1903 yılında Lizzie Maggie tarafından tasarlanan ve ekonomik dinamikleri öğretmeyi amaçlayan Monopoly, savaş yıllarında beklenmedik bir halde İngiliz istihbaratının kaçış planlarına dahil edildi.
İngiliz Kapalı Servisi MI9, Alman esir kamplarındaki askerlerine yardım göndermenin inançlı bir yolunu arıyordu. Bunun için Monopoly’nin İngiltere’deki üreticisi Waddington ile iş birliği yaparak özel bir sürüm hazırladı.
Bu özel Monopoly setleri, içinde saklı haritalar, gerçek para ve kaçış planlarına dair şifreler barındırıyordu. Oyun kutularının karton kısımlarına ince işçilikle işlenen kaçış haritaları, esirlerin özgürlüğe giden rotalarını gösteriyordu. Monopoly banknotlarının ortasına ise gerçek paralar eklenmişti.
PEKİ, KAÇIŞ PLANI NASIL İŞLİYORDU?
Savaş esirlerine yönelik yardım paketleri ekseriyetle Kızılhaç üzere insani yardım kuruluşları aracılığıyla gönderiliyordu fakat Alman yetkililer bu paketleri sıkı bir formda denetliyordu. Bunun üzerine İngiliz istihbaratı, düzmece hayır kurumları kurarak esirlere kıyafet ve gereksinim materyalleriyle birlikte kapalı Monopoly setlerini ulaştırdı. Nazi kamplarında, esirlerin moralini yüksek tutmak için masa oyunlarına müsaade verilmesi, bu planın muvaffakiyete ulaşmasını sağladı.
Esirler, ellerine geçen Monopoly kutularının aslında bir kaçış planı içerdiğini fark ettiklerinde oyunun kuralları farklı bir mana kazanmaya başladı.
Oxford’daki Bodleian Library’den Debbie Hall, Monopoly’deki bilinmeyen işaretleri şöyle açıklıyor: Marylebone İstasyonu: İtalya’ya kaçış rotasını gösteriyordu. Mayfair: Norveç, İsveç ve Almanya’ya ulaşılabilecek yolları içeriyordu. Free Parking (Ücretsiz Park Yeri) ise Kuzey Fransa ve Almanya hudutlarıyla ilişkiliydi.
Oyun tahtasının kimi noktalarında bulunan “Patent Başvurusu Yapıldı” işareti, burada saklı iletiler saklandığını gösteren bir şifre olarak kullanılıyordu.
35 BİN ESİR ÖZGÜRLÜĞÜNE KAVUŞTU
Bu özel Monopoly setlerinin yardımıyla 35 binden fazla esirin Nazi kamplarından kaçmayı başardığı varsayım ediliyor. İngiliz istihbaratının sıra dışı yaratıcılığı sayesinde sıradan bir masa oyunu, tarihin en büyük kaçış operasyonlarından birine dönüştü.
Günümüzde hala milyonlarca insan tarafından oynanan Monopoly, sırf bir iktisat oyunu olmanın ötesinde, özgürlüğe giden yolu açan bir strateji aracı olarak tarihe geçti..
