İstanbul’daki taksi ekosistemiyle ilgili dikkat cazip bilgiler içeren “İstanbul Taksi Ekosisteminin Dönüşümü” raporu yayımlandı. EY Türkiye tarafından hazırlanan araştırma, kentteki taksi sayısının yetersizliğini, hizmet kalitesine yönelik şikayetleri ve gelir dağılımındaki dengesizliği ortaya koyuyor. Rapora nazaran, İstanbul’da hizmet veren 20.311 taksi, yıllık 47,8 milyar TL’lik dev bir iktisat yaratıyor. Lakin, plaka sahipleri ve aracıların kar sağladığı bu sistemde, taksi şoförlerinin geliri epey düşük düzeyde kalıyor.
TAKSİ SAYISI YETERSİZ, TALEBE YETİŞİLEMİYOR
Raporda, İstanbul’da şu anda 20.311 taksinin hizmet verdiği ve bu araçları kullanan 40.622 sürücü olduğu belirtiliyor. Lakin, son 30 yılda İstanbul’un nüfusunun iki katına, turist sayısının ise 10 katına çıkmasına karşın, taksi sayısındaki artış yalnızca yüzde 17 düzeyinde kaldı. Bu durum, kentte taksi bulmayı zorlaştırırken, korsan taksi kullanımının yaygınlaşmasına yol açtı. Kamuoyu araştırmalarına nazaran, yurttaşların yüzde 86’sı taksi bulmakta zorlandığını, yüzde 33’ü ise her vakit taksi derdi yaşadığını tabir ediyor.
GELİRLER REKOR KIRIYOR ANCAK KİM KAZANIYOR?
Araştırmaya nazaran, İstanbul’daki taksiler günde ortalama 36 seyahat yaparak yıllık toplam 47,8 milyar TL gelir üretiyor. Lakin, bu çıkar direkt taksi şoförlerine yansımıyor. Taksi plakalarının yatırım aracı haline gelmesiyle, en büyük kar plaka sahiplerine ve aracı kurumlara gidiyor. Plaka sahipleri ve kiracılar yüksek gelir elde ederken, direksiyon başındaki şoförlerin geliri epeyce düşük düzeyde kalıyor.
HİZMET KALİTESİNE VE GÜVENLİĞİNE DAİR ŞİKAYETLER ARTIYOR
Taksi hizmetlerinin kalitesi ve güvenliği konusunda önemli şikayetler var. Araştırma bilgilerine nazaran:
Turistlerin yüzde 50’sinden fazlası, taksi şoförlerinin yüksek fiyat talep ettiğini, uzun rotalar kullandığını ve lisan mahzuru nedeniyle zorluk yaşadığını belirtiyor.
Yerli yolcuların yüzde 64’ü, taksi şoförlerinin kaba davrandığını söylerken, yüzde 54’ü ise kısa aralık yolcu almadıklarından şikayetçi.
Yolcuların yüzde 42’si, takside kendini inançta hissetmediğini tabir ediyor.
DİJİTAL UYGULAMALAR TAHLİL MÜ?
Rapora nazaran, dijital taksi uygulamalarının yaygınlaşması sistemin düzenlenmesine yardımcı olabilir. Halihazırda taksi şoförlerinin yüzde 30’u bu platformları kullanırken, seyahatlerin yüzde 55’i dijital uygulamalar üzerinden gerçekleştiriliyor. Lakin, uygulamalardaki yüksek komite oranları ve sabit fiyat siyasetleri hem şoförler hem de yolcular için büyük bir sorun teşkil ediyor.
TAKSİ SİSTEMİNİN DÖNÜŞÜMÜ İÇİN BEŞ ADIM
Raporda, İstanbul’un 2027, 2030 ve 2035 amaçları doğrultusunda daha çağdaş ve organize bir taksi ekosistemi oluşturulması gerektiği vurgulanıyor. Önerilen dönüşüm adımları şunlar:
- Yeni taksiler ve operasyonel standartlar: UKOME tarafından onaylanan 2.500 yeni taksinin devreye alınması ve dijitalleşme gerekliliklerinin belirlenmesi.
- Mevzuat düzenlemeleri: Rezervasyonlu Ferdî Taşıma (RBT) aracıları için yeni yasal düzenlemeler hazırlanması.
- Dinamik fiyatlandırma: Dijital taksilerde fiyatlandırmanın değişken hale getirilmesi ve arz-talep istikrarına nazaran ayarlanması.
- Taksi şirketleşmesi: Taksi hizmetlerinin daha kurumsal hale gelmesi için şirketleşmenin teşvik edilmesi.
- Gelir takibi ve vergilendirme: Dijital platformlar üzerinden gelirlerin şeffaf halde takip edilmesi ve vergilendirmenin artırılması.
