Nature Genetics mecmuasında yayımlanan araştırma, bu yeni yağ hücresi tiplerinin, bilhassa iltihaplanma (enflamasyon) ve insülin direnci üzere obeziteye bağlı hastalıklarda rol oynayabileceğini ortaya koydu. Araştırmanın ortak muharriri ve Ben-Gurion Üniversitesi’nden Prof. Esti Yeger-Lotem, “Bu yağ hücresi alt tiplerini bulmak hayli şaşırtan. Bu keşif, gelecekte birçok yeni araştırmanın önünü açabilir.” dedi.
Bilim insanları uzun müddettir yağ dokusunun yalnızca bedende güç depolayan pasif bir yapı olmadığını, tıpkı vakitte beyin, kaslar ve karaciğer ile etkileşim halinde olduğunu biliyor. Bu irtibat, iştahı, metabolizmayı ve beden tartısını düzenlemede kritik bir rol oynuyor. Fakat yağ dokusunda bir sorun oluştuğunda, bu bedenin öteki bölgelerine de olumsuz yansıyabiliyor.
TÜM YAĞLAR BİREBİR DEĞİL
Yağ dokusu, bedenin farklı bölgelerinde farklı tesirler yaratıyor. Bilhassa karın bölgesindeki viseral yağ (iç organlara yakın yağ hücreleri), sıhhat için cilt altındaki subkutan yağdan daha ziyanlı olarak görülüyor. Viseral yağ fazlalığı, kalp krizi, felç, diyabet ve karaciğer hastalıkları üzere riskleri artırıyor.
Bu farkı daha güzel anlamak için, bilim insanları 15 kişi üzerinde yapılan ameliyatlardan elde edilen yağ dokularını inceleyerek bir “yağ hücresi atlası” oluşturdu. Çalışmada tek çekirdekli RNA dizileme (snRNA seq) sistemi kullanıldı. Bu teknik, yağ hücrelerindeki genlerin nasıl çalıştığını belirleyerek, farklı fonksiyonlara sahip hücre alt tiplerini tespit etmeye yardımcı oldu.
Sonuçlar, yağ hücrelerinin birçoklarının klasik güç depolama misyonu gördüğünü, lakin kimilerinin büsbütün farklı fonksiyonlar üstlendiğini ortaya koydu.
ÜÇ YENİ YAĞ HÜCRESİ KEŞFEDİLDİ
Araştırmacılar, üç farklı “alışılmadık” yağ hücresi çeşidi belirledi:
- “Anjiyojenik adipositler” – Kan damarlarının oluşumunu destekleyen proteinler üretiyor.
- “Bağışıklık ile alakalı adipositler” – Bağışıklık hücreleriyle irtibatlı proteinler içeriyor.
- “Ekstraselüler matriks adipositleri” – Hücre yapısını destekleyen proteinlerle alakalı.
Bu hücreler hem subkutan (cilt altı) hem de viseral (karın içi) yağ dokularında bulundu. Fakat viseral yağ dokusundaki hücrelerin bağışıklık sistemiyle daha fazla etkileşim içinde olduğu görüldü. Bu durum, viseral yağın neden daha fazla iltihaplanmaya yol açtığını ve sıhhat üzerinde daha büyük riskler oluşturduğunu açıklayabilir.
Araştırmada ayrıyeten, insülin direnci daha yüksek olan bireylerde bu alışılmadık hücrelerin viseral yağ dokusunda daha ağır bulunduğu gözlemlendi. Lakin araştırmacılar, bu hücrelerin direkt insülin direncine neden olup olmadığını kanıtlamak için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini belirtti.
Prof. Niklas Mejhert’e göre, bu yeni hücre tipleri, yağ dokusunun vakit içinde nasıl değiştiğini anlamamıza yardımcı olabilir. Şayet sağlıklı bir biçimde tekrar şekillenirse (remodeling), metabolik istikrar korunabilir. Lakin bozulursa, iltihaplanma ve obezite ile alakalı hastalıklar artabilir.
Bilim insanları, bu hücrelerin insan hastalıklarıyla direkt ilişkisinin tespit edilmesi halinde, obeziteye bağlı iltihaplanmaları önleyecek yeni tedavilerin geliştirilebileceğini düşünüyor. Fakat araştırmanın hala erken evrede olduğu ve kesin sonuçlara ulaşmak için daha geniş kapsamlı çalışmalar yapılması gerektiği vurgulanıyor.
