Anahtarlarınızı, randevuları ya da doğum günlerini unuttuğunuzda, bu durum birçok vakit bilişsel zayıflıkla ilişkilendirilse de, aslında üstün zekanın bir belirtisi de olabilir. Kanadalı nörobilimciler Paul Frankland ve Blake Richards, bu şaşırtan keşfi ortaya koymuş durumda.
psychologies’in haberine nazaran Neuron mecmuasında yayımlanan bir çalışmada, unutmanın hafıza kusuru olmadığı, bilakis beynin zekayı destekleyen değerli bir fonksiyonu olduğu savunuluyor. Dr. Frédéric Saldmann, “Vital!” isimli kitabında (Albin Michel), Toronto Üniversitesi’ndeki araştırmacıların bu görüşünü doğruluyor.
Hafıza kaybı beyinde yer açıyor
Dr. Saldmann, “Herhangi bir şeyi, örneğin isimleri yahut yerleri hatırlamıyorsanız çabucak paniğe kapılmayın” diyerek sakin olunması gerektiğini vurguluyor. “Aklımıza çoklukla Alzheimer hastalığı ya da başka dejeneratif hastalıklar üzere telaş verici durumlar gelse de, birçok vakit durum bu türlü değildir.” Alzheimer hastalığında ise hafıza sorunları, hastanın günlük fonksiyonlarını etkileyebilecek düzeye ulaşır. Küçük şeyleri unutmak ve sonradan hatırlamak olağan bir durumken, nörobilişsel bozukluğu olan bireyler daha sık unutma yaşar ve yakın geçmişteki bilgileri hatırlamakta zorluk çekerler.
Eğer unutmak istediğiniz bilgiler, günlük hayatınıza ve projelerinize nitekim bir tesiri olmuyorsa, bu cins unutkanlıklar ekseriyetle zararsız ve hatta yararlı olabilir. Doktor, “Hafızanızda yer açarak, değersiz ayrıntıları silmenize ve kıymetli olanlara odaklanarak tesirli kararlar almanızı sağlar” diyor. Unutma, tıpkı bilgisayar sabit disklerinin yeni dataları depolamak için eski bilgileri silmesi üzere, beyniniz de gereksiz bilgileri ortadan kaldırarak daha verimli çalışmanıza yardımcı olur.
Hafıza kaybı, zekayı harekete geçirebilir
Araştırmada, “Zeki bir beyin her şeyi hatırlayan değil, gereksiz bilgileri eleyerek kıymetli olanlara odaklanabilen beyindir” tabiri vurgulanıyor. Bu nedenle hafıza kaybı, zekayı harekete geçirebilir. Pekala, bu paradoks nasıl açıklanabilir?
Araştırmacılar, unutmanın gereksiz bilgileri ayıklamamıza ve beyin işlevlerimizi optimize etmemize yardımcı olduğunu belirtiyor. Çelişkili bilgilerin birikmesinden kaçınılması, karar alma süreçlerinde değerli dataların öne çıkmasına imkan tanır. Unutma, gereksiz ayrıntılarda takılmak yerine bir adım geri çekilmemizi sağlar, bu da karmaşık problemlerin tahlilini büyük ölçüde kolaylaştırır. Bilgileri filtreleyerek yalnızca gerekli olanları hatırlayabilen şahıslar, değişen şartlara ve stratejik karar almaya daha âlâ ahenk sağlarlar. Araştırmalar, beynin makul bilgileri sınıflandırıp unutarak bilişsel çok yüklenmeyi engellediğini ve entelektüel esnekliği artırdığını ortaya koyuyor. Sonuç olarak, unutma beynin bir kusuru değil, bilakis etrafımıza ahenk sağlamamıza yardımcı olan temel bir fonksiyondur.
Bazı durumlarda, zihniniz acı verici anıları silmeyi tercih edebilir ve bu da size rahatlama sağlayabilir. Şayet bir gün bir kişinin, bir sinemanın yahut bir müzikçinin ismini unutursanız, kendinize şu soruyu sorabilirsiniz: Hafızanız neden bunu süreksiz olarak unuttu? Tahminen de bilinçaltınız, size bir ileti iletmeye çalışıyordur. Bir dahaki sefere, bir sinemanın ismini yahut bir iş arkadaşınızın ismini unuttuğunuzda, kendinizi fazla suçlamayın. Zira büyük ihtimalle bu, zekâ düzeyinizin daha yüksek olduğunu gösteriyor.
