Özellikle yaşlı bireyleri etkileyen demansın gelişim riskini tespit etmeye yönelik global ölçekte bilimsel çalışmalar devam ediyor.
Johns Hopkins Üniversitesi’nin “Herhangi Bir Dozda Orta ile Şiddetli Fizikî Aktivite, Kırılganlık Durumuna Bakılmaksızın Tüm Nedenlere Bağlı Demans Riskini Azaltır” (Moderate-to-Vigorous Physical Activity at any Dose Reduces All-Cause Dementia Risk Regardless of Frailty Status) isimli yeni araştırmasına nazaran, antrenman müddeti arttıkça demans riski daha da düşüyor.
Birleşik Krallık’ta yaşayan yaklaşık 90 bin yetişkinin akıllı saat tipi hareket ölçer aygıtlarına kaydedilen bilgilere dayanan araştırmada, 4 yılı aşkın müddet takip edilen iştirakçiler ortasında 735 şahsa demans teşhisi konuldu.
Bu bireyler ortasında haftada en az 35 dakika orta ila ağır fizikî aktivite yapanlarda demans gelişim riski, yüzde 41 oranında azaldı. Haftada 140 dakika yahut daha fazla antrenman yapan bireylerde ise bu oran, yüzde 69’a kadar yükseldi.
Bu durum, ilerleyen yaşla fizyolojik rezervlerin azalmasına bağlı oluşan güçsüzlük hali ve gerilim durumlarına adaptasyonun bozulması olarak tanımlanan “kırılgan” bireylerde de gözlemlendi.
“Hızla yayılan bir sıhhat sorunu haline geldi”
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Talip Asil, demansın, ilerleyen yaşla ortaya çıkan en yaygın nörolojik hastalıklardan biri olduğunu ve bilhassa yaşlı nüfusta süratle yayılan bir sıhhat sorunu haline geldiğini belirtti.
Araştırmayı pahalandıran Asil, “Özellikle Alzheimer kaynaklı demans, yaşlı bireylerin hayat kalitesini önemli formda düşürüyor. Lakin yeni bilimsel datalar, demansın büsbütün kaçınılmaz olmadığını gösteriyor. Nizamlı fizikî aktivite, beyin sıhhatini koruyarak bu riski azaltabiliyor. Haftada yalnızca 35 dakika hareket eden bireylerde bile önemli bir risk azalması görülmesi, bu hususta atılacak adımların ne kadar kıymetli olduğunu gösteriyor” tabirlerini kullandı.
Bu bulguların, bilhassa hareket kabiliyeti kısıtlı bireyler için büyük ehemmiyet taşıdığını kaydeden Asil, hareketsiz ömrün, beyin sıhhati için en büyük tehditlerden biri olduğuna işaret etti.
Çoğu yaşlı bireyin hareketsiz kalmayı tercih ettiğini aktaran Asil, “Oysa bu araştırma gösteriyor ki, günde yalnızca 5 dakika bile hareket etmek, uzun vadede beyin sıhhatini müdafaaya yardımcı olabilir” değerlendirmesinde bulundu.
Demans riskini azaltmada fizikî aktivitenin yanı sıra sağlıklı beslenmenin ve nizamlı doktor kontrollerinin de büyük ehemmiyet taşıdığına değinen Asil, beyin sıhhatini müdafaanın, ömür kalitesini belirleyen en kritik ögelerden biri olduğunu kaydetti.
Asil, demansa yakalanma riskini azaltmak isteyen bireylere,” Her gün en az 5-10 dakika hareket etmek, kısa yürüyüşler yapmak bile beyin sıhhatini destekleyebilir. Beslenme alışkanlıkları da gözden geçirilmeli. Bilhassa Akdeniz tipi beslenme, beyin işlevlerini esirgeyici tesirlere sahip. Tertipli sıhhat denetimleri de ihmal edilmemeli. Yüksek tansiyon, diyabet ve yüksek kolesterol üzere hastalıklar, demans riskini artırabilir. Harekete geçmek için hiçbir vakit geç değil. Küçük adımlarla büyük fark yaratabilirsiniz” tavsiyelerinde bulundu.
