Küresel piyasalar geçen hafta, ABD Başkanı Donald Trump’ın politikaları ve makroekonomik bilgilerden alınan sinyallerle karışık bir seyir izledi. Yeni haftada ABD’de açıklanacak tarım dışı istihdam ve Avrupa Merkez Bankasının (ECB) faiz kararı yatırımcıların odağına yerleşirken yurt içinde gözler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) para siyaseti kararlarına çevrildi.
Dünya genelinde enflasyon-resesyon ikilemi devam ederken, Trump’ın muhafazacı siyasetlerinin global ticareti aksatabileceğine ait kaygıların yanı sıra jeopolitik risklerin de artmaya başlaması fiyatlamaları zorlaştırdı.
Trump’ın “Önce Amerika” siyaseti çerçevesinde, ABD’nin yakın ticari münasebetler içinde bulunduğu ülkelere yönelik uyguladığı tarifelerin, ülkede enflasyonist baskıları artırabileceği ve bu durumun ABD Merkez Bankasının (Fed) siyaset alanını daraltabileceği konusunda telaşları güçlendirdi.
Truth Social hesabından geçen hafta açıklama yapan Trump, Meksika ve Kanada’dan ABD’ye uyuşturucu akışının devam ettiğini belirterek bu ülkelere uygulanacak tarifelerin 4 Mart’ta planlandığı üzere yürürlüğe gireceğini bildirdi. Trump, açıklamada Çin’e de ek bir tarifenin geleceğini belirterek “Aynı biçimde Çin’e de bu tarihte yüzde 10’luk ek bir tarife uygulanacak. Karşılıklı tarife için 2 Nisan tarihi geçerli olmaya devam edecek.” sözlerini kullandı.
Analistler, Trump’ın tarife planlarının, enflasyonla gayrette kıymetli kazanımlar elde eden Fed’in siyasetleriyle çelişebileceğine yönelik telaşların risk algısını artırdığına dikkati çekerek yeni haftada yatırımcıların ABD’de açıklanacak tarım dışı istihdam verisi ve Fed’in “Bej Kitap” raporu başta olmak üzere, ağır data gündemine odaklandığını belirtti.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in haziran ayında yüzde 92 ihtimalle siyaset faizini 25 baz puan indireceği iddia edilirken bankanın yıl genelinde toplamda iki faiz indirimi yapacağı fiyatlanıyor.
ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy ortasındaki gergin geçen dünkü Oval Ofis görüşmesinin akabinde yapılması planlanan ortak basın toplantısı iptal edilirken az toprak elementleri muahedesi da imzalanmadı. Trump, Zelenskiy’ye “Ya bu muahedeyi imzalarsınız ya da biz yokuz. 3. Dünya Savaşı ile kumar oynuyorsun.” dedi.
Trump, yaptığı açıklamada, Zelenskiy’nin barışa şimdi hazır olmadığını ve ABD’nin Oval Ofisi’ne saygısızlık ettiğini belirtti.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent de “Barış muahedesi yapmak istemeyen bir başkanla ekonomik bir muahede yapmak çok sıkıntı.” sözünü kullanırken Zelenskiy ile müzakerelere devam edilip edilmeyeceğinin, Trump’a bağlı olacağını kaydetti.
Öte yandan, geçen haftanın öne çıkan gelişmeleri ortasında Trump’ın AB’ye yönelik tarife açıklamaları da yer aldı. Beyaz Saray’da düzenlediği birinci kabine toplantısında Trump, Avrupa Birliği’ne (AB) yönelik gümrük vergilerini yakında açıklayacaklarını belirterek yüzde 25 tarife uygulamaya karar verdiklerini bildirdi.
AB’ye yönelik gümrük vergilerinin hangi düzeyde uygulanacağına dair soru üzerine Trump, “Bir karar verdik, çok yakında açıklayacağız ve genel manada yüzde 25 olacak. Bu, arabalar ve öteki şeylere uygulanacak. Avrupa Birliği, ABD’yi mahvetmek için kuruldu lakin artık ben liderim.” dedi.
Trump, Ticaret Bakanlığına bakır ithalatına yönelik muhtemel gümrük vergilerini araştırma talimatı veren bir kararname imzaladı. Trump, daha sonra Truth Social hesabından yaptığı açıklamada da “Bakır sanayimizi yine inşa etmek için Ticaret Bakanımdan ve ABD Ticaret Temsilciliğinden (USTR) bakır ithalatını incelemelerini ve Amerikalıları işsiz bırakan haksız ticareti sona erdirmelerini talep ettim.” tabirlerini kullandı.
Bu ortada, Milletlerarası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, ekonomi siyasetlerine ait belirsizliğin yüksek olduğunu belirterek, büyümenin sağlanabilmesi için makroekonomik ve finansal istikrarın korunması, bu doğrultuda kısa vadeli risklerin denetim altına alınması, mali tamponların yine inşa edilmesi ve büyüme beklentilerinin artırılması gerektiğini söz etti.
Fed yetkilerinin kelamla yönlendirmeleri de takip edilirken Cleveland Fed Başkanı Beth Hammack, yaptığı konuşmada enflasyonun orta vadede kademeli olarak yüzde 2’ye düşeceğini beklemek için yeterli nedenler olsa da bunun katılıktan uzak olduğu belirterek “Enflasyon görünümüne yönelik üst istikametli riskler var.” dedi.
Kansas City Fed Başkanı Jeff Schmid ise enflasyon beklentilerine ait anket ölçümlerinin kusurlu olduğunu lakin enflasyon son 40 yılın en yüksek düzeyine ulaşmışken Fed’in gardını düşürmesinin vakti olmadığını belirtti.
Schmid, enflasyona yönelik risklerin üst taraflı göründüğünü, artan belirsizliğin büyüme üzerinde baskı yaratabileceğini tabir etti.
Philadelphia Fed Başkanı Patrick Harker da siyaset faizinin, iktisadın geri kalanını olumsuz etkilemeden, uzun vadede enflasyon üzerinde aşağı istikametli baskı oluşturmaya devam edecek kadar kısıtlayıcı olmayı sürdürdüğünü söyledi.
Makroekonomik bilgi tarafında, ABD’de şahsî tüketim harcamaları, ocakta artış beklentilerinin bilakis aylık yüzde 0,2 azaldı. Ülkede ferdî gelirler ise ocakta bir evvelki aya kıyasla yüzde 0,9 ile beklentilerin üzerinde arttı.
Fed’in enflasyon konusunda dikkatle izlediği, besin ve güç kalemlerinin hesaplama dışı tutulduğu çekirdek ferdî tüketim harcamaları fiyat endeksi, geçen ay aylık bazda yüzde 0,3 ve yıllık bazda yüzde 2,6 ile beklentilere paralel artış gösterdi.
Bununla birlikte, ABD iktisadı, 2024’ün dördüncü çeyreğinde yüzde 2,3 ile varsayımlara paralel büyüdü.
New York Fed Tüketici İtimat Endeksi, şubatta aylık 7 puan azalışla 98,3’e inerek beklentilerden fazla geriledi.
Söz konusu gelişmeler tahvil talebinin güçlenmesine neden olurken, geçen hafta ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi 15 baz puan azalışla yüzde 4,27’ye inerek, 11 Aralık’tan bu yana en düşük düzeyine geriledi. Dolar endeksi ise haftalık bazda yüzde 0,91 artışla 107,6’ya çıktı.
Küresel belirsizliklerin yatırımcıların inançlı liman varlık talebinin artırmasıyla üst üste rekor kıran altının ons fiyatının, 8 haftalık yükselişi sona erdi. Geçen hafta rekor düzeyleri gören altının ons fiyatı, haftalık bazda yüzde 2,94 azalışla 2 bin 849 dolardan alıcı buldu.
Brent petrolün varil fiyatı da yüzde 1,27 düşüşle 73 dolara geriledi.
NEW YORK BORSALARININ BAŞI KARIŞIK
Kurumsal tarafta geçen hafta, bilançosunu açıklayan çip üreticisi Nvidia’nın geliri, 3 aylık devirde yıllık bazda yüzde 78 artışla 39,3 milyar dolara ulaştı ve piyasa beklentilerini geride bıraktı. Gelirini bir evvelki çeyreğe nazaran de yüzde 12 artıran Nvidia, geçen yılın tıpkı periyodunda 22,1 milyar dolar gelir elde etmişti.
Nvidia payları, yatırımcıların bilançoya dair yüksek beklentilerinin karşılanamamasının tesiriyle haftalık bazda yüzde 7,07 geriledi.
Avrupa satışlarında keskin bir düşüş yaşayan Tesla’nın payları de haftalık bazda yüzde 13,3 kıymet kaybetti.
Bu gelişmelerle haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 0,98 ve Nasdaq endeksi yüzde 3,38 paha kaybederken, Dow Jones endeksi yüzde 0,95 yükseldi.
Yeni haftada pazartesi günü S&P Küresel imalat bölümü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), inşaat harcamaları, ISM imalat bölümü PMI, çarşamba ADP istihdam raporu, Fed’in “Bej Kitap” raporu, sağlam mal siparişleri, fabrika siparişleri, perşembe haftalık işsizlik maaşı müracaatları, dış ticaret istikrarı, cuma tarım dışı istihdam ve işsizlik oranı takip edilecek.
AVRUPA BORSALARI OLUMLU: FRANSA NEGATİF
Avrupa borsalarında geçen hafta Fransa hariç olumlu seyir izlenirken Trump’ın tarifelere yönelik açıklamaları ve Rusya ile Ukrayna ortasındaki savaşın sona erdirilmesine yönelik görüşmeler takip ediliyor.
Gelecek hafta ECB’nin faiz kararı ve ECB Başkanı Christine Lagarde’ın yapacağı açıklamaların yanı sıra Avro Bölgesi’nde açıklanacak büyüme bilgileri yatırımcıların odağında bulunuyor.
AB’nin en büyük iktisadı olan Almanya’da zayıflayan imalat sanayi aktivitesinin ABD’nin atacağını tabir ettiği tarife adımlarından nasıl etkileneceğine yönelik belirsizlikler kıymetli risklerden olmayı sürdürüyor.
Öte yandan, AB Kurulu Sözcüsü Olof Gill, AB’nin ABD’nin uygulamaya hazırlandığı ek gümrük tarifesine kararlı ve süratli biçimde karşılık verileceğini bildirdi. AB’nin özgür ve adil ticarete yönelik haksız mahzurlara karşı kararlı ve süratli reaksiyon vereceğini söyleyen Gill, Avrupa’daki tüketicileri ve işletmeleri koruyacaklarını vurguladı.
Gill, AB’nin ABD’ye karşı olmadığını, birlikte çalışmak istediğini belirterek, “Biz diyalog, açıklık ve mütekabiliyetten yanayız. Kurallara uymanız şartıyla sizinle paydaşlık kurmaya hazırız.” dedi.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ise yaptığı açıklamada “Bu meydan okumaya karşı AB olarak orantılı tedbirler alacağız. Bunu, etkilenen tüm bölümlere özel yardım sağlayarak yapacağız.” tabirlerini kullandı.
Bu gelişmelerin yanı sıra, ECB Aralık 2024 para siyaseti toplantı tutanakları, banka idare kurulu üyelerinin enflasyon konusunda hala kimi telaşlar taşıdıklarını ve bu durumun daha fazla siyaset gevşemesi sinyali verme konusunda temkinli olunmasını gerektirdiğini belirttiklerini ortaya koydu.
ECB’nin tutanaklarında, ekonomik faaliyetlere ait görünümün jeopolitik gerginlikler, Avro Bölgesi’ndeki maliye siyaseti tasaları ve son devirde Trump’ın siyasetleriyle kontaklı global ticarette yaşanan sürtüşmelerden kaynaklanan yüksek belirsizlik nedeniyle “bulanık” olduğu tabir edildi.
Makroekonomik bilgi tarafında, Almanya’da ocakta yüzde 2,3 olan yıllık enflasyon, güç fiyatlarındaki düşüşün tesiriyle şubatta değişmedi.
Ülkede mevsimsellikten arındırılmış işsiz sayısı da şubatta ocak ayına nazaran 5 bin kişi artarak 2,89 milyon oldu. Beklenti, işsiz sayısının şubatta 15 bin artması tarafındaydı.
Avro Bölgesi’nde, yıllık bazda Aralık 2024’te yüzde 1,7 büyüyen şirket kredileri, ocak ayında yüzde 2 artış kaydetti.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 1,23, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,73 ve İtalya’da MIB 30 endeksi ise yüzde 0,61 yükselirken, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,53 bedel kaybetti.
Gelecek hafta pazartesi Avro Bölgesi ve Almanya’da Hamburg Ticaret Bankası (HCOB) imalat bölümü PMI, Avro Bölgesi’nde iddiası Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), salı Avro Bölgesi’nde işsizlik oranı, çarşamba Avro Bölgesi’nde Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), HCOB hizmet PMI, perşembe ECB’nin faiz kararı ve ECB Başkanı Lagarde’ın konuşması, Avro Bölgesi’nde perakende satışlar, cuma ECB Başkanı Lagarde’ın konuşması, Avro Bölgesi’nde büyüme ve Almanya’da fabrika siparişleri takip edilecek.
ASYA BORSALARI BU HAFTA SATIŞLA GEÇTİ
Asya tarafında ise Trump’ın Çin’e karşı ek yüzde 10 gümrük vergisi getirileceğini söz etmesi sonrası bölge endekslerindeki satış baskısı dikkati çekti.
Güney Kore Merkez Bankası siyaset faizini 25 baz puan indirerek yüzde 2,75 düzeyine çekti.
Bankadan yapılan açıklamada, hanehalkı borcunda devam eden yavaşlamayla birlikte enflasyonun dengelendiği kaydedilerek, büyümede yavaşlamanın beklendiği, bu nedenle faiz oranını daha da düşürmenin ve iktisat üzerindeki aşağı istikametli baskıyı hafifletmenin uygun olduğuna karar verildiği tabir edildi.
Makroekonomik bilgilerde, Japonya’da şubat ayına ait Tokyo Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık bazda yüzde 2,9 artışla beklentilerin altında gerçekleşti. Ülkede ocak ayına ait sanayi üretimi aylık yüzde 1,1 azalışla beklentilere paralel gerçekleşirken, yıllık bazda yüzde 2,6 artışla varsayımların gerisinde kaldı.
Bu gelişmelerle geçen hafta Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2,29, Çin’de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 1,72, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 4,59 ve Japonya’da Nikkei 225 endeksi de yüzde 4,19 kıymet kaybetti.
Gelecek hafta salı Japonya’da işsizlik oranı, çarşamba Çin’de Caixin hizmet PMI takip edilecek.
PERŞEMBE GÜNÜ MERKEZ BANKASI’NIN FAİZ KARARI NE OLACAK?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2021 yılında Hazine ve Maliye Bakanlığı koltuğunda Nureddin Nebati otururken faiz indirimlerine ait, “Döviz kuru üzerinden bize silah göstermeye kalktılar ancak başaramayacaklar bizim silahımız daha güçlü, bizim silahımız Nas” telaffuzunda bulunmuştu. O periyotta daima faiz indirimine giden Merkez’in ‘nas’ siyaseti Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in göreve gelmesinin akabinde sert bir değişiklik ile yükselmeye başladı.
Yüzde 50’ye kadar yükselen siyaset faizi, son PPK toplantılarında alınan kararlarla üst üste iki sefer 250’şer puanlık indirime giderek yüzde 45’e düştü. Pekala 6 Mart 2025 Perşembe günü yapılacak PPK toplantısında Merkez Bankası indirimlerine devam edecek mi?
Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 0,59 kıymet kazanarak 9.658,72 puandan tamamlarken gözler, yeni haftada TCMB’nin açıklayacağı faiz kararı ve enflasyon datalarına çevrildi.
YIL SONUNDA FAİZ NE KADAR OLACAK?
AA Finans’ın TCMB’nin 6 Mart Perşembe günü yapılacak Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısına yönelik beklenti anketi, 20 ekonomistin iştirakiyle sonuçlandı. Beklenti anketine katılan ekonomistlerin tamamı, siyaset faizinin 250 baz puan indirilerek yüzde 42,5 düzeyine düşürüleceğini öngörüyor. Ekonomistlerin yıl sonu siyaset faizi beklentilerinin medyanı ise yüzde 30 oldu.
Ocak ayında gerçekleştirilen PPK toplantısında, siyaset faizi 250 baz puan indirilerek yüzde 47,50’den 45’e düşürülmüştü.
ŞUBAT AYI ENFLASYON BEKLENTİSİ
Ayrıca, AA Finans’ın Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 3 Mart Pazartesi günü açıklanacak şubat ayı enflasyon bilgilerine ait beklenti anketi de, 20 ekonomistin iştirakiyle sonuca ulaştı.
Ankete katılan ekonomistlerin şubat ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 2,97 oldu. Ekonomistlerin şubat ayı için enflasyon beklentileri yüzde 2,30 ile yüzde 3,40 aralığında yer aldı.
Ekonomistlerin şubat ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına nazaran (yüzde 2,97), bir evvelki ay yüzde 42,12 olan yıllık enflasyonun yüzde 40’a ineceği öngörülüyor. Tüketici Fiyat Endeksi, ocakta yüzde 5,03 artış kaydetmişti.
TÜRKİYE İKTİSADI YÜZDE 3,2 BÜYÜDÜ
Türkiye iktisadı geçen yıl yüzde 3,2, 2024’ün son çeyreğinde de yüzde 3 büyüdü. Kişi başına Gayri Safi Yurt içi Hasıla (GSYH) kıymeti, 2024’te cari fiyatlarla 507 bin 615 lira (15 bin 463 dolar) olarak hesaplandı.
Üretim usulüne nazaran cari fiyatlarla GSYH, 2024’te bir evvelki yıla nazaran yüzde 63,5 artarak 43 trilyon 410 milyar 514 milyon lira olarak gerçekleşti.
Bununla birlikte dolar/TL, haftayı bir evvelki kapanışın yüzde 0,15 üzerinde 36,5000’den kapattı.
Yurt içinde gelecek hafta pazartesi enflasyon, yurt içi ÜFE, imalat bölümü PMI, bankacılık bölümü net karı, salı gerçek efektif döviz kuru, perşembe TCMB’nin faiz kararı, cuma piyasa iştirakçileri anketi, hazine nakit istikrarı dataları takip edilecek.
