Araştırmalar, zerzevat ve meyvelerdeki pestisitlerin (tarım ilaçları) diyabetten astıma, kanserden kısırlığa, adet düzensizliğinden demansa kadar birçok sıhhat problemine neden olduğunu gösteriyor.
Peki bu tehlikeyi nasıl azaltabiliriz? Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, işte bu noktada bilinmesi gerekenleri ve alınması gereken tedbirleri şöyle açıkladı:
Derya Uludüz
En çok pestisit içerenler
Çilek: İnce ve gözenekli yapısı nedeniyle pestisitleri içine çeker ve kolay bir yıkama ile bu kimyasallardan büsbütün arındırılamaz. Yapılan araştırmalara nazaran, çileklerin üzerinde 40’tan fazla farklı pestisit tipi tespit edilmiştir.
Mevsim dışı üretilen çileklerde daha fazla esirgeyici unsur ve pestisit kullanıldığı için bu durum kimyasal maruziyetimizi daha da artırır.
Elma: Tarımsal süreçte haşerelerden korunmak için tekraren ilaçlanır. Akabinde, market raflarında daha uzun müddet dayanması için yüzeyleri mum ve gözetici kimyasallarla kaplanır. Mum kaplama, tıpkı vakitte yüzeydeki tarım ilaçlarının sabit kalmasına da neden olabilir.
Ispanak: Tarım ilaçları ıspanağın içine işler. Şayet tarım alanında kullanılan su kirli yahut kurşun, arsenik, kadmiyum üzere ağır metallerle yüklüyse, ıspanak da bu ziyanlı hususları içinde biriktirir.
Biber: İnce kabukları nedeniyle pestisitleri çok süratli emerler ve kolay bir yıkama ile bu kimyasallardan arınmaları neredeyse imkansızdır. Bilhassa ticari olarak büyük ölçekte üretilen biberler, raf ömrünü uzatmak için ekstra kollayıcı hususlarla işlenebilir.
Narenciye eserleri: Mandalina, portakal ve limon üzere narenciye eserlerin kabuklarının üzeri de mum ve esirgeyici kimyasallarla kaplanır.
Bu kaplama, pestisitlerin yüzeyde kalmasına neden olabilir. Şayet portakal ya da mandalinanın kabuğunu rendeleyerek tatlılarınıza yahut içeceklerinize eklerseniz bedeninize pestisit yüklersiniz.
Havuç: Yetiştiği ortam prestijiyle yalnızca pestisitleri değil, tıpkı vakitte toprakta bulunan tarım ilaçları ve ağır metalleri de içine çekebilir. Kök sebzeler, direkt toprağın içinde büyüdükleri için etraflarındaki kimyasal bileşiklere uzun müddet maruz kalırlar.
Tarımda kullanılan böcek ilaçları, mantar önleyiciler, başka pestisitler ve ağır metaller toprağa karıştığında, havuç bu kimyasalları bünyesine alabilir.
Daha az pestisit içerenler
Pestisitlerden tamamen kaçınmak sıkıntı olabilir, fakat kimi zerzevat ve meyveler daha az kimyasal biriktirir. İşte onlar:
Avokado: Sert ve kalın kabuğuyla dış etkenlere karşı eksiksiz bir bariyer oluşturur. Avokado ağaçları, başka meyve ağaçlarına kıyasla böcekler ve hastalıklara karşı daha dirençlidir. Bu açıdan avokado yetiştirirken başka meyvelere oranla çok daha az tarım ilacı kullanılır.
Ananas: Tarım sürecinde kullanılan böcek ilaçları ve kimyasallar ekseriyetle ananasın dış yüzeyinde kalır, zira meyvenin sert dış kabuğu bu unsurların iç kısmına ulaşmasını pürüzler. Bu yüzden, ananas tüketirken kabuğunu soyduğunuzda tarım ilacı kalıntılarını da büyük ölçüde uzaklaştırmış olursunuz.
Mısır: Doğal kabuk yapısı, kimyasal kalıntıların mısır tanelerine ulaşmasını zorlaştırarak inançlı tüketim sağlar. Dış kabuğu, pestisitlerin mısır tanelerine geçmesini maniler.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken en değerli nokta, genetiği değiştirilmiş (GDO’lu) mısırların yaygınlığıdır. GDO’lu mısırlar, çoklukla böceklere ve hastalıklara dirençli hale getirildiği için kimyasal ilaçlara daha fazla maruz kalabilir. Bu yüzden, GDO’suz ve organik sertifikalı mısırları tercih etmek en sağlıklı seçenek olacaktır.
Kuruyemişler: Kabukları sayesinde pestisitlere karşı doğal bir muhafaza bariyeri oluşturan en inançlı besinler ortasındadır. Badem, ceviz, fındık üzere sert kabuklu kuru yemişler, kimyasalların iç kısma ulaşmasını büyük ölçüde pürüzler.
Nasıl arındırabiliriz?
Hersebze ve meyve farklı bir yüzey yapısına sahiptir ve bunları yanlışsız paklık sistemleriyle yıkamak, kimyasal kalıntıları ve mikropları büyük oranda gidermeye yardımcı olur.
1-Karbonatlı su: Pestisitleri temizlemek için en tesirli doğal materyallerden biridir. Yapılan araştırmalara nazaran karbonatlı su, tarım ilaçlarının yüzde 90’ını temizleyebilir ve bilhassa ince kabuklu meyve ve sebzelerde çok başarılıdır.
1 litre suya 1 yemek kaşığı karbonat ekleyin. Zerzevat ve meyveleri bu karışımın içinde 10 dakika bekletin. Akabinde bol suyla yeterlice durulayın. Karbonatlı su, pestisitlerin büyük bir kısmını çözerek yüzeyden uzaklaştırır.
Yeşillikler üzere yapraklı sebzeler için karbonatlı su yolu pek önerilmez, zira karbonat çözeltisi yaprakların hassas istikrarını bozabilir.
2. Sirkeli ve limonlu su: Mum kaplamaları çözüp yüzeydeki kimyasalları arındırmaya yardımcı olur. Sirke ve limon karışımı, çok hassas sebzelerde yahut çok olgun meyvelerde kullanılmamalıdır, zira asidik yapı sebzelerin dokusunu bozabilir. Ayrıyeten bu karışım, pestisitleri büsbütün yok etmekte karbonat kadar güçlü değildir.
1 litre suya yarım çay bardağı elma sirkesi ve 1 yemek kaşığı taze limon suyu ekleyerek karıştırın. Zerzevat ve meyveleri bu karışımın içinde 10 dakika bekletin. Akabinde bol suyla durulayın.
3. Tuzlu su: Hem pestisitleri hem de ziyanlı böcekleri uzaklaştırarak inançlı bir tüketim sağlar. 1 litre suya 2 yemek kaşığı tuz ekleyin. Yeşillikleri ve zerzevatları bu suyun içinde 10 dakika bekletin. Akabinde bol suyla durulayarak fazla tuz kalıntılarından arındırın.
Yanlış yöntemler
Bazı yanlış yıkama teknikleri, sıhhatimize ziyan verebilir ya da sebze-meyvelerin besin kıymetini azaltabilir. Bu nedenle zerzevat ve meyveleri sabunla, deterjanla yıkamak sakıncalıdır.
Sebze ve meyveleri yalnızca suyla yıkamak da onları pestisitlerden arındırmaz. Zira birçok, yağ bazlı yahut suya güçlü formüllerle üretilir. Bu da onların yağmur suyunda yahut sulama sırasında kolaylıkla çözünmesini önler.
Sebze ve meyveleri uzun müddet suda bekletmek de hakikat değildir. Sebzeler, bilhassa yapraklı olanlar (marul, ıspanak, maydanoz gibi), yumuşar ve doğal dokusunu kaybeder. Birtakım meyve ve sebzeler de suyun içinde çok uzun müddet kaldığında tatlarını kaybedebilir. Münasebetiyle zerzevat ve meyveleri en fazla 10 dakika suda bekletmek, pestisitlerin çözünmesi için kafidir.
