şimdi daha sarsıntılarla baş edebilecek durumda değil ve ülkemiz sarsıntıya hazır değil. Yaptıkları açıklamalar hem Sayın Cumhurbaşkanı’nın hem de Şehircilik Bakanımızın yapmış olduğu çalışmaların, telaffuzların tamamının altına imzamı koyarım. Bunlar gerçek şeyler. Bugün prestijiyle söyledikleri, ‘Deprem, ülkemizin sıkıntısıdır. Zelzele, ülkemizin en kıymetli gündemidir.
-Bu gündemi unutmamak lazım. Sarsıntıya ülkemizi hazır, inançlı, dirençli hâle getirmemiz gerekir.
-Ülkemizde zelzele dirençli kentleri oluşturmamız gerekir. Bilhassa idarelerin bu işe değer vermesi özellikle zelzeleye hazırlığı yapacak, tedbirler alacak mahallî idarelerin yapay gündemleri bir tarafa bırakarak direkt doğruya zelzele işiyle bulundukları kenti sarsıntı dirençli hâle getirmeleri uğraşına dönmelerini’ istiyor.
-Bu bizim 25 yıldır 99 sarsıntılarından beri bağırarak her fırsatta söylediğimiz, hem merkezi idaresi hem mahallî idareye sözlerdir. Bugün bu kelamların duyulduğunu, benimsendiğini şahsen Cumhurbaşkanı’ndan ve Şehircilik Bakanından duymuş olmamız beni son derece keyifli etti.
-İstanbul sarsıntıya büyük ölçüde hazır değil. İstanbul’da zelzeleye hazırlık tarafından, tedbir alma tarafından çok şey yapıldı lakin bu yapılanlar İstanbul’u sarsıntıya hazır, zelzele dirençli hâle getirmekten şimdi daha çok uzak.
-Dolayısıyla İstanbul zelzeleye hazır değil diyoruz. Hazır hâle getirilmesi için de yanlışsız yolu benimseyip o yolda ilerlemek lazım. Gerçek yol da şudur. İstanbul’daki tehlike, büyük çoğunlukla bütün taraflarıyla belirlenmiştir.
-İstanbul’da ne vakit sarsıntı olacağı, nereyi nasıl etkileyeceği, İstanbul’un bileşenlerinin nasıl ziyan göreceği bugün için bilim dünyası tarafından ve mahallî idareler tarafından bilinmektedir.
-O hâlde yapılacak şey, bu kenti sarsıntı dirençli hâle getirmek olacaktır. Sarsıntı dirençlilik demek, sarsıntı olduğu vakit İstanbul’un asgarî hasarla bu sarsıntısı atlatması demektir, günlük hayatının değişmemesi demektir.
-Bizim Güneydoğu’da bir zelzele oldu. 2 yıldır kendimize gelemedik. O yöre de kendine gelemedi. Açlık, susuzluk, işsizlik, kanalizasyon karışması, içme suyu karışması, lağımlar, molozların belirli yerlere dökülmesi, kanserojen unsurlar, hastalık, hijyen olmayan şartların bulunması, konutların yıkılması, yolun, köprünün olmaması üzere daha sorunlar devam ediyor.
– İstanbul’u konuşuyorsak zelzeleden sonra günlük ömrünün bile kıymetli ölçüde değişmemesi lazım.
-Bunun için yapılacak şeyler kolay. İstanbul’da idaresi zelzele yöneten ve zelzeleye İstanbul’u hazırlayan bir şema içerisinde bir hale dönüştürülmesi lazım.
-Bazı kanunların çıkması lazım. Finans kaynaklarının harekete geçirilmesi lazım. İstanbul ve etrafının mikro bölgeleme çalışmasının yapılması lazım. İstanbul’da çoğunlukla mikro bölgeleme çalışması yapılmış.
‘DEPREMDE BARAJLAR YIKILABİLİR’
-Ondan sonra İstanbul’un bileşenlerinden biri halktır. Oburu altyapıdır. Üçüncüsü yapı stokudur. Dördüncüsü ekosistem ve çevredir.
-Beşincisi de iktisattır. Bu bileşenlerin sarsıntıda nasıl ziyan göreceğini, ne kadar ziyan göreceğini daha zelzele gelmeden evvel hesaplamaktır. Ondan sonra sarsıntı gelmeden evvel bu ziyanları azaltmak, asgarî hâle getirmek için uğraşmaktır. İstanbul’u sarsıntıya hazırlamak bu.
-Bunun için de özel yapılanmaya, özel birtakım kurumlara, ünitelere muhtaçlık yoktur. Devletimizin organlarını, devletin yapısını, ünitelerini harekete geçirmek suretiyle İstanbul’u sarsıntıya hazırlamak mümkündür.
-Bu çok daha ekonomiktir, faaldir, efektiftir. Örneğin İstanbul’da barajların yıkılacağını düşünüyorsanız ki ben düşünüyorum birtakım barajların. Bunlar için daha şimdiden, sarsıntı olmadan, barajlar yıkılmadan Devlet Su İşleri ile oturur İSKİ, barajlar konusunda bir mutabakat yapar.
-Onlar da mevcut barajları gözden geçirir, zayıf olanları güçlendirir, yıkılacağı yıkar, tekrar yapar. Zelzele geldiği vakit o barajlar da yıkılmaz. Yani sarsıntıdan evvel bunu yaparsın.
Alınması gereken başka tedbirleri de sıralayan Görür, kelamlarını şöyle sürdürdü:
-Biz daima zelzelede konuşuyoruz. Aktiflik yapacağız diye gösterişe sapan vitrine yönelik çalışmaları yapıyoruz. Ondan sonra unutuyoruz. Aktiflikte birini konuşturuyoruz, bir plaket veriyoruz, 3-5 alkış, tamam.
-Siyaset de bunu yapıyor, idare de bunu yapıyor. Sokağa inin, iş yapın. Bu iş o kadar sıkıntı değil. Sıkıntı olan birtakım işleri de devletle belediye, halk bütünleşir, yumruk üzere olursa biz İstanbul’u 10-15 senede zelzeleye hazırlarız, 25 yıldır hazırlayamadık.
-25 senede değil İstanbul, Türkiye’nin tümü zelzeleye hazırlanabilir. En kolayı bir bakanlık kur, Afet Bakanlığı diye. Deprem bölgelerinde, faylı bölgelerde, fay zonlarında bismillah de, işe başla. O bakanlığın bir takımı olsun, bütçesi olsun, belirli bir planı, programı, amacı olsun; otursun, çalış. Nasıl ki Ulaştırma Bakanlığı bu memlekete bir sürü yol yapıyor. Şehircilik Bakanı onu yapıyor, Ekonomi Bakanı bunu yapıyor.
– Bu bakanlık da yapsın. Türkiye’nin parası pulu mu yok, çok. O denli kurumlara o denli bütçeler veriyor ki inanamazsın. Az yol yapsın, az baraj yapsın, az müteahhitlik hizmeti yapsın. Birazcık fazla zelzele hazırlığı yapsın.
-Ülke bunu yapabilir. Kâfi ki niyeti olsun. Bu niyetinin olması için de siyasalların, halk nezaret ve kontrolünde olsun.
-Kim ki sarsıntıya tedbir almadan uzaklaşırsa kaşını karartmayı, gözünü karartmayı halk bilsin. Biz bu işi bu halde hallederiz.
-Yoksa Türkiye’nin geleceği yok demektir. Ekonomik ve siyasi bağımsızlığı da yok demektir gelecektir. Sarsıntı o kadar önemli, bu ülkenin hayat memat, beka sorunudur.”
Görür, 6 Şubat sarsıntılarına ait de “Güneydoğu’yu biz o denli öngörüyle değil, Güneydoğu’ya sarsıntının geleceğini söyledik. Lokal idarelere de merkezi idareye de halka da söyledik. Senelerce yazdık, yazdık, yazdık… Görüntüler gönderdik, söyledik, konuştuk, konuştuk… Geldi vurdu sarsıntı. 50 binden fazla insanımız öldü. Bizim halk uyanmadı zira bizim halk maalesef yeterli insanlarımız, hoş insanlarımız lakin ‘Bana bir şey olmaz’ diyor. Niçin diyor, onu bilmiyorum. Gerçekten de kendine oluyor lakin aklı sıra olmaz diyor. Umursamıyor, unutuyor” dedi.
