Mantis karidesi, 23 metre/saniye süratle vurarak bin 500 Newton gücünde bir darbe oluşturabiliyor. Bu güç, kabukları parçalamak ve hatta akvaryum camlarını çatlatmak için kâfi. Lakin bu kadar güçlü bir darbe üreten bir canlının kendi bedeninin ziyan görmemesi bilim insanlarını uzun müddettir düşündürüyordu.
ŞOK DALGALARINA KARŞI BÂTIN MEKANİZMA
ABD’deki Northwestern Üniversitesi’nden Horacio Espinosa, bu inanılmaz direncin nedenini araştırırken mantis karidesinin taarruz pençesinde şok dalgalarını filtreleyen özel bir yapı olduğunu keşfetti.
“Bu karides, yüksek darbe gücüne karşın kendini koruyacak bir düzeneğe sahip olmalı,” diyen Espinosa, mantis karidesinin pençesinin yalnızca güçlü bir kalkan değil, birebir vakitte şok dalgalarını filtreleyen bir yapı olduğunu belirtti.
DARBE ANINDA ÖLÜMCÜL BALONCUKLAR OLUŞUYOR
Mantis karidesinin yumruğu yalnızca fizikî bir darbe yaratmakla kalmaz. Süratli hareket eden pençesi suyun yoğunluğunu düşürerek ‘kavitasyon balonları’ oluşturur. Bu baloncuklar apansız çöker ve büyük ölçüde ısı, ışık ve ses gücü açığa çıkarır.
Bu olay maksadın kabuğunu çatlatırken, birebir vakitte mantis karidesinin kendi bedenine da yüksek frekansta şok dalgaları gönderir. Fakat bu canlı, kendi oluşturduğu yıkıcı güçten ziyan görmez.
ZIRHIN SIRRI ÇÖZÜLDÜ
Northwestern Üniversitesi’nden Nicolas Alderete liderliğindeki takım, mantis karidesinin pençelerindeki zırhın yüksek frekansta darbeleri nasıl emdiğini anlamak için gelişmiş lazer teknikleri kullandı.
Araştırmacılar, pençedeki hidroksiapatit ve kitin liflerinin muhakkak bir dizilimle yerleştiğini keşfetti. Bu yapı, yüksek frekansta ziyanlı gerilim dalgalarını filtreleyen bir ‘fononik bant aralığı’ oluşturuyor.
Elde edilen sonuçlar, biyomimetik (doğadan ilham alan) yeni zırh ve darbe emici gereçlerin geliştirilmesine katkı sağlayabilir. Espinosa ve grubu, bu zırhın su altında nasıl çalıştığını gözlemlemek ve gelecekte kullanılabilecek güçlü materyaller üretmek için yeni deneyler yapmayı planlıyor.
