Kompakt bir araba büyüklüğünde olan dört ayaklı Blue Ghost, 10 bilimsel yük taşıyarak, TSİ 03 :35’te ( 08:35 GMT) Ay’ın Dünya’ya bakan yüzünün kuzeydoğu köşesindeki büyük bir havza olan Mare Crisium’daki eski bir volkanik bacanın yakınına indi.
Firefly’ın Austin, Teksas merkezindeki şirket işçisiyle dolu misyon denetim odası, Blue Ghost saatte iki mil süratle ayın yüzeyine yanlışsız alçalırken tansiyon ve sessizlik içindeydi. Firefly’ın Blue Ghost Baş Mühendisi Will Coogan, misyon denetim canlı yayınında uzay aracının ay yerçekimine girdiğini doğruladı.
Coogan birkaç dakika sonra “Ay’dayız” dedi ve misyon denetim merkezinden sevinç çığlıkları yükseldi.
Firefly, “tamamen başarılı” yumuşak iniş yapan birinci şirket olduğunu ilan etmesine karşın, ay inişini gerçekleştiren ikinci özel şirket oldu. Houston merkezli Intuitive Machines’in LUNR.O Odysseus iniş aracı geçen yıl istikrarsız bir iniş yaptı , çoğunlukla sağlam iniş yaptı lakin yerleşik aletlerinin birçoklarını mahvetti.
Geçmişte beş ülke başarılı yumuşak inişler gerçekleştirdi – o zamanki Sovyetler Birliği, ABD, Çin, Hindistan ve geçen yıl Japonya . ABD ve Çin, her ikisi de bu on yılın sonlarında astronotlarını aya göndermek için tez ediyor, her biri müttefiklere kur yapıyor ve özel kesimlerine uzay aracı geliştirmede kıymetli bir rol veriyor.
Blue Ghost, Dünya’nın etrafında üç kere dolambaçlı bir rotada uçarak , toplamda yaklaşık 2,8 milyon mil yol kat etti ve Dünya’dan yaklaşık 238.000 mil (383.000 km) uzaklıktaki Ay’a ulaştı. NASA’nın Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden fırlatılan bir SpaceX roketiyle bir buçuk ay sonra yüzeye ulaştı.
Öncelikle roket üreten yeni bir teşebbüs olan Firefly’ın ay seyahati, etkin olarak devam eden üç ay vazifesinden biri. Japonya’nın ispace şirketi, Ocak ayında Firefly’ın roketiyle tıpkı roket üzerinde ikinci iniş aracını fırlattı , Intuitive Machines ise Çarşamba günü ikinci ay vazifesine başladı .
Blue Ghost’un üç güneş paneli, Ay’da 14 günlük bir vazife için iniş aracının araştırma araçlarına güç sağlayacak. Bu misyondan sonra, dondurucu ay gecesi sıcaklıklar eksi 280 derece Fahrenheit’a (eksi 173 derece Santigrat) kadar düşecek.
KALABALIK AY YARIŞI
Firefly’ın Blue Ghost üzere misyonları, ABD’nin 2027’de başlayacak bir dizi mürettebatlı vazifeyle astronotlarını Ay’a göndermesinden evvel, Ay ortamına dair araştırmalara imkan sağlayacak düşük bütçeli öncü vazifeleri temsil ediyor.
Bu ortada Çin, robotik Chang’e ay programıyla ve 2030 yılına kadar Çinli astronotları ay yüzeyine gönderme planlarıyla kendi ay gayretlerinde süratli bir ilerleme kaydediyor . Ayrıyeten, 2023’te birinci yumuşak ay inişini gerçekleştiren ABD’ye bağlı Japonya ve Hindistan da aya göz dikmiş durumda.
Firefly, özel ay pazarını canlandırmayı ve bu çeşit seyahatleri daha düşük maliyetli ve rutin hale getirmeyi amaçlayan NASA’nın Ticari Ay Yük Hizmetleri (CLPS) programından Mavi Hayalet misyonu için 101 milyon dolarlık bir mukaveleye sahip.
Ay’a ve derin uzay araştırmalarına göz diken öteki ülkeler de ticari uzay uçuşları için NASA’nın modelini izliyor; Hindistan özel uzay dalına yatırım yaparken Avrupa da çok sayıda roket fırlatma teşebbüsünü finanse ediyor.
“Daha düşük maliyetli misyonları daha süratli bir tempoda gerçekleştirmeyi umuyoruz ve bunun işe yaradığına dair ispatımız var,” dedi NASA’nın CLPS şefi Chris Culbert. “Ay’a neredeyse kusursuz bir biçimde indik.”
Başarılı iniş, Lider Donald Trump’ın ABD uzay programının odağını Mars’a kaydırmasının yaklaşan kararının akabinde ABD uzay kesiminde huzursuzluk ve belirsizliklerin yaşandığı bir vakitte gerçekleşti. Mars, SpaceX CEO’su ve nüfuzlu Trump müttefiki Elon Musk’ın da tercih ettiği bir yer.
NASA’nın süreksiz yöneticisi Janet Petro, Firefly’ın iniş etkinliğinde yaptığı konuşmada, Ay’ın ABD’nin uzaya “hakim olma” amacının bir kesimi olmaya devam ettiğini söyledi.
Blue Ghost’un üzerinde bulunan iki adet aygıt, Blue Origin’e ilişkin Honeybee Robotics firmasının deneyleri kapsamında ay toprağını ve yeraltı sıcaklıklarını inceleyecek. Honeybee Robotics firması, bu on yılın sonlarında NASA’nın Artemis programı kapsamında insanları aya göndermek için kendi iniş aracını geliştiriyor.
NASA’nın Langley Araştırma Merkezi, Blue Ghost’un iniş motorunun havaya kaldırdığı ay toz bulutlarını tahlil etmek ve araştırmacıların gelecekteki daha ağır ay misyonları sırasında tozlu yüzey gerecinin dağılmasını kestirim etmelerine yardımcı olmak için bilgi toplamak üzere gemide bir stereo kamera bulunduruyor.
