Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bugün Arnavut mevkidaşı Igli Hasani ile Bakanlık’ta düzenlenen ortak basın toplantısında, BM Genel Konseyi’nin Aralık 2024’te bir karar aldığı ve İsrail’in BM ajanslarına dönük yükümlülükleri konusunda Milletlerarası Adalet Divanı’nın görüş istediğini anımsatarak, “Türkiye olarak bu kararı desteklemiştik. Memleketler arası Adalet Divanı, üye ülkelerden görüşlerini sunmalarını istedi. Biz de Türkiye olarak bu hususta bir belge hazırladık. Bugün bu belgeyi Lahey’de Milletlerarası Adalet Divanı’na sunuyoruz” dedi.
BUGÜN SUNULACAK
Dışişleri Bakanlığı’ndan üst seviye bir yetkili, evrakın Türkiye’nin Lahey Büyükelçiliği tarafından bugün Türkiye saatiyle 17.00’de sunulması beklendiğini söyledi. Yetkili, BM Genel Konseyi’nin 19 Aralık 2024 tarihli ve “İsrail Devleti’nin BM, öbür milletlerarası örgütler ve üçüncü devletlerin mevcudiyeti ve faaliyetlerine ait yükümlülükleri” hakkında Memleketler arası Adalet Divanı’ndan istişari görüş talebine Türkiye’nin yazılı beyanda bulunmasının öngörüldüğünü belirtti. Türkiye’nin Norveç’in teşebbüsüyle başlatılan bu süreçte BM Genel Kurulu kararına eş sunucu olduğunu söz eden yetkili, yazılı beyanların Milletlerarası Adalet Divanı’na verilmesi için son tarihin 28 Şubat 2025 olarak belirlendiğini aktardı.
İSRAİL’İN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VURGULANDI
Türkiye’nin yazılı beyanında BM üye devletlerinin sorumlulukları, BM’nin ayrıcalıkları ve dokunulmazlıkları ve İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarındaki yükümlülükleri vurgulandı. BM üye devletlerinin sorumluluklarının BM Koşulu’nda ana çizgileriyle belirtildiği kaydedilerek, buna nazaran, üye devletlerin memleketler arası uyuşmazlıkları barışçıl yollarla çözmesi ve başka devletlere karşı güç kullanma tehdidinden yahut kullanımından kaçınması gerektiği anımsatıldı. Üye devletlerin memleketler arası hukuk kapsamında bağlayıcı olan Güvenlik Kurulu kararlarını uygulamakla yükümlü olduğu ve üye devletlerin memleketler arası barış ve güvenliğin korunmasında BM ile iş birliği yapmakla yükümlü olduğu tabir edildi.
BM kuruluşlarının dokunulmazlığının, BM kuruluşlarına, tesislerine, varlıklarına ve çalışanına memleketler arası hukuk kapsamında tanınan yasal müdafaaları ve dokunulmazlıkları tabir ettiği belirtildi. Bu muhafazaların BM kuruluşlarının konut sahibi devletlerin ve öbür dış kuruluşların müdahalesi olmaksızın bağımsız, tarafsız ve tesirli bir halde faaliyet gösterebilmelerini sağlamak için gerekli olduğu ve BM kuruluşlarının dokunulmazlığının temel olarak İsrail’in de taraf olduğu 1946 tarihli BM’nin Ayrıcalıkları ve Dokunulmazlıkları Sözleşmesi’nden ve öbür ilgili mutabakatlardan kaynaklandığı söz edildi.
İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarındaki yükümlülüklerinin BM’nin, memleketler arası örgütlerin ve insani ve kalkınma yardımı sağlayan üçüncü Devletlerin varlığına ve faaliyetlerine hürmet göstermeyi içerdiği kaydedildi.
“HUKUKİ DEĞİL”
Yazılı beyanda, işgal altındaki Filistin topraklarında da faaliyet gösteren BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) faaliyetlerinin tüzel temeline yer verildi ve İsrail Parlamentosu’nun faaliyetlerini yasaklama kararının hukuksal olmadığı görüşü savunuldu.
İsrail’in milletlerarası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerini ısrarla yerine getirmemesinin ihlal teşkil ettiği vurgulandı
Bakanlık yetkilisi yaptığı değerlendirmede, Türkiye’nin yazılı beyanda, İsrail’in memleketler arası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerini ısrarla yerine getirmemesinin ihlal teşkil ettiğini, insani yardımların engellenmesi, BM tesislerinin amaç alınması ve memleketler arası çalışanın taciz edilmesinin memleketler arası hukuk tertibinin dayandığı temelleri zedelediğini vurguladığını söyledi.
Yetkili, Türkiye’nin yazılı beyanda bulunmak suretiyle Milletlerarası Adalet Divanı’ndan İsrail’in memleketler arası hukuk çerçevesindeki yükümlülüklerini teyit eden ve BM, öteki milletlerarası örgütler ve üçüncü devletlerin işgal altındaki Filistin topraklarındaki mevcudiyetine ve faaliyetlerine hürmet gösterilmesine kıymetini vurgulayan bir tavsiye kararı yayınlanması talebini kayda geçirdiğini söyledi.
