Hava trafik denetim hizmetlerinde misyon alan çalışanın lisans, sertifika ve derecelendirme süreçlerini düzenleyen Hava Trafik Kontrolörü Lisans ve Derecelendirme Yönetmeliği (SHY ATCO) Resmi Gazete’de yayımlandı.
Yeni yönetmelik, hava trafiğinin emniyetli, sistemli ve süratli akışını sağlamak gayesiyle hava trafik kontrolörlerinin sıhhat, eğitim ve uzmanlık koşullarını belirliyor. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM)’nün yetkili olduğu düzenleme, hava trafik kontrolörlüğü için gerekli lisans ve sertifikaları alacak yahut yenileyecek bireyleri, eğitim veren kurumları ve hava trafik denetim hizmetleri sunan kamu ve özel kuruluşları kapsıyor.
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM), hava trafik kontrolörlerinin seçim, eğitim, lisans imtihanları, sıhhat şartları ve mesleksel yeterlilik kontrollerini gerçekleştirecek. Ayrıyeten, lisans, sertifika ve derecelerin verilmesi, koruması, yenilenmesi yahut iptali üzere süreçlerde de yetkili olacak.
SAĞLIK VE FİZİKİ YETERLİLİK KURALLARI BELİRLENDİ
Yönetmeliğe nazaran hava trafik kontrolörleri, ICAO Ek-1 Sınıf 3 standartlarına uygun sıhhat raporuna sahip olmak zorunda. Ayrıyeten, alkol ve psikoaktif unsur kullanımı konusunda sıkı kontroller getirildi. Bu koşulları sağlayamayanların lisansları askıya alınabilecek yahut iptal edilebilecek.
SHGM, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcılarının faaliyetlerini denetleyerek, hava trafik denetim hizmetlerinin emniyet standartlarına uygunluğunu daima denetim edecek.
Kontrolörlerin mesleksel yeterliliği teminat altına alınıyor
Yeni düzenleme, hava trafik kontrolörlerinin mesleklerini icra edebilmeleri için çalıştıkları ünite, kesim yahut konum için geçerli derecelere sahip olmalarını mecburî kılıyor. Hava seyrüsefer hizmet sağlayıcıları, bu yeterliliklerin sağlanmasını ve gerekli bildirimlerin SHGM’ye yapılmasını temin etmekle yükümlü olacak.
Mesleki yeterliliğin sürdürülebilmesi ismine hava trafik kontrolörleri, muhakkak dönemlerle teorik ve uygulamalı değerlendirmelerden geçecek. Ayrıyeten, tazeleme ve acil durum eğitimleri ile mesleksel bilgi ve marifetlerinin aktüel tutulması sağlanacak. Uzun mühlet misyondan uzak kalan kontrolörler için de özel eğitim programları uygulanacak.
SAĞLIK KURALLARI VE KONTROLLER ARTIRILDI
Hava trafik denetim işçisi, ICAO Ek-1 Sınıf 3 standartlarına uygun sıhhat raporuna sahip olmalı. Sıhhat raporlarıyla ilgili rastgele bir itiraz durumunda, SHGM’ye başvurularak tekrar kıymetlendirme talep edilebilecek. Ayrıyeten, hava trafik kontrolörleri için alkol ve psikoaktif unsur kullanımı konusunda sıkı kontroller getirildi. Bu kapsamda, hava seyrüsefer hizmet sağlayıcıları belirlenen yöntemler doğrultusunda işçinin nizamlı denetimini yapacak.
GÖREVDEN EL ÇEKTİRME VE LİSANS İPTALİ
Yönetmelik, hava trafik kontrolörlerinin mesleksel yetersizlik, alkol yahut husus bağımlılığı, uçuş emniyetini tehlikeye atacak davranışlar ve önemli hava olaylarına sebebiyet verme üzere durumlarda vazifeden el çektirilmesine yönelik kararlar içeriyor. SHGM’nin belirlediği kaideleri ihlal eden kontrolörler için en az 3 ay, en fazla 12 ay mühletle lisans yahut derecelerinin askıya alınması yahut büsbütün iptal edilmesi mümkün olacak. Tekrar eden ihlallerde ise kontrolörün büsbütün meslekten men edilmesi gündeme gelecek.
YENİ MÜRACAAT VE EĞİTİM ŞARTLARI
Hava trafik kontrolörlüğüne aday olmak isteyenlerin sağlaması gereken kurallar ayrıntılandırıldı. Buna nazaran, adayların 27 yaşından gün almamış, en az dört yıllık bir yükseköğretim kurumundan mezun olması gerekiyor. Ayrıyeten genel yetenek testleri, kişilik değerlendirmesi ve İngilizce lisan yeterliliği üzere kriterlerde belli standartlara ulaşmaları kural koşuluyor.
LİSANS SAHİBİ KONTROLÖRLER İÇİN YENİ KURALLAR
Hava trafik kontrolörü lisansı almak isteyenler için yaş hududu 30 yaşından gün almamış olmak formunda belirlenirken, lisans imtihanından en az 70 puan alma kuralı getirildi. Kontrolörlerin ayrıyeten ICAO Düzey 4 seviyesinde İngilizce lisan bilgisine sahip olmaları ve makul eğitimleri tamamlamaları zarurî hale getirildi.
YETKİLENDİRME VE MESLEK İLERLEME KRİTERLERİ
Deneyimli hava trafik kontrolörleri için Kıymetlendirme Uzmanı, Operasyonel Uzman, HTY Uzmanı, Süpervizör ve Başkontrolör unvanları için yeni kriterler belirlendi. Bu unvanları almak isteyenlerin makul hizmet müddeti, imtihan puanı ve lisan yeterliliği üzere kaideleri sağlaması gerekecek.
AVRUPA STANDARTLARINA UYUM
Yönetmelik, EUROCONTROL’ün ESARR-5 düzenlemelerine ahenk sağlamak hedefiyle hazırlandı. Teknik düzenlemelerin memleketler arası standartlardaki gelişmelere nazaran Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından güncelleneceği tabir edildi.
GEÇİŞ SÜRECİ VE KAZANILMIŞ HAKLAR
Yeni yönetmelik yürürlüğe girmeden evvel hava trafik denetim kursunu tamamlamış olan adaylar için özel düzenlemeler getirildi. Sıhhat raporu, sabıka kaydı ve şahsi müracaat koşullarını sağlayanlar, bir yıl içinde başvurarak üç imtihan hakkından yararlanabilecek. Ayrıyeten mevcut hava trafik kontrolörlerinin kazanılmış hakları korunacak ve kimi yetkilendirme süreçlerinde kolaylıklar sağlanacak.
Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik yayım tarihinde yürürlüğe girdi. Düzenlemeyi uygulamak ve yürütmekle Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü yetkili olacak.
