Engellilerin emekli hak ve aylıklarının hesaplandığı “Baltazar Formülü” 15 Ocak prestijiyle kaldırdı. Yerine çalışma gücü kayıp oranı getirildi. Baltazar formülünde engellilerin göz, kulak, böbrek, kol, bacak üzere tüm organ ve uzuvlarındaki pürüz oranları toplanarak emekli hakkı belirleniyordu. Yeni sistemde en yüksek olan tek pürüz dikkate alınmaya başladı. Yeni düzenleme yalnızca emekli olacakları değil, Baltazar’a nazaran emekli olmuş mevcut engellileri de vuracak. Maaşlar düşecek, emeklilikler iptal edilebilecek.
YENİ DÜZENLEME
Türkiye genelindeki 158 engelli örgütünün temsil edildiği Engellilerin Haklarına Erişim Platformu Sözcüsü Turhan İçli, Cumhurbaşkanı onayıyla 15 Ocak’ta maddeleşen düzenleme nedeniyle tüm engellilerin emeklilik haklarının geriye gittiğini söyledi. İçli, Toplumsal Sigortalar Kanununda yapılan kritik değişikliği ve tesirlerini şöyle anlattı: “5510 sayılı maddede yapılan değişiklikle Baltazar formülü kaldırıldı, yerine 9 Ocak 2025’ten itibaren geçerli olacak halde ‘çalışma gücü kayıp oranı’ formülü getirildi. Baltazar’da örneğin yüzde 45 görme pürüzü olan bireyin birebir vakitte yüzde 20 böbrek, yüzde 10 kalp, yüzde 30 diyabet hastalığına bağlı manisi varsa hepsi toplanıyor ve ortalaması örneğin yüzde 52 çıkmışsa bu oranla emekliliğe hak kazanıyordu. Yeni sistemde yalnızca en yüksek olan görme pürüzü dikkate alınacak, öbür mahzurlar yok sayılacak. Bu da daha geç emeklilik ve daha düşük emekli aylığı demek.”
Anayasaya aykırı
Engellilerin iş gücünü belirleme yetkisinin SGK’ya geçtiğine işaret eden Turhan İçli, “Sürekli ya da periyodik olduğuna bile bakılmadan engellinin derecesi ne olursa olsun SGK tekrar muayeneye gönderip iş gücü raporu isteyecek. Yeni formüle nazaran çalışma gücü kaybı düşük çıkanlardan kiminin maaşı düşecek kiminin de emekliliği iptal edilecek. Bu çok acımasız ve haksız bir düzenleme” dedi. Hukukçu olan İçli, düzenlemenin kazanılmış hakları yok etmesi nedeniyle Anayasa’ya da karşıt olduğunu savundu.
