Alzheimer teşhisinin mevcut teknikleri epey maliyetli ve acı verici olabilir. Birçok hasta yalnızca bilişsel testler ile teşhis edilmekte, fakat bu testlerin doğruluk hissesi sonludur. Her yıl teşhis edilen hadiselerin sadece yüzde 2’sinde ileri seviye teşhis prosedürleri kullanılıyor.
Gelişen yeni kan testleri, Alzheimer biyolojik belirteçlerini (özellikle tau ve amiloid proteinlerini) erken kademelerde tespit edebiliyor. Alzheimer’s Research UK’den David Thomas, bu testlerin ucuz, uygulanabilir ve yaygın olarak erişilebilir olması nedeniyle büyük heyecan yarattığını belirtiyor.
ADAPT ismi verilen yeni bir çalışma, Alzheimer’a has p-tau217 proteininin teşhis için nasıl kullanılabileceğini araştırıyor. Bu çalışma, kan testlerinin klinik uygulamalara nasıl dahil edilebileceğini belirlemek için yürütülüyor. Hangi hastalara ve hangi evrede test uygulanmalı? üzere kritik soruların yanıtlanması amaçlanıyor.
Bu teşhis teknikleri, erken evrede hastalığı yavaşlatabilecek yeni ilaçların geliştirilmesine de katkı sağlayabilir. Yakın vakitte onaylanan lecanemab ve donanemab üzere ilaçlar, Alzheimer’ın erken evrelerinde amiloid düzeylerini düşürse de bilişsel yetenekler üzerindeki tesirleri sonlu kalıyor. Bilim insanları, bu ilaçların daha erken verilmesi durumunda hastalığın ilerlemesini yavaşlatabileceğini düşünüyor.
Ancak, erken teşhisin etik boyutu da tartışma yaratıyor. ABD Alzheimer Derneği, besbelli semptomları olmayan lakin biyolojik belirteçleri müspet çıkan bireylere Alzheimer tanısı konulmasını öneren bir kılavuz yayımladı. Bu yaklaşım, hastalığın “biyolojik tanımını” değiştirebilir ve teşhis sürecini daha erken başlatabilir. Lakin, bu şahısların hiç Alzheimer geliştirmeme ihtimali de göz önünde bulundurulduğunda, erken teşhisin gerekliliği sorgulanıyor.
Sonuç olarak, kan testleri sayesinde Alzheimer teşhisinde büyük bir dönüşüm yaşanabilir. Lakin, bu testlerin hangi hastalara ne vakit uygulanması gerektiği ve erken teşhisin ruhsal ve etik tesirleri hala tartışma konusu olmaya devam ediyor. Bilim dünyası, bu gelişmelerin Alzheimer ile gayrette nasıl bir rol oynayacağını merakla bekliyor.
