Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), milyonlarca emekliyi yakından ilgilendiren ‘sahte sigortalılık’ savlarına yönelik ayrıntılı bir soruşturma başlattı.
Özellikle SSK’da emekli olmak maksadıyla, gerçekte çalışmayan şahısların sigortalı gösterilmesiyle ilgili artan kuşkular, emeklilerin başlarında büyük bir soru işareti oluşturdu.
Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, bu incelemelerin kimleri kapsadığı, sorunun kaynağı ve mümkün yaptırımlar hakkında açıklamalarda bulundu. İşte emeklilerin ve sigortalıların bilmesi gereken ayrıntılar…
SGK’DAN MI, BİREYLERDEN Mİ KAYNAKLANIYOR?
Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, TV100’de yaptığı açıklamada bu sorunun hem SGK hem de bireylerden kaynaklanan çeşitli sebepleri olduğunu belirtti. 2008 yılında yapılan düzenlemeyle, isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek SSK’dan emeklilik hakkı kaldırıldı. Bu değişiklik, daha yüksek maaşlar ve daha kolay emeklilik şartları sunduğu için birçok kişinin SSK’yı tercih etmesine neden oldu.
Emeklilik hesaplamasında, son 2520 gün içinde hangi statüde en fazla prim ödenmişse, emeklilik hakkı o sigorta kolundan kazanılıyor. Fakat, Bağ-Kur’dan emekli olmak daha güç ve maaşlar da SSK’ya kıyasla daha düşük olduğu için pek çok kişi SSK’dan emekli olmayı tercih ediyor. Bilhassa 1260 gün ve üzerinde prim açığı olanlar, sigortalı olarak bir işyerinde çalışıyormuş üzere gösterilip bu açığı kapatmaya çalışıyor. İşte bu durumda uydurma sigortalılık kelam konusu oluyor.
SGK İNCELEMESİ VE YAPTIRIMLAR
SGK’nın yürüttüğü kontroller sonucu, bir kişinin fiilen çalışmadığı belirlenirse, o devirdeki sigorta primleri siliniyor. Şayet bu silinen günler sonrasında kişi, emeklilik için kâfi prim gününe sahipse, maaş almaya devam edebiliyor. Lakin, silinen prim günlerinden sonra emeklilik hakkı kaybolursa, önemli yaptırımlar devreye giriyor.
10 YILLIK GERİ ÖDEME
Eğer düzmece sigortalılık, vatandaşın kusuru olarak kabul edilirse, kişi geriye dönük 10 yıl içinde aldığı emekli maaşlarını ve sıhhat hizmeti masraflarını yasal faiziyle birlikte geri ödemek zorunda kalıyor.
FAİZ ORANI
Geri ödeme durumunda, borca uygulanan yasal faiz oranı aylık %3,5 olarak belirlenmiş.
SGK KAYNAKLI HATA
Eğer yanılgı SGK’dan kaynaklanıyorsa, bu durumda vatandaş yalnızca 5 yıl boyunca aldığı maaşı geri ödemekle yükümlü oluyor.
KİMLER RİSK ALTINDA?
Özellikle, SSK’dan emekli olmak için çalışmadığı halde sigortalı gösterilen bireyler, risk kümesinde yer alıyor. SGK’nın incelemelerinde, fiilen çalışmadığı tespit edilen şahısların prim günleri silinirken, maaş hakkı da iptal edilebiliyor.
Bu nedenle, emeklilik planlaması yapılırken yasal sonlar içinde hareket etmek büyük bir kıymete sahip. Aksi takdirde, ilerleyen yıllarda önemli maddi kayıplarla karşılaşmak mümkün olabilir.
GERİ ÖDEME YAPILMAZSA NE OLUR?
Borçlu kişinin mal varlığı varsa, haciz uygulanabilir. Şayet mal varlığı yoksa, borç mirasçılara geçer. Mirasçılar, reddi miras davası açarak borçtan kurtulabilirler. Ayrıyeten, borçlu kişi diğer bir işte çalışıyorsa, maaşına haciz konulabilir. Banka hesapları, taşınmazlar ve araçlar üzerinde de haciz süreçleri yapılabilir.
